این مقاله در مورد سرچشمه­هایورزش زورخانه­ای و باستانی ایران بحث کرده است. ظاهراً این ورزش باستانی از آغاز به صورت جدّی تحت تأثیر مسائل مذهبی و اجتماعی – اخلاقی قرار گرفته است. آیین­ها و ادیانی مانند آیین مهری و دین زردشتی پیش از اسلام، بر این ورزش باستانی تأثیر گذاشته­اند. پس از اسلام نیز جلوه­هایی از رفتارهای اجتماعی و دینی مانند عرفان و تصوف، آیین فتوت و مذهب تشیع در آن نمود پیدا کرده است. این ...

چکیده از تحولات تاریخی مهم ایران، ظهور درویشان صفوی و قزلباشان صوفی است. حکومتی با بیش از دو قرن که فقهای شیعه در اصل بنیانش نقشی ندارند، ولی با این همه از همان ابتدا، شاه اسماعیل صفوی (907-930 ه.ق.) تشیع را مذهب رسمی کشور معرفی می کند؛ چنین رویدادی وابسته به عواملی است که این جماعت صوفی، تشیع فقاهتی را به عنوان قدرتی برتر برای اداره کشور پذیرفته، علما و فقهای شیعه را به مناصب حکومتی می گمارند....

قرن هشتم هجری قمری، سرآغازی بر آشتی تصوف با تشیّع امامیه به شمار می رفت. اما این روابط در آستانۀ تأسیس سلسله صفوی، به حدی گسترش یافت که مفاهیمی چون ولایت، در آمیزه ای از مضامین شیعی صوفی، زمینه را برای کارکرد سیاسی آن مستعد ساخت. خانقاه نشینان صفوی برای نخستین بار، تشیّع امامیه را در ایران رسمیّت دادند؛ امّا اتکا به حمایت ترکمانان در کسب قدرت، گزیری جز برتری وجه صوفیانه غالی بر تشیع اعتدالی نمی نها...

با شکل‌گیری پیوند تشیع و تصوف در سده‌های 8 و 9 هجریو نفوذ روزافزون تشیع در میان توده‌های مردم‌،شاهد تغییر نگرشتسنن خراسانی-با محوریت صوفیان نقشبندی- هستیم‌. فضای فرهنگی میان اهل سنت خراسان دراین قرون به جز موارد استثنایی‌، بر این باور بود که می‌توان میان چهار خلیفه و دوازده امام شیعیان جمع کرد و به همه آن‌ها اعتقاد داشت. عنوانی که به این گرایش و جریان می‌توان داد، «تسنن دوازده‌امامی»است.بررسی م...

آذربایجان در طول تاریخ ایران نقشی زنده وپیشرو داشته ودر اکثر جنبشهای مردمی به خوبی ایفای وظیفه نموده است. بطوریکه با ایفای دو نقش بی بدیل در تاریخ ایران (بعد از اسلام) یکی در بعد ملی ودیگری در بعد مذهبی جایگاه خود را تثبیت نموده است . ایفای نقش ملی آن با تشکیل دولت متمرکز و مقتدر ایران دراوایل قرن دهم با گذشت نهصد سال که به سیستم ملوک الطوایفی در فلات ایران خاتمه داده شد با استقرار دولت صفویه...

ساختار اجتماعی ایرانِ عصر صفوی، با تأثیرپذیری از سیاست های پادشاهان صفوی، دیگر پذیرای تحرکات سیاسی ـ اجتماعی طرایق صوفیانه نبود. طریقت نوربخشیه با مشاهدة حرکت صوفیان صفوی از محراب به جانب تخت سلطنت، تداوم محبوبیت و آزادی عمل اجتماعی خویش را در خطر دید. مرشدان نوربخشی تقریباً هم زمان با صفویان، به منزلة یک طریقت صوفیانة شیعه مذهب، در قلمرو تیموریان اعلام موجودیت سیاسی کردند، اما درادامه نتوانستند ...