در این مقاله، پس از ریشه‌شناسی و اصطلاح‌شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه، طبقه‌بندی نموده‌ایم. در رویکرد هستی‌شناسانه، پنج نوع روش‌شناسی: فردگرایی، کل‌گرایی، جدل‌گرایی، نظام‌گرایی و واقع‌گرایی را به اجمال معرفی نموده‌ایم. در رویکرد معرفت‌شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با ه...

 به‌نظر می‌رسد علاوه بر آنکه باید به‌جای «فلسفة حقوق»، از «فلسفه­های حقوق» سخن گفت و مباحث آن را با عنایت به تفاوت‌های زیاد ماهوی موضوعات در حقوق خصوصی با حقوق عمومی مطرح کرد، باید حقوق را از منظری اساسی‌تر که مبنای سایر مباحث قرار می‌گیرد، نیز بررسی کرد که عبارت است از شناخت حقوق از دیدگاه «وجودشناسی». وقتی عالم حقوق را اعتباری و در مقابل عالم واقعی تلقی کنیم و آن را از واقعیت خارج بدانیم، است...

سخن‌گفتن از نسبت بین نظریة حرکت جوهری ملاصدرا که بحثی هستی‌شناختی است و منطق ترجمه که از معناشناسی بحث می‌کند در‌ظاهر قیاسی مع‌الفارق است. اما اگر مراد از ترجمه بیان مراد ماتن (مؤلف) باشد که عملاً درکی فراتر از متن صرف است، در این صورت می‌توان برای نظریة ملاصدرا در این خصوص وجهی قائل شد. این مقاله، با تمسک به نظریة حرکت جوهری ملاصدرا، کشش معنا در امتداد زمان و مکان را با مفهوم حرکت بررسی می‌کند....

بررسی نحوة مواجهة ناگارجونه با مسئلة خدا و شناخت او نشان می‌دهد که توسل به دیدگاه‌های الاهیاتی‌ای چون خداباوری، الحاد، لاادری‌گرایی، و وحدت وجود نمی‌تواند برداشت درستی از دیدگاه مکتب مادهیمیکه در باب وجود خداوند را فراروی ما نهد. ناگارجونه در پی آن است با تحلیلی نقادانه به سراغ تصوری برود که عامة مردم از مفهوم خدای شخصی دارند. این مقاله می‌کوشد براهین ناگارجونه را به شیوة فلسفة دین نظام‌مند کند...

تعاملات فعال، سازنده و هم‌افزای دانشگاه‌ها با محیط پیرامون به‌طور عام و صنعت به‌طور خاص، یکی از مبانی توسعه دانشگاه‌ها و مطالبات جامعه از این نهاد پیچیده و سرنوشت ساز است. تعاملات گسترده و پیوسته دانشگاه‌ها با محیط‌های نزدیک و دور سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی، یک ضرورت برای بقا و پایداری دانشگاه بوده و کم‌توجهی به محیط و تحولات آن می‌تواند دانشگاه را به‌صورت فیزیکی یا ماهیتی، از ...

چهار مدل متفاوت در تبیین زبان و توجیه بیان‌پذیری عرفان عبارت‌اند از: 1. مدل حافظه (بیان خاطره شهود)؛ 2. مدل عقل شهودی؛ 3. مدل تشبیه؛ 4. مدل تجلی. مدل حافظه، بیان حین شهود را منتفی می‌داند؛ اما بیان خاطره شهود پس از گذشت واقعه شهود، به دلیل امکان رده‌بندی و مفهوم‌پردازی ممکن می‌شود. مدل عقل شهودی، با پذیرشِ کارکردی از عقل به نام شهود، حضور عقل در مقام قلب و شهود عقلی را در متن شهود قلبی ممکن می‌ش...

معناشناسی مطالعه علمی معانی، کلمات، عبارات و جمله‌هاست که به پیدایش معنا و سیر پیشرفت و دگرگونی‌های آن می‌پردازد و روابط معنایی بین مفاهیم مختلف را شناسایی و شبکه‌ای از معانی مرتبط با هم را استخراج می‌کند. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی با رویکرد قرآنی- روایی به بررسی طرح‌های تصوری معناشناسی شناختی در قرآن کریم و بیانات امام علی(ع) با تکیه بر مصادر اهل سنت پرداخته و در انتها ...

The main purpose of this paper is to find an answer to the key question: “What kind of philosophical issues could be expected to be dealt with in economics?” Having reviewed the related literature, the researchers try to explain the philosophy of economics in the context of three domains, i.e. ontology, epistemology, and methodology of economics. The results suggest that ontological issues in e...

Social capital has recently turned into an outstanding subject in development literature and considering its socio-economic and political implications in our country, and Iran’s 20-year vision document has required its improvement. One of the crucial issues of social capital is its formation and developments whose understanding appears a must and prerequisite to improve it. A brief glance at Ir...

کیفیت رابطة ثابت و سیال از جمله مسائل دشوار فلسفی است که فلاسفه از دیرباز به آن پرداخته‌اند. ملاصدرا نیز بر اساس اثبات حرکت جوهری و لوازم آن پاسخی متفاوت با گذشتگان به این مسئله داده است. لیکن هنوز در تبیین و نحوة جمع‌بندی مبانی او در این مسئله ابهاماتی وجود دارد. از جمله این‌که حرکت جوهری چگونه با ثبات طبایع در عالم دهر که ملاصدرا نیز به آن قائل است قابل جمع است. این مقاله تلاش می‌کند بر اساس ...