افضل الدین بدیل خاقانی شروانی را باید تصویرپردازترین شاعر ادب پارسی دانست. اساساً شهرت ویژه ی خاقانی بازبسته به قصاید استوار و دشواری است که سرشار از تصاویر برجسته و بدیع است؛ تصاویر نوآیینی که بن مایه ی آن پشتوانه ی فرهنگی گسترده و گونه گون شاعر است. هرگونه پژوهش در باب سخن خاقانی بی-دستیابی به این پشتوانه ی فرهنگی سترگ نافرجام خواهد بود. هم از این روی تاکنون کسی یارای آن را نداشته-است که تحقیق...

شاهنامة فردوسی متنی است تأثیرگذار بر تمام ادبیات فارسی پس از خودکه حتی خاقانی شروانی ، با همة خلّاقیت هایی که در دیوانش هویداست و با تمام تلاشی که در گریز از آشکار شدن این تأثیرپذیری دارد، نتوانسته است بدون هیچ تأثیری از فردوسی بماند. به طوری که برای بررسی تمام جنبه های تأثیرپذیری خاقانی از فردوسی رساله ای مفصّل و جداگانه نیاز است. در این مقاله تأثیر مضمونی شاهنامة فردوسی بر خاقانی ، تنها پ...

خاقانی شروانی از شعرایی است که در شعرش اصطلاحات تخصصی علوم مختلفی همچون: نجوم، فلسفه، پزشکی و موسیقی به کار رفته است. وجود این اصطلاحات، ضمن اینکه بر دشواری فهم اشعار، افزوده است، گاهی چنان تخصصی مطرح گردیده که خواننده به این باور می‌رسد که خاقانی در آن علوم آگاهی فراوانی داشته است. از جمله علومی که خاقانی از اصطلاحات آن به فراوانی استفاده کرده است، علم موسیقی است. وی در شعرش علاوه بر نام بردن ...

روان‌کاوی و ادبیّات، رابطه‌‌ای دوسویه دارند. ادبیّات سبب تلطیف روان می‌‌شود و روان‌کاوی به کالبدشکافی آن می‌‌پردازد. آنچه امروزه روان‌کاوان مطرح می‌‌کنند، در ادبیّات گذشته حضور داشته است و اکنون نیز با هویّت یافتن دانش روان‌کاوی، به صورت علمی مطرح می‌‌شود. با بررسی یک اثر هنری از دیدگاه روان‌شناختی، می‌‌توان به نکاتی چون ویژگی‌‌های شخصیّتی هنرمند و بازتاب آنها در خلق اثر پی برد. در این نوشتار ـ که ن...

هدف عمدۀ تصویرگری در شعر آن است که شاعر بتواند به یاری شگردهای مختلف بلاغی در برقراری رابطه بین ضمیر خود و ذهن مخاطب موفق و اثرگذار عمل نماید، از همین رو است که می توان شباهت های بسیاری بین فنون ادبی و بلاغی و شیوه های منطقیِ تعلیل، نظیر قیاس و استدلال یافت. شاعران ممتاز سبک آذربایجانی، خاقانی شروانی، نظامی گنجوی، مجیرالدین بیلقانی، فلکی شروانی، مهستی گنجوی، از شیوه های عملی و هنری تعلیل و توجیه...

بی شک رومیات ابوفراس حمدانی- شاعر قرن چهارم هجری- شهرت و آوازه‌ای ماندگار در ادبیات عربی دارد. به استناد پژوهش های محققان در طول تاریخ، رومیات ابوفراس مورد مطالعه و استفادۀ بسیاری از شاعران و ادیبان واقع شده و خواسته یا ناخواسته تأثیراتی بر آثار ادبی آنان گذاشته است.یکی از این آثار ادبی قابل تأمل، در تأثیرپذیری از رومیات ابوفراس، حبسیات خاقانی شروانی- شاعر پرآوازۀ قرن ششم- است...

برای بررسی اثر ادبی که محصول ذهن آدمی است، می توان از روان شناسی به منزله علمی که به مطالعه ذهن آدمی و فراورده های آن می پردازد،استفاده کرد. بیشتر پژوهشگران حوزه ادبیّات فارسی افضل الدّین بدیل خاقانی را انعطاف ناپذیر،خشک و خودستا معرّفی کرده اند.از آن جا که دیوان اشعار خاقانی شروانی در برگیرنده بخش مهمّی از حوادث، وقایع و اتّفاقات دوران زندگی اوست، می توان بخش هایی از آن را یک زندگینامه خودنوشت دان...

الف- موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): تحفه العراقین خاقانی به عنوان یکی از آثار مطرح در گستره¬ی زبان و ادبیات فارسی علاوه بر اینکه برای معرفی بخشی از ایده¬های ادبی و اندیشه¬های اجتماعی نقش برجسته¬ای دارد در معرفی ادبیات این مرز و بوم نیز جایگاه درخ.ر توجهی دارد. برای پی بردن دقیق به چنین جایگاهی بررسی جنبه¬های جتماعی و ادبی این اثر یکی از عمده¬ترین شاخصه¬ها است. البته این راه بررسی دشوار...