چکیده تحولات سریع و شتابان سیاست جهانی در عصر جهانی­شدن و فناوری اطلاعات و ارتباطات از یک سو و تحولات نظری همگام با این تحولات نظری از سوی دیگر،  بر پویایی رشته روابط بین الملل و شاخه های فرعی آن تأثیر ژرفی بر جای نهاده است. این تحولات به نوبه خود زمینه ای را برای تعریف و بررسی مفاهیم در گفتمان ها و پارادایم ها، تنوع و تعدد مفاهیم نو در روابط بین الملل،  مطالعه کنش انسانی و رویه کنشگران بین الم...

در مقاله حاضر به بررسی واژه «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینه انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشه این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...

زبان یک پدیده زنده و متحوّل بوده و بسیار پیش آمده که بر اثر عواملی، از جمله تحولات زمانی و مکانی و فرهنگی، ساختار زبان به‌طور کلییا بخشی از آن عناصر آن از جمله واژگان آن، تغییراتی را بپذیرد. زبان عربی که زبان قرآن‌کریم نیز می‌باشد، از این قاعده مستثنا نیست.در مقاله پیش‌رو به یکی از مباحث علوم قرآن و زبان‌شناسی، یعنی «تغییر معنایی الفاظ» بر اساس قرآن‌کریم و زبان عربی قبل از نزول قرآن و بویژه شعر ...

زبان مجموعه ­ای از واژگان زنده و پویاست که همواره در حال نوزایی و گسترش معنایی هستند. در بررسی­ های معناشناختی مطالعات زبان شناسی، چند معنایی ««polysemy یکی از مهم­ترین موضوعات قابل طرح در همة سطوح زبانی بوده که از آن جمله، می­توان به چند معنایی واژگانی یا همان چند معنایی جانشینی اشاره نمود. در رویکردهای زبان شناختی نسبت به مفهوم واژگان، همواره با معانی ای روبرو هستیم که تحت تأثیر عناصر هم­نشین...

واژگان به کار رفته در قرآن کریم اغلب همان واژگان متعارف در میان عرب جاهلی بوده و در قبایل و محافل شعری خاص استعمال می شده است. کلمه ی «حکمت» مانند بسیاری دیگر از واژگان پس از ورود به قرآن تحت تأثیر نظامجهان شناختی آن واقع شده است و در میدان های معنایی جدید به کار گرفته شده و همراهی آنها با کلمات خاص، تلازم ها و تنافرهای موجود در آیات قرآن با حفظ هسته ی معنایی خود تعیّن خاص پیدا کرد و به اصطلاح د...

چکیده: زمخشری از دانشمندان برجسته­ ایرانی اسلامی در قرن پنجم و ششم هجری است. تسلط و چیرگی او بر نحو، بلاغت و شعر عربی، تفسیر وی را یکی از کم­نظیرترین تفسیر­های ادبی و خود او را در زمره­ نام­ آورترین مفسران ادیب قرار داده است. هرچند از او آثار ادبی ارزشمند دیگری نیز برجای مانده است. طبرسی نیز مفسر بزرگ وفقیه قرن ششم هجری و از معاصران زمخشری به شمار می­رود و چنان که از آثارش به ویژه تفسیر مجمع ا...

چکیده: یکی از مهم­ترین و برجسته­ترین ویژگی­های ساختاری نهج البلاغه امام علی علیه السلام، انسجام دورن­متنی در هر یک از خطبه­ها، نامه­ها و کلمات قصار است. تناسب و انسجام حاصل پیوند میان اجزای آن- چینش معنایی واژگان به کار گرفته شده- در محور همنشینی و جانشینی است. به بیانی دیگر، ارزش واژگان به کار گرفته شده در جمله و یا جملات، منوط به گزینش آن­هاست در سایه­ این دو محور ارزش­های زبیایی­شناسی به نم...

مفهوم «ضلالت»، یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم قرآنی است؛ به‌گونه‌ای که اغلب مفاهیم کلیدی قرآن به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در دو حوزه معناشناسی هدایت و ضلالت دسته‌بندی می‌شوند. میدان معناشناسی (هدایت - اضلال) نیز همچون تمامی مفاهیم کلیدی قران کریم حول محور «الله» در جریان است؛ به‌گونه‌ای که ضلالت حقیقی تنها زمانی محقق می‌شود که با «اضلال الهی» همراه گردد. این پژوهش در راستای کشف لایه‌های معنایی مفهوم «...

تجزیه به آحاد واژگان به عنوان یکی از نظریات حوزۀ معنی‌شناسی و مطالعات معنایی به تجزیۀ واحدهای زبانی و عناصر و اجزای تشکیل‌دهندۀ آنها می‌پردازد و در شناسایی تفاوت‌های معنایی بین واژگان هم‌معنا، اهمیت به‌سزایی دارد و معنای نهفته در لایه‌های معنایی واژگان را کشف و تبیین می‌نماید. پژوهش پیش‌رو کوشیده با معرفی این روش به عنوان رویکردی نو در حوزۀ معنی‌-شناسی به شیوه‌های برابریابی واژگان بر مبنای تحلی...

چکیده معناشناسی بخشی از دانش زبان شناسی یا شاخه ای مستقل از آن است که از رهگذر آن می توان به تحلیل معنای واژه ها و جمله های یک متن پرداخت و جایگاه دقیق کلمه ها و ترکیب های آن را با توجه به نظام معنایی که در آن قرار دارد، به دست آورد و همچنین تبیین حوزه معنایی واژگان، در قرآن کریم امری است که در گرو شناخت معنای دقیق واژه است و این نوشتار به تحلیل معناشناختی واژه و مفهوم " ابتلاء" در قرآن می ...