سروده های شاعران جز این که آینه ی ذهن و ذوق هنری و ادبی پدیدآورندگان خودند، آینه ی آموخته ها و دانسته های گوناگون آنان نیز هستند. و بازتاب هرچند فشرده و گذرای همین آموخته ها و دانسته هاست که آثار ادبی را از داده های گوناگون تاریخی، اساطیری، جامعه شناختی و ...سرشار می سازد. این داده ها که در زبان ادب تلمیح و اشاره نام گرفته اند، خاست گاه های گوناگونی دارند که یکی از زاینده ترین آن ها داستان های ...

از جمله رایج ترین مباحث نقد ادبی معاصر، نقد بینامتنیّت (intertextuality) است که در آن به بررسی کیفیّت و کمّیّت تأثّر و اقتباس شعرا و سخنوران متأخّر از متقدّم پرداخته می شود. پژوهش بینامتنیّتی یکی از شیوه-های مدرن تحقیق در آثار و بویژه متون ادبی به شمار می آید که به مخـالفت با «یکـتایی آثار هـنری» برمـی خیزد و اعلام می دارد که هیچ اثری مستقل از اثر دیگر نیست. تعیین میزان کمیّت و کیفیّت تأثیر و تأثّرات شاعر...

غزل در عهد مشروطه مانند سایر قالب­های شعری دست­مایة بیان تغزلِ آمیخته با آرمان­های ملی و میهنی شد. برخی از شاعران که مبارزان راه آزادی و مشروطه­خواه بودند، این قالب را با شعارهای ادبیات کارگری و مسائل اجتماعی درآمیختند تا بدین وسیله تغییراتی در «وحدت موضوعی» غزل به وجود آمد؛ برای نمونه غزل فرخی یزدی به همین دلیل، گاه ساختی گسیخته دارد. غزل پس از «افسانه»­ نیمایوشیج، در جریان­های «غزل میانه» و «غ...

شعر کلامی است با بیانی تخیّلی و عاطفی. غزل نو از شاخه های مهم شعر معاصر محسوب می شود که به موازات شعر نو رشد چشمگیری یافته است. حسین منزوی یکی از برجسته ترین غزل پردازان معاصر است. در این نوشته، ذهن و زبان غزل منزوی مورد بررسی قرار گرفته که از برجسته ترین ویژگی های غزل او عنصر عاطفه و موسیقی است. این پژوهش در شش فصل تنظیم شده است. در فصل نخست کلّیات پژوهش، فصل دوم مهم ترین درونمایه ها و مضامین غ...

هوشنگ ابتهاج و رحیم معینی کرمانشاهی به عنوان دو شاعر غزلسرای همعصر که هردو در سرایش غزا تحت تأثیر حافظ بوده،در هر دو عرصه ی سنت و تجدد طبع آزمایی کرده و در هر دو قالب مهارت و استادی بسیاری از خود نشان داده اند، سالهادر عرصه ی موسیقی فعالیت کرده و آثار ماندگار و چشمگیری از خود به جا گذاشته اند و نهایتاً وضعیت سیاسی اجتماعی یکسانی را تجربه کرده اند مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند تا مشخّص گردد آیا ...

منتقدان ادبی مرثیه را جزو انواع غنایی محسوب می کنند. با روی کار آمدن صفویه مرثیه مذهبی در غالب ترکیب وند رایج می گردد در اوج مرثیه ی عاشورایی در قرن دهم قمری می توان به قالب ترکیب بند اشاره کرد. تفاوت شعر عاشورایی با دیگر شعرهای دینی در این است که شعر عاشورایی دارای نوعی حماسه و شور است هرچند که در این نوع شعر غمی وجود دارد که در دیگر شعرهای دینی به این شدت یافت نمی شود شاعری مثل محتشم کاشانی ...

حسین منزوی(83-1325هـ.ش) از شاعران معاصر است که هم در زمینه غزل و هم شعر نیمایی و سپید و دیگر قالب های شعری طبع آزمایی کرده امّا بیشترین شهرتش را مدیون غزل های پرمایه و تأثیرگذار خود است. از ویژگی زبانی شعر او می توان به زبان نو و معاصرانه غزل و تلاش در نزدیک کردن آن به زبان محاوره اشاره کرد. بیش از هشتاد درصد درون مایه اشعار او را عشق و مضامین مرتبط با آن تشکیل می دهد. مضامین سیاسی و اجتماعی ش...

این پایان¬نامه که در پنج فصل تنظیم شده به بررسی درونمایه ها و سبک غزلیات فاضل نظری پرداخته است و در آن ویژگیهای سبکی غزلیات شاعر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. شعر فاضل نظری، اگرچه مقیّد به قواعد ساختاری و انضباط سنّتی حاکم بر شعر است، از حیث زبان و مضمون تکرار و ادامه گذشته نیست. اگرچه سنّت‏شکنی در وزن و قافیه در شعر وی دیده نمی‏شود، امّا او شاعری است که در خلق مضامین نو و تصاویر بکر در ساختار...

غزل معاصر فارسی از جمله موضوعات مورد توجه پژوهشگران ادبی است و با توجه به جنبه های گوناگونش شایسته ی نقد و بررسی های فراوان می باشد. در این میان شکل شناسی به عنوان یکی از برآیندهای نقد فرمالیستی یا صورتگرایی از جمله رویکردهای مناسب برای بررسی غزل معاصر فارسی است. در یک تعریف نسبتاً جامع، صورتگرایی به مفهوم کشف، شرح و بسط صورت در اثر هنری است. اساس این رویکرد بر مبنای استقلال اثر ادبی است و منتقد...