ابوعبدالله احمد بن محمّد بن اسحاق به ابراهیم هَمَدانی ـ ابن‌فَقیه هَمَدانی، جغرافیدان ایرانی (نزدیک به: 255-330ﻫ. ق.) در کتاب ارزشمند خود «اخبار البُلدان» که احتمالاً در 290ﻫ. ق./ 903م. نوشته شده است، ترجمۀ متن دو سنگ‌نوشته در دامنۀ کوه الوند همدان (= سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه) را آورده است. با وجود این، ترجمۀ او کوچک‌ترین همانندی‌ای با متن سنگ‌نوشته‌های داریوش بزرگ و خشایارشا در دامنۀ کوه الوند ندارد و آ...

چکیده کوه ها با نام های مختلف و در عین حال متفاوت در شعر دوره جاهلی ذکر شده اند، و شاعران این دوره، با الهام از فطرت خود و با تأثر از واقعیت های جامعه و قدرت تصویرگری خوبی که داشتند، کوه ها را به عنوان رمز مقاومت، صلابت و پایداری، عزّت و افتخار در شعر خود به تصویر کشیدند. علاوه بر این، در جاهای متعدّد با بیان هنری خود به توصیف ظاهری کوه ها نیز پرداخته اند- توصیفی ضمنی، ساده و در حدّ دانسته های ب...

بررسیهای قمستی از شاهراههای ایران نشان می دهد که در اغلب مناطق کوهستانی در برش کوهها از روش های علمی استفاده کافی بعمل نیامده است و این امر سبب ریزش و لغزش کوهها به جاده ها می شود . به عنوان مثال با تحقیق در چگونگی لغزش پرفیر فرسوده شده در کیلومتر 130 شاهراه تبریز –میانه که از سال 1349 شروع و هنوز ادامه دارد به اهمیت زمین شناسی مهندسی در راه سازی اشاره دارد . جاده تبریز – میانه در کیلومتر 130...

منطقه کوه درنجال در پهنه زمین­ساختی ایران مرکزی، در شمال باختری بلوک طبس و در سمت خاوری گسل کلمرد با روند شمال خاوری- جنوب باختری قرار دارد. در این منطقه تنها واحدهای سنگی پالئوزوییک (به سن کامبرین تا دونین) به همراه برونزد بسیار کمی از سنگ‌آهک به سن کرتاسه دیده می­شود. سنگ­های آذرین منطقه شامل توده آندزیتی لنزی شکل شمال کوه درنجال (به سن احتمالی ژوراسیک میانی) و توده­های نفوذی با ترکیب دیابازی...

مناظر فرهنگی در مناطق شهری فضای قابل توجهی را اشغال می‌کنند که در شکل‌گیری شخصیت یک شهر نقش بسزایی دارد. ارتباط با منظر آشنا هویت فرهنگی ـ سیاسی مردم یک جامعه را تقویت می‌کند و موجب احساس تعلق خاطر نسبت به مکان می‌شود. مؤلفه‌های هویت‌ساز در منظر فرهنگی عبارت از مؤلفه‌های جغرافیایی، تاریخی و انسانی است. چنانچه این مؤلفه‌ها دارای ویژگی‌های خاص و برجسته‌ای باشند، نقش شاخص هویتی را ایفا می‌کنند. ا...

بررسیهای قمستی از شاهراههای ایران نشان می دهد که در اغلب مناطق کوهستانی در برش کوهها از روش های علمی استفاده کافی بعمل نیامده است و این امر سبب ریزش و لغزش کوهها به جاده ها می شود . به عنوان مثال با تحقیق در چگونگی لغزش پرفیر فرسوده شده در کیلومتر 130 شاهراه تبریز –میانه که از سال 1349 شروع و هنوز ادامه دارد به اهمیت زمین شناسی مهندسی در راه سازی اشاره دارد . جاده تبریز – میانه در کیلومتر 130...

پهنه ماگمایی آذربایجان-البرز در شمال‌غرب ایران یکی از پهنه‌های مهم فعالیت ماگمایی آلکالن در سنوزوئیک محسوب می‌شود. رشته کوه صلوات در بخش شرقی پهنه ماگمایی یاد شده، با شبکه وسیعی ازگدازه‌ها و دایک‌های آلکالن رخنمون یافته است. بر اساس مطالعات صحرایی، شیمی‌کانی و داده‌های ژئوشیمی سنگ کل، سنگ‌های آلکالن در رشته کوه صلوات به دو گروه تقسیم می‌شوند که شامل: الف) گدازه‌های با ترکیب آنالسیمیت، برش‌های آ...

اگر منظر طبیعی را حاصل تعامل اولیه انسان و طبیعت پیرامون بدانیم، منظر فرهنگی انتخاب طبیعت برای تعامل در طول زمان است که می‌تواند در دوره‌های مختلف علل متفاوت داشته باشد. منظر آیینی به عنوان بخش مهمی از منظر فرهنگی، عکس‌العمل جامعه نسبت به نیازهای معنوی‌‌اش به حساب می‌آید. انسان در دوران باستان در پیوندی عمیق و مستقیم با طبیعت زندگی می‌کرد. از این رو منظر زیستی و منظر آیینی شکل‌گرفته از آن دوران...

توده‌های نیمه‌نفوذی (شبه‌آتشفشانی) کوه گورگور بخشی از مجموعه آتشفشانی- نفوذی کوه گورگور در جنوب روستای عربشاه تکاب، واقع در بخش میانی محور آتشفشانی تکاب-قره‌آغاج (در بخش شمالی پهنه ماگمایی ارومیه- دختر) هستند که به‌صورت توده‌های نیمه‌ژرف با ترکیب مونزونیت، کوارتز مونزونیت و دیوریت و به شکل گنبدی رخنمون یافته‌اند. بافت این سنگ‌ها، گرانولار تا پورفیرویید با زمینه دانه‌ای تا میکروگرانولار است. کان...

در پهنه شرقی آتشفشان سهند ردیفی خطی از هشت مخروط آتشفشانی وجود دارد که اکثراً محصول فاز داسیتی جوان سهند می باشند و به صورت مخروط های بلند با ریخت شناسی کلّه قندی و نوک تیز با دهانه های اکثراً ناقص در امتداد زون گسلی سراسکند فوران یافته اند . آروانه کوه و کوه چاناق دو مورد از این مخروط های آتشفشانی می باشند که دارای رخساره های شاخص فوران های آتشفشانی از نوع استرومبولی هستند و از داخل رسوبات متعلق ...