در این مقاله، نگارنده بر آن است که سخنی هر چند کوتاه  در احوال و آثار حضرت شیخ بهایی در قلم آورد و جمال دلارای عروس شعر و کلام بهایی، آن فرزانه را در ترازوی موسیقی کلام برسنجد و هنر شاعریِ فقیهی را که مقام شیخ‌الاسلامی دربار شاه عباس صفوی را برعهده داشت در حوزه‌ی گزینش واژگان و تلفیق آنها با پرده های موسیقی در آیینه‌ی خیال بنگرد و آفرینش معانی رنگین دلپذیر وی را در اوزان عروضی، مورد بررسی قرار د...

پایان نامه ای که درپیش روداریم به منظور بررسی ویژگی های سبکی و نیز اصالتهای سبکی در اشعار چهار مجلس تعزیه شامل مجلس شهادت امام حسین(ع)،حضرت عباس(ع)،حضرت علی اکبر(ع) و حضرت مسلم(ع) است.روش تحقیق دراین رساله اسنادی و تحلیل محتوا است، به این صورت که با مراجعه به منابع و مآخذ موجود و نیز نسخه های این چهارمجلس به بررسی تمام ویژگی های این اشعار پرداخته ایم. با بررسی های انجام شده به این نتیجه رسیدیم...

این مقاله که بخشی از رسالة «ریخت شناسی قصیده در ادب فارسی» نوشتة نگارنده است، تحقیقی در باب وزن‌ها و بحرهای استفاده شده در قصاید ادب فارسی است که از قرن چهارم تا دورة معاصر (بهار) را در بر می‌گیرد. در این تحقیق، 50 قصیدة اول دیوان شاعران معروف قصیده سرا در هر دورة ادب فارسی مورد بررسی قرار گرفت و انواع وزن و مضمون‌های مورد علاقة آنها مشخص شد که نتایج این بررسی به صورت مقالة زیر درآمد. در این نو...

وزن عروضی یکی از انواع موسیقی بیرونی است که در تأثیرگذاری شعر و در جهت انتقال اندیشه و عاطفه شاعر نقش اساسی دارد. در طول تاریخ ادب فارسی، شاعرانی موفّق تر بوده اند که از این عنصر تأثیرگذار بهترین استفاده را کرده اند. با توجه به این که فرّخی سیستانی و منوچهری دامغانی شاعران اوایل قرن پنجم و نزدیک به زمانی هستند که سرودن شعر فارسی بر پایه افاعیل عروضی آغاز شده، دانستن این که این دو شاعر از چه بحور ...

نثر صوفیه یکی از انواع نثر است که به دلیل برخورداری از انواع جلوه های موسیقی درونی به ویژه تکرار و سجع و جناس، زبانی آهنگین دارد. افزون بر این در برخی از متون صوفیه، عبارات موزون عروضی هم به کار رفته ­که، سبب نزدیکی هر چه بیشتر آن به زبان شعر شده است. این عناصر یعنی­ پاره های موزون عروضی و موسیقی درونی، افزون بر این که سبب زیبایی ­موسیقیایی ­نثر می شوند، از عوامل تمایز زبان کلیشه ای ­است که موج...

مقالۀ حاضر کوششی برای به دست‌ دادن توصیفی استوار از گونه‌ای از وزن‌های فارسی به نام «وزن دوری» است. وزن‌پژوهان وزن دوری را بر پایۀ کاربرد آن، و نه ساختار عروضی تعریف کرده‌اند. از همین ‌روی، از دست ‌یافتن به توصیفی فراگیر از آن بازمانده‌اند. از آنجا که رابطۀ معنی‌داری میان وزن‌های دوری و دایره‌های عروضی وجود دارد، برای تعریف دقیق هر وزن دوری، نخست باید دایرۀ مخصوص بدان را با رویکردی توصیفی بررسی...

امروزه ترانه ی پاپ در بین نسل جوان طرفداران بی شماری یافته است تا بدان جا که بسیاری بدون کمترین آگاهی به ترانه سرایی، آهنگسازی، و خوانندگی پرداخته اند و نتیجه ی آن ترانه هایی است که گرچه مخاطبانی را به سوی خود می کشاند اما ماندگاری و دوامی ندارند و بیشتر آن ها مانند اخگرهایی در فضای جامعه، خودی می نمایانند و با همان شتابی که آمده اند از ذهن محو می شوند. در بین آثار ترانه سرایان پاپ گاه به م...

 «مطلع» از متون بلاغی ـ عروضی قرن یازدهم هجری است که رضی‌الدّین محمد‌ بن محمد‌شفیع مستوفی از وزرای ادیب عصر صفویه، آن را به نگارش درآورده ­است. این اثر به اشاره خلیفه سلطان مازندرانی، وزیر دانشمند دربار صفویان، نوشته شده و به او نیز اهدا شده ­است. موضوع کتاب؛ عروض، قافیه، معانی، بیان و بدیع است. و بر پایه آثار بلاغی و عروضی قبل از خود؛ بویژه حدائق‌السحر، معیار‌الاشعار، معیار‌جمالی تألیف شده­است....

مقالات شمس، از جمله متونی است که محمل بسیاری از تمهیداتی گردیده که منجر به تخطی سیاق طبیعی نثر به سوی شعرگونگی کلام می شود. شعر سپید، برای رشد خود، عناصر شاعرانة زیادی از متون کلاسیک، بویژه، کتب صوفیانه اخذ کرده است. این مقاله در پی کشف روابط و عناصر مشترک، بین مقالات شمس و شعر سپید است. متن مقالات، به طور کلّی، در بردارندة عناصر شعر سپید و حتی پذیرندة افاعیل عروضی و شبه عروضی است. این جستار در ...