گفتمان در جهان امروز، ابزار بازتولید مفاهیم و نظم­های موجود در میدان­های گفتمانی متفاوت است. هنگامی که با رویکردی انتقادی از منظر گفتمان به جهان پیرامون می­نگریم شاهد اشاعه روابط سلطه میان گروه­های مختلف در جامعه هستیم. از جمله نظم­های گفتمانی مسلط، گفتمان سلامتی است که با قرار گرفتن در موضع قدرت، نظم­های گفتمانی دیگر نظیر معلولیت را به چالش می­کشد. مفهوم معلولیت برخاسته از بستر معنایی توسعه اج...

تحلیل گفتمان انتقادی شامل نظریه‌ها و روش‌هایی است برای مطالعۀ تجربی روابط میان گفتمان و تحولات اجتماعی و فرهنگی قلمروهای گوناگون اجتماعی. تحلیل‌گران انتقادی گفتمان بر آن‌اند که متن‌های ادبی، مثل سایر متن‌ها، در خدمت ارتباط‌اند، بنابراین، آن‌ها را نیز می‌توان با نگرش و روش انتقادی تحلیل نمود. در این پژوهش یکی از قصاید مشهور سنایی غزنوی، بر اساس روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، در سه سطح توصیف، ت...

سیاست گذاری فرهنگی در حوزة زنان، یکی از مباحث مبتلابه جامعة ایران در حوزة فرهنگ است. تحت تأثیر آموزه هایی که پیامبر اسلام(ص)، در جزیرة العرب رواج داد، وضعیت زنان، به سرعت تغییر یافت و جایگاه فرهنگی- اجتماعی متفاوتی یافتند. در این مقاله، با اتکا به منطق گفتمان، تلاش می کنیم تا نظم اجتماعی در جزیرة العرب را با اتکا به نظم گفتمانی آن (با شناسایی گفتمان جاهلیت و گفتمان نبوی) مشخص نموده و نشان دهیم ...

قدرت و ایدئولوژی دو مفهوم کلیدی در رویکرد گفتمان انتقادی هستند که با هدف حفظ یا تغییر روابط اجتماعی به کلام معنا می‌بخشند. ایدئولوژی به مثابۀ مجموعه‌ای از باورها است که نقش تعیین کننده‌ای در مناسبات قدرت دارد و از منظر گفتمان انتقادی، ابزار برقراری روابط نابرابر قدرت در جامعه است و به آن مشروعیت می‌بخشد. سودمندی بررسی مناسبات قدرت و ایدئولوزی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی در این است که تحلیل‌گ...

هدف این پژوهش بررسی شرایط ظهور گفتمان جماعت دعوت و اصلاح ایران (اخوان المسلمین ایران) و تحول گفتمان آن است. چه شرایط تاریخی زمینه ساز شکل گیری این گفتمان جدید در جامعه اهل سنت کردستان ایران شد؟ چه عواملی (چه کسانی) منابع و فضای اجتماعی لازم برای تولید این گفتمان را فراهم آوردند؟ چه عواملی قلمرو گفتمانی و محتوای گفتمان آن را تعیین نمودند؟ محقق پس از طرح یک مدل نظری ترکیبی، به بررسی تحولات اجتماع...

 این مقاله تحقیقی، با هدف بررسی گفتمان  سنت گرای موسیقی در ایران معاصر(1385- 1285) به بررسی خصوصیات و عناصر اصلی شکل گیری و تکوین گفتمان یاد شده پرداخته است. تاضمن تبار شناسی تاریخی و معرفی ویژگی‌های گفتمانی این دوره، تفسیر و بازشناسی معنا کاوانه‌ای از این گفتمان ارائه نماید. این مقاله از منظر مطالعات فرهنگی، به کمک روش تبار شناسی و تحلیل تاریخی گفتمان نشان می‌دهد که چگونه بستر‌های سیاسی، اجتما...

در ایران، در دهه‌های اخیر، گفتمان‌های اصلاح‌طلبی، اصول‌گرایی و اعتدال هر یک به گونه­ای به "بازنمایی" زنان پرداخته،  هویت‌هایی را به آنان منتسب نموده و  سیاست‌گذاری‌های مربوطه شان را بر آن اساس بنا نهاده‌اند. گفتمان اعتدال‌طلب روحانی  به عنوان جدیدترین و ناشناخته ترین گفتمان در این عرصه کمتر مورد واکاوی علمی قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر تحلیل گفتمان سخنرانی‌های روحانی، نماینده رسمیِ دولت اعتدال...

نوشتار حاضر کوششی است برای توضیح و تبیین پایگاه اجتماعی گفتمان روشنفکری دینی در ایران از انقلاب 1357 تا کنون. این پایان نامه با تبیین مسائل اجتماعی ایران در سه دهه ی 60 ، 70 و 80 خورشیدی، به دنبال یافتن دلایل افول پایگاه اجتماعی گفتمان روشنفکری دینی در دهه های 60 و 80 و دلایل گسترش پایگاه اجتماعی این گفتمان در دهه ی 70 می باشد. نتیجه ای که پژوهش حاضر بدان دست یافته، این است که مابین میزان مدن...

چکیده: جوامع گوناگون متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود به نحوی با پدیده «فقر» مواجه هستند. در واقع «فقر» یکی از عمده ترین مسائل و مباحث جوامع بشری است و جوامع گوناگون به اقتضای جوهره اجتماعی خود مجبور به مواجهه با «فقر» می باشند. اهمیت این موضوع باعث دامن زدن به انواع و اقسام مناقشات زبانی و گفتمانی بر حول مفهوم «فقر» شده است. در بررسی و تحلیل «فقر» عمدتاً بر ابعاد عینی آن تاکید م...