این مسئله که چه عواملی در شکل گیری و انتقال معنا نقش دارند و چگونه زبان می تواند چهار‏چوب محدود خود را پشت‏سر گذارد و سبب تولید معنا‏هایی جدید و غیر‏منتظره شود، همواره پرسشی تازه است. نمی توان معنا را امری از‏پیش‏تعیین‏شده و ثابت دانست؛ زیرا شکل گیری معنا تابع جریانی زنده، فعال، باز و سیال است؛ به همین دلیل، هر‏گاه از معنا سخن گفته می‏شود، باید به فرایند معنا‏سازی توجه کرد. در‏واقع، معنا در چرخ...

عواطف می توانند باعث پیوست یا گسست گفتمان شوند. سازوکار وجوه حسی و عاطفی در داستان تراژیک حسنک وزیر  در تاریخ بیهقی، به شکست گفتمانی منجر می­شود. در مقالۀ حاضر بر اساس روش تحلیل گفتمان مبتنی بر پدیدارشناسی حواس و عواطف می کوشیم این نکته را آشکار سازیم که زیرساخت عاطفی تعیین‌کننده و تمایزبخش در داستان حسنک وزیر از «تحقیر اجتماعی و بیناسوژگانی» نشات می گیرد که شخصیت منفی عاطفی داستان (بوسهل) تجرب...

نظریۀ سبکشناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبکشناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان شناختی، در متن های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خودِ متن و بسامد کنشها وجمله هامی پرداز...

از سال 1990 میلادی تاکنون، موضوع «گفتمان نمایشگاه» در مباحث نظری هنر معاصر جهان مطرح بوده و در حیطه تمرین، به مثابه فرایندی پویا در تولید مفاهیم فرهنگی مؤثر بوده است. در هنر معاصر ایران به خصوص در دهه اخیر، مباحث مربوط به نمایشگاه و رابطه اثر هنری و بیننده تا حدودی اهمیت یافته، هرچند عملاً نحوه برگزاری نمایشگاه‌ها از روش‌های مدرنیستی فراتر نرفته و نشان دادن ابژه هنری به بیننده در نمایشگاه، همچنا...

گفتمان‌های میدان سیاسی همواره میل به انتشار در میدان‌های گفتمانی دیگر دارند. یکی از مهم‌ترین محصولات میدان فرهنگ در جهان رسانه‌ای کنونی که گفتمان‌های سیاسی از طریق آن منتشر می‌شود بازی‌های رایانه‌ای است. مسئله این مقاله سیاست بازنمایی بازی‌های رایانه‌ای و نسبت بینامتنی آن با گفتمان میدان سیاسی است. در این مقاله با شیوه نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند، گفتمان بازی «فرمان و تسخیر: ژنرال‌ها» و نسبت آن...

داراب نامة طرسوسی از قصه های عامیانه بلند، مربوط به قرن ششم است که ازطریق سنت نقالی و داستان­گزاری ثبت و روایت شده است.داستان سرگذشت داراب و به شاهی رسیدن وی را بیان می­کند. در میان خط سیری که بیانگر به شاهی رسیدن داراب است، خرده روایت­ های بسیاری قرارگرفته­اند که باعث آشفتگی و اغتشاش روایت پایه شده­اند؛ خرده روایت ها با روایت پایه گاه ارتباط و انسجام ساختاری می یابند و گاه با الگوی گفتمانی متف...

در این مقاله با استفاده از روش ساختاری به بررسی جریان نبردهای سام، قهرمان سام ­نامه پرداخته­ ایم. بدین منظور ابتدا مجموعه ­نبردها در جدولی شامل پنج عامل کنش گر، انگیزۀ نبرد، رقیب جنگی، یاریگران و نتیجۀ نبرد آورده شده است. سپس با خلاصه­کردن داده­های جدول، به 9 نتیجۀ کلی دربارۀ ساختار نبردهای این منظومه رسیدیم. در مرحلۀ بعد با تقلیل دادن این 9 نتیجۀ کلی سه فرمول کلی­ تر به دست آمد. کارکرد اصلی نب...

خانواده، یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی است که در فیلم‏های سینمایی نیز نمود تصویری دارد. هدف مقاله حاضر این است که چگونگی بازنمایی خانواده در سینمای بعد از انقلاب اسلامی را بر اساس عناصر روایی تحلیل کند و ارتباط آن را با گفتمان‏های سیاسی- اجتماعی دهه‏ها‏ی 1360، 1370 و 1380 تفسیر نماید. برای نیل به هدف فوق، نظریه‏ی گفتمان لاکلائو و موف و نظریه کنش متقابل به عنوان چارچوب مفهومی برای شناسایی ابعاد...

یکی از موضوعاتی که در کانون توجه رسانه‏ها قرار دارد، موضوع جنسیت و زنان است. هدف این مقاله واکاوی سوژة زن در فضای گفتمانی سینمای ایران است. در پژوهش ما، عرصة سینما و نشانه‏های تصویری انتخاب شده‏ است تا با تأملی گفتمانی بر رابطة سینما و واقعیت، از خلال فیلم‏های سینمایی، نحوة مواجهة زنان با جهانی را که در آن زیست می‏کنند بشناسیم. در این مقاله، بر پایة نظریات لاکلا و موفه در مورد جامعه، سیاست، سوژ...

در پژوهش حاضر، مقولۀ خشونت کلامی در نمایش نامۀ هاملت با سالاد فصل در چهارچوب نظریه گفتمانی مالکین (2004) مورد بررسی قرار گرفته است. مالکین در بررسی خشونت کلامی، شاخص هایی شش گانه معرفی می کند که به واسطه آن ها زبان کنش گری خشونت بار شناخته می شود. هدف اصلی این پژوهش، معرفی و کاربست نگره ای زبانشناختی در تحلیل گفتمان خشونت آمیز دراماتیک است. در متون نمایشی (همچون دیگر متون ادبی)، شخصیت ها توسط ز...