در این مقاله دیدگاه میرداماد در خصوص وجود و ماهیت و رابطه آن دو بیان می گردد و ضمن مشخص شدن موضع صریح او در خصوص اصالت ماهیت، افکار این فیلسوف بزرگ اصالت ماهیتی در مورد معنا و نیز جایگاه هستی شناسانه وجود و ماهیت و اینکه با چه نظری می توان به اعتباریت وجود قائل شد و ماهیت اصیل چگونه است، روشن می گردد. در حقیقت این مقاله و هر تحقیق دیگری در خصوص دیدگاه های مبتنی بر اصالت ماهیت، راه را برای شناخت...

جلال الدین محمد بن اسعد دوانی(908-830 ) یکی از برجسته ترین متفکران اسلامی مکتب شیراز است که پرداختن به اندیشه های او می تواند کمک زیادی در شناخت بیشتر این مکتب و تأثیر آن بر فلسفه اسلامی داشته باشد. بی شک مهم ترین اندیشه های محقق دوانی را می توان در نظریات وجودشناسی جستجو کرد. وی در این خصوص با دو رویکرد به بحث می پردازد: 1. اساس دیدگاه وحدت وجودی ( ذوق تأله )، وجود را منحصر در ذات خداوند دانست...

مطالعات نشان می‎دهد که عمده‎ترین جزء تولید ناخالص داخلی کشور مصرف می‎باشد. از این­رو، شناخت عوامل تأثیرگذار بر آن از اهمیت بالایی برخوردار است. مقاله‎ی حاضر، اهمیت مصرف نسبی یا پدیده چشم‎هم­چشمی در مصرف و ریسکگریزی نسبی بین خانوارهای ایرانی را مورد بررسی قرار می­دهد. برای انجام مطالعه‎ی تجربی، ابتدا دو پرتفوی موزون حاوی عمده‎ترین دارایی­هایی که خانوارها در سبد دارایی‎های خود نگهداری می­کنند، سا...

اصالت وجود صدرایی دو معنی دارد که هر دو قابل انتساب به صدراست. در معنای اول ماهیت برخلاف وجود در خارج هیچ تحققی ندارد و فقط اعتبار ذهن است، اما در معنای دوم به تبع وجود در خارج تحقق دارد. اصالت وجود به معنای اول را به هیچ وجه نمی توان به ابن سینا نسبت داد، زیرا وی معتقد به تحقق ماهیت است  و آن را امری صرفاً ذهنی نمی داند. اصالت وجود به معنای دوم اگرچه رابطه نزدیک تری با حکمت سینوی دارد، اما آن ر...

ملاصدرا، مانند دیگر فیلسوفان، حقیقت وجود یا «وجود بما هو وجود» را موضوع فلسفه می داند. حقیقتِ وجود متن و واقعیت خارجی است، که ملاصدرا اصالت آن را ثابت می کند. وی در جای جای فلسفه خود خصوصیاتی برای این حقیقت ذکر می کند و بنیان مباحث فلسفی را بر آن بنا می نهد. نکته قابل توجه آن است که با مقایسه این خصوصیات با ویژگی های واجب الوجود، مشخص می شود که مراد ملاصدرا از حقیقت وجود همان واجب الوجود است. بر...

این مقال بر آن است تا نظریة «اصالت وجود» را که یکی از اصول مهم فلسفه ملاصدرا است بررسی وبه سابقه این نظریه در فلسفه اشراق اشاره کند. مؤلف بر خلاف نظر مشهور، عقیده دارد که شیخ اشراق نه تنها به اصالت ماهیت اعتقادی ندارد، بلکه از مدافعان سرسخت اصالت وجود می‏باشد. دلیلی که ملاصدرا وپیروان او بر اصالت وجود ذکر کرده‏اند عیناً در بیانات شیخ اشراق وجود دارد . هم چنین مؤلف از راه رابطه علی ومعلولی انوار...

پژوهش حاضر در باب آرای فلسفی و وجوه ابتکار حکیم موسّس آقا علی مدرّس تهرانی در سه محور اصالت وجود، وجود رابط و معاد جسمانی است. حکیم مدرّس در بحث «اصالت وجود» با تکیه بر مبانی حکمت صدرایی، تقریر روشنی از محلّ بحث ارائه نموده و چند برهان بر اصالت وجود اقامه می نماید و در طرح یکی از براهین، به ذکر نکاتی در بحث ماهیّت از جمله نحوه حمل مفهوم ثبوتی بر ماهیت می پردازد. نوآوری حکیم موسّس در بحث «وجود رابط...

آیا با حذف عقل فعال به عنوان علت حقیقی افاضة صور ادراکی در فلسفة صدر المتألهین شیرازی امکان یافتن راهکار دیگری برای تبیین فرایند حصول شناخت انسانی بر اساس مبانی موجود در این فلسفه وجود دارد؟ این مقاله نشان می دهد که علی رغم اختصاص صفحات زیادی از آثار صدرا به مسئلة کیفیت حصول معرفت آدمی نسبت به موجودات جهان با محوریت واهب الصور به عنوان علت حقیقی این امر، اصول و مبانی خاص حکمت متعالیه ما را از آ...

چکیده حکمت صدرایی بر چند اصل بنا شده است، یکی از مهمترین آنها، تشکیک در وجود است . صدرالمتالهین بواسطه این اصل، به توجیه کثرات موجود در جهان می پردازد، این نگاه تشکیکی صدرا به حقایق وجودی بر دیدگاه های معرفت شناسانه وی نیز تاثیر بسزایی داشته، به گونه ای که صدرا بسیاری از ابتکارات خویش را در این حوزه، مدیون نگاه هستی شناسانه اش به وجود است. صدرالمتالهین در حوزه شناخت، در مباحث معرفت شناسی ادر...

در این مقاله، ابتدا پیرامون تقسیم وجود به مستقل و رابط، توضیحاتی ارائه و بیان شده است که اصطلاح «وجود رابط» در حکمت متعالیه دارای معنای جدیدی، علاوه بر معنای مشهور و متداول خود در حکمت رسمی می باشد. از این رو، با بهره گیری از کلام صدرالمتألهین(ره)، به تبیین این معنا که بیانگر نحوه تحقق معلول است، می پردازیم، سپس اثبات می نماییم که برهان بدیع و منحصر به فردی از سوی علامه طباطبایی (ره) بر تحقق وج...