سفرنامه ها از منابع مهم تاریخ نگاری هستند، که حاوی اطلاعات مفیدی از زندگی اجتماعی مردم هر دوره می باشند. تعدادی از سفرنامه ها توسط سیاحان اروپایی نوشته شده، که با عناوین و مقاصد گوناگونی به ایران مسافرت کرده اند و اوضاع سیاسی، اجتماعی، آداب و رسوم ، هنر و وضع دربارهای صفوی و قاجار را در آثار خود منعکس نموده اند. در میان این سفرنامه ها برخی از سیاحان به میزان قابل توجهی به هنر و صنعت ایران در دو...

شناسایی تحولات، تغییرات و یا تداوم‌ها در فرهنگ فراغتی شاخص مهمی در درک فرهنگ و تغییرات اجتماعی بشمار می‌آید. فراغت تجربه‌ای برای باز نمایی و اشاعه ارزش‌های فرهنگی است که فارغ از جهت‌گیری‌های نخبه‌گرایانه فرهنگی، تصویری از تجارب و متن زندگی روزمره فراهم می‌سازد. این مقاله در سنت مطالعات فرهنگی فراغت و با اتکا به برخی منابع ثانویه مربوط به فرهنگ و زندگی روزمره‌ایرانیان (در سفرنامه‌های مسافران غر...

این پایان نامه حاصل حداقل یک سال و نیم کار مداوم برروی کتب جامعه شناسی و ادبیات و سفرنامه های فرنگیان است.در این پایان نامه سعی بر این شده است که ابتدا مفاهیم کلی چون فرهنگ و انواع آن ،سنت، فرهنگ عامه و ارتباط آن با ادبیات این مرز و بوم به خوبی نمایانده شود.آن گاه به موضوع اصلی آن که بررسی فرهنگ و آداب ورسوم است در سفرنامه های فرنگیانی که در اعصار افشاریه و زندیه و قاجاریه به ایران سفر کرده اند...

از ویژگی‌های منحصر به فرد سفرنامه ناصرخسرو بر خلاف دیگر سفرنامه ها، شروع با حادثه داستانی، برخوردار بودن از زبان روایی- ادبی، حکایت های دلنشین، دقت و جزئی نگری است. اگر چه ساختار کلی قالب سفرنامه با داستان و رمان تفاوت دارد اما سفرنامه ناصرخسرو به دلایل منحصر به فرد روایی و ساختاری بیشتر ساختاری شبیه به قصه و داستان دارد تا سفرنامه و گزارش. بسیاری از ویژگی های ساختاری داستان، از جمله وضعیت اولی...

دربارۀ تشیع مطالب زیادی از سوی مستشرقین نوشته شده است. نویسندگان خارجی به دلیل نگرششان از بیرون به جامعه اسلامی وفرهنگ تشیع ومقایسۀ ارزشها و آداب و رسوم ایرانی به عنوان بزرگترین مرکز تشیع وفرهنگ شیعه با فرهنگ خودشان و پی بردن به تفاوتهای جامعۀ خود با جامعۀ الگو و ذهنیت غربی و غیرشیعی خود به توصیف و تحلیل جامعۀ ایرانی پرداخته اند. در پایان نامۀ حاضر سعی شده است بخشی از نگاه و قرائت نویسندگان غرب...

گزارش سفر کنستانتین وُلنی به مصر و شام (1783-1785م)، یکی از سفرنامه‌های مشهور سده هجدهم است. ولنی در این سفرنامه به‌ویژه در بخش مصر آن، آگاهی‌های مهمی در زمینه‌های گوناگون، از قبیل حاکمان مصر، آب و هوا، تجارت، معیشت مردم و... به دست داده است. مقاله حاضر پس از ارائه داده‌های سفرنامه ولنی از مصر و تحلیل آنها، بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که اطلاعات این سفرنامه چه تأثیراتی در لشکرکشی ناپلئون ب...

قلمرو ایران، همواره قلمرو فرهنگی بوده است و تمدن و زبان، مرزهای آن را مشخص کرده است. مسأله بنیادین این مقاله آن است که سفرنامه نویسان بزرگی چون شاردن و تاورنیه از چه دیدگاه هایی به آداب و رسوم و فرهنگ مردم ایران و دربارش در عهد صفویه نگریسته اند و چه تفاوت‌ها و شباهت هایی در نحوه نگاه آن‌ها وجود داشته است؟      نوشته حاضر علاوه بر پاسخ به پرسش های مذکور در پی آن است از لابلای سطور آثار آنان به...

بسیاری از مکتوبات حوزه خلقیات ایرانیان با تأکید بر تلازم میان ساختار استبدادی و ویژگیهای خلقی جامعه ایرانی، معتقد است حاکمیت‏های استبدادی در طول تاریخ این سرزمین، موجبات حاکمیت ارزش‌های خودمدار و عدم شکل­گیری ویژگی‏های مقوم توسعه از قبیل مسئولیت پذیری، مشارکت و روحیه جمعی و دیگرخواهی را سبب شده ‏است. آیا ریشه بسیاری از مشکلات امروز را باید در ریشه‌های تاریخی و خلقیات ایرانیان در گذشته جست؟ پاسخ...

 یکی از منابع مهم بررسی تاریخی آداب‌ و رسوم، عقاید و اخلاق عمومی جامعه ایران، بهره‌گیری از سفرنامه‌ها است. سفرنامه‌ نویسان افرادی جزئی‌نگر هستند که‌‌ معمولا مشاهدات خود را با رعایت بی‌طرفی منتقل‌ می‌کنند. مسئله‌ اصلی این‌ است‌ که استمرار عناصر اخلاق ‌اجتماعی‌ ایرانیان در دوره صفویه و قاجار از دید سفرنامه‌های اروپایی متأثر از چه عواملی بوده است؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری...

هدف این تحقیق دستیابی به برخی از زوایای پنهان تاریخ معاصر ایران در دوره قاجار با استفاده از متون سفرنامه‌های اتباع خارجی بر پایه نگاهی جامعه‌شناختی است. این مقاله برپایه روش تحلیل محتوای کیفی است و تلاش گردیده تا با بررسی متون سفرنامه‌های اتباع خارجی و  استخراج داده‌ها، مفاهیم، مقولات و گزاره‌های جدیدی را در تفسیر رویدادهای این دوره به دست آورد. بر اساس یافته‌های این مقاله، نخبگان قاجار به روای...