حـالت­نمایی افتـراقی پدیده­ای در نظام صرفی زبان هایی است که مشخّصۀ حالت را به­شکل آشکار و به­وسیلۀ وندهای تصریفی بر روی گروه های اسمی نمایش می دهند. این پدیده در زبان های دارای نظام حالت مفعولی، به شکل حالت نمایی افتراقی سازۀ مفعول و در زبان های واجد نظام کنایی، به شکل حالت نمایی افتراقی سازۀ فاعل است. این مقاله ضمن معرّفی و توصیف موارد فاعل نمایی و مفعول نمایی افتراقی در گویش هورامی، شرایط ظهور ...

چکیده پسوند (- ه / - ـه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشتة فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشتة همة فعل­­­­­­­ها می‌توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقش­های فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدان­ها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغل...

هدف تحقیق حاضر، ارائۀ طبقه‌‌‌بندی نوینی از تکواژهای تصریفی زبان فارسی در چهارچوب مدل 4-M، می‌‌باشد. مدل 4-M، یک مدل تولید بنیان است که در آن، تکواژها با توجه به انتخاب‌‌‌شان در سطوح مختلف تولید انتزاعی گفتار، به یک نوع تکواژ محتوایی و سه نوع تکواژ نظام‌‌مند، تقسیم می‌‌‌‌شوند. با استناد به شواهد و ملاک‌‌‌هایی از زبان فارسی و طبق معیارهای مدل 4-M؛ تکواژهای نفی و سببی‌‌‌ساز فعل فارسی، همچنین مشخصه...

در این مقاله، فرایند اشتقاق در دو گونۀ علمی و محاوره­ای زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته و سعی می­شود با بررسی و مقایسۀ تعداد مشخصی واژۀ مستخرج، تصویری از میزان و چگونگی عملکرد فرایند اشتقاق در دو گونۀ مورد بررسی به دست داده شود. برای این منظور پس از استخراج واژه­های مشتق متعلق به دو گونۀ علمی و محاوره­ای زبان فارسی و تجزیه و تحلیل آنها مشخص می­شود اولاً نظام واژه­سازی اشتقاقی در هر دو گونۀ مورد...

در زبان فارسی فرایندهای متعددی برای واژه‌سازی وجود دارد. ساخت انواع واژه بر پایۀ موازین و معیارهایی صورت می‌گیرد که برای زبان پذیرفته شده و معهود است. عدول از این موازین به هنجارشکنی زبانی منجر می‌شود. در شعر سبک هندی، واژه‌های تازۀ فراوانی ساخته شدند. یکی از مهم‌ترین فرایندهای ساخت واژه در سبک هندی که موجب غنای زبان هم شده، اشتقاق است. در سبک هندی، علاوه بر اینکه بر اساس قواعد عادی و متداول وا...

پژوهش حاضر به معرفی، تحلیل و مقایسه فرایندهای بزرگ‌سازی در دو زبان فارسی و ژاپنی در چارچوب نظریه ساخت‌واژه ارزش‌گذار می‌پردازد. در این نظریه ساخت‌هایی که خودآگاه یا ناخودآگاه ارزش مصداق یا مخاطب را از دیدگاه گوینده و به داوری او منتقل می‌کنند «ساخت‌های ارزش‌گذار» نامیده می‌شوند. ساخت‌واژه از مهمترین سطوح زبانی برای تحقق ارزش‌گذاری است که امکانات فراوانی را در اختیار گویندگان هر زبان قرار می‌دهد...

مجله پژوهش های زبان شناسیسال چهارم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1391/8/ 1392/3/ 1392/4/ 19- 1391تاریخ وصول: 11تاریخ اصلاحات: 18تاریخ پذیرش: 6صص [email protected] * استادیار زبان شناسی دانشگاه اصفهانمفهوم عامل در واژه های مشتق زبان فارسی*عادل رفیعیچکیدهنوشته حاضر به مسئله منشأ مفهوم عامل در واژه های مشتق از وندهای مشهور به اسم عامل ساز در زبان فارسی می پردازداین منظور ابتدا سه رویکرد عمده به...

هدف از پژوهش حاضر بررسی ساخت اسم مکان در فارسی از رهگذر وندها و شبه¬وندهای اشتقاقی دال بر مکان می¬باشد که علی¬رغم شباهت در کارکرد ، به لحاظ معنایی کاملاً یکسان عمل نمی¬نمایند. برای نمونه پسوند «- زار» در فارسی علاوه بر اشاره به مفهوم مکان، به مفهوم کثرت چیزی نیز اشاره می¬نماید، مانند «گلـزار ، لاله¬زار»؛ در حالیکه دیگر پسوندهای مکان¬ساز همانند «- ستان ، - کـده ، - گاه و نمونه¬های دیگر» از این وی...

در این مقاله، فرایند اشتقاق در دو گونۀ علمی و محاوره­ای زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته و سعی می­شود با بررسی و مقایسۀ تعداد مشخصی واژۀ مستخرج، تصویری از میزان و چگونگی عملکرد فرایند اشتقاق در دو گونۀ مورد بررسی به دست داده شود. برای این منظور پس از استخراج واژه­های مشتق متعلق به دو گونۀ علمی و محاوره­ای زبان فارسی و تجزیه و تحلیل آنها مشخص می­شود اولاً نظام واژه­سازی اشتقاقی در هر دو گونۀ مورد...

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ساختار صرفی گویش دری زرتشتی - لهجه خرمشاهی است ، این پژوهش شامل 5 فصل می باشد . فصل اوّل به کلیّات پژوهش اختصاص دارد ، در فصل دوم پیشینه پژوهش در دو بخش ارائه شده است ؛ در بخش نخست به پژوهش های مربوط به گویش دری زرتشتی در داخل و خارج از کشور پرداخته شده است و بخش دوم مربوط به پایان نامه هایی است که گویش های خویشاوند و نزدیک با گویش زرتشتیان را مورد مطالعه قرار داده ا...