متون فارسی- عبری، متونی هستند که به زبان فارسی و به خط عبری به نگارش درآمده اند. سابقة پیدایش این متون به پیش از نخستین اثر فارسی به خط عربی، یعنی کتاب الابنیه عن حقایق الادویه اثر ابومنصور موفق هروی به کتابت اسدی طوسی (447 هجری قمری) بازمی گردد. بنابراین تحقیق دربارة این متون برای بررسی های تاریخی زبان فارسی امری حیاتی و بسیار مهم است. یکی از حوزه های بسیار مهم متون فارسی- عبری ترجمه های تورات...

کتابت و دبیری در شمار مشاغل شریف و ارزشمند دیوانی است و از دیرباز نقشی مهم و محوری در دواوین سلطنت و خلافت و به موازات آن به گونه­ای غیر‌رسمی در اجتماع ایفا کرده­است. کاتبان و منشیان برای این فنّ شریف، قواعد و الزاماتی پایه نهاده، آثاری را در این خصوص تألیف و تصنیف نمودند که از یک سو راهگشای کاتبان مبتدی باشد و از دیگر سو راهنمای قاطبة جامعه در جهت تسهیل و رواساختن امورشان. از ادوار مهم از نظر ک...

متون ادبی پا به پای گذشت زمان، هم به جهت آراستگی و پیراستگیهای زیباشناختی خود و هم به جهت تأثیر بر مخاطب، از مباحث و موضوعات مطرح شده در علوم بلاغت تأثیر پذیرفته اند. بنابراین طبیعی است آثاری که پدید آمده است، برخی به طور مستقل به علوم بلاغی پرداخته و دسته ای نیز در ضمن مطالب خود در حوزه های گوناگون، گوشه چشمی نیز به بلاغت و عناصر زیبایی و زیباسازی در کلام و سخن داشته اند. «جلالیّه در علم مکاتبه...

دراین پژوهش، مضامین یادداشتهای نسخه های خطی (قرن 6ـ 12 ق) موجود درکتابخانه مرکزی دانشگاه تهران (مجموعه سیدمحمد مشکوه شامل 183 جلد و 45 یادداشت بررسی شده است و نگارنده سعی کرده است تا با بررسی عناوین و مضامین یادداشتهایی که در أغاز یا پایان نسخ خطی نگاشته شده و ارزش کتابشناسی ونسخه شناسئ دارند ویژگیهای آنها را- با تحلیل محتوا و تجزیه تحلیل علمی و تحقیقی، شناخت نوع موضوعات، ارتباط موضوعات با متن...

پایان نامه حاضر تصحیح انتقادی نسخه نصیحت نامه شاهی اثر تاج الدین حسین خوارزمی است. تصحیح بر اساس نسخه اساس و با مقابله دو نسخه خطی یکی از دانشگاه تهران با عنوان نصیحت نامه شاهی و نسخه دیگر متعلق به مجلس تحت عنوان ینبوع الاسرار فی نصایح الابرار انجام گرفته است. برای جبران افتادگی ها از نسخه های بدل استفاده شد که با علامت <> مشخص شده است. نسخه اساس متعلق به کتابخانه آستان قدس رضوی است که تاریخ کت...

کتابخانه های ایران پس از اسلام همواره دارای دو وظیفه اساسی بوده: خدمات کتابداری و خدمات کتابت. عده ای کاتب و محرر د ر بخشی ازکتابخانه ها کار می کردند و کار آنها استنساخ کتب و تکثیر آنها بود. آنها در حقیقت کار چاپخانه امروزی را بر عهده داشتند. خدمات کتابت از سده ششم هجری به بعد توسعه بیشتری یافت و با حمایت و پشتیبانی دربارها , مسأله ای به نا م کتاب آرایی ونسخه پرد ازی پدید آمد و هنرهای تحریر (خط...

اگر بخواهیم به جوهره سازمان دهی فضا در فلات ایران اشاره کنیم به جرأت می توانیم از ساختار حیاط مرکزی نام ببریم، ساختاری که به صورت در هم تنیده و یکپارچه پاسخ های مناسبی را برای زندگی مادی و معنوی این مردمان به دست داده است ، این ساختار چه در زمینه شکلی (هندسه کلی رح – هندسه جزئی عناصر) و چه در روش پدیداری (مصالح – فن آوری) به شدت از ویژگی های بستر و توانمندی های محلی اثر پذیرفته و بدین ترتیب با ...

بدون شک اهل علم و ادب عربی می دانند که " إنّما : به دو صورت استعمال می شود :-1 به صورت " إنّما" حصر که إنّ و ما یک کلمه به حساب می آید و " ما " در آن بهاصطلاح کافّه است و در رسم الخط به صورت متّصل » إنّما « نوشته می شود ."إن" -2 تأکید و" ما " موصول، که در این جا هم در تلفّظ و هم در کتابت از هم جدا استتا معنای صحیح آن فهمیده شود .عدم دقّت در تلفّظ و در کتابت این دو، سبب می شود معنای صحیح از آن به دست نیا...

یکی از مهم‌ترین کتاب‌های فارسی درباره تاریخ سلسله بهمنیان و عادل­شاهیان تذکره الملوک، نوشته رفیع‌الدین ابراهیم شیرازی، مورخ دربار عادلشاهیان است. نسخه­هایی از این اثر در موزه و کتابخانه سالارجنگ، کتابخانه آصفیه، کتابخانه بریتانیا و کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود. در این مقاله تنها به معرفی نسخه موجود در کتابخانه ملی پاریس و ویژگیهای آن پرداخته شده است. در این نوشتار کوشیده‌ایم پس از بررسی شر...

در گذشته، اغلب شهرها و روستاهای ایران دارای فضاهای گردهمایی نظیر شربت خانه ها بودند که مردم برای گفتگو و استراحت موقت در این اماکن گرد هم می آمدند، شربتی می آشامیدند و در باب موضوعات محلی روز مذاکره می کردند. در همین اماکن بود که ایرانیان با ذوق و اشتیاق وافر به اشعار و داستان های شاهنامه گوش فرا می دادند. در خصوص قدمت و اینکه از چه زمانی شربت خانه ها در ایران آغاز به کار کردند اطلاعات درستی در...