ساسانیان، سازندگان بزرگ شهرها بودند و گُستردگی و اهمیت شهرسازی دورة ساسانیان به خوبی در گزارش های تاریخی و جغرافیایی بازتاب یافته است. گزارش های تاریخی همداستانند که شاپور یکُم (241-272م.)، در بازگشت از جنگ های پیروزمندانه اش با امپراتوری روم، اسیران و کوچ یافتگان انطاکیه را در شهری تازه بُنیاد به نام «وِه از اندیوِ شاپور»(شهرِ شاپورِ بهتر از انطاکیه)، در سرزمین خوزستان جای داد. شاپور در متن فارسی میا...

از دیرباز برخی اندیشمندان مسلمان بر سر کاربرد واژۀ «عشق» در نصوص دینی با یکدیگر اختلاف‏نظر داشته‏اند. مدعای اصلی منع‏کنندگان از کاربرد این واژه در باب متعلقات مقدس، همچون خدا، پیامبر و امامان، آن است که مفهوم این واژه صرفاً با امور مادی و نفسانی تناسب دارد و به همین دلیل در نصوص دینی از آن استفاده نشده و در برخی احادیث نیز مفهوم آن مذمت شده است؛ لیکن فلاسفه و متصوفه از روی ناآگاهی یا به قصد تخری...

انرژی، که در زبان یونانی[i] و لاتین از آن با عناوینی چون انرگیا[ii]، انرگوس[iii] یا ارگون[iv] نیز یاد می‌شود، واژه‌ای است که نخستین‌بار توسط ارسطو در راستای معنای فعالیت در بحث حرکت به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. واژة کنونی انرژی در تمامی شاخه‌های دانش، کمیت فیزیکی بنیادینی است و بر فعالیت دلالت دارد. هدف از نگارش این مقاله آن است تا با روش تحلیل معناشناختی و با کمک چهار حوزة فیزیک، مکانیک، فلس...

واژة کفر یکی از وا‍‍ژه­های اساسی و پرکاربرد در قرآن کریم است. بررسی تحول این واژه از دورة جاهلی ­تا متن قرآن کریم، تحت عنوان معنی­شناسی تاریخی(در زمانی) با بهره­گیری از منابع وکتب لغت قدیم کمک می­کند تا درک عمیق و درستی ازگسترة مفاهیم این واژه و مشتقات­آن بدست­آید. برآیند و حاصل این تحقیق در پاسخ به این سؤال است که چگونه بر اساس قاعدة­ تغییر و توسیع معنایی، مفهوم اولیة این واژه تحول وگسترش یافت...

فرآیند های حرکتی از موارد پر بسامد در زبان فارسی هستند و از آنجایی که اعمال این فرآیند ها ( به صورت ساخت نشاندار ) معمولا به تغییر الگوی سازه ای ( بی نشان ) و البته جملات دستوری و قابل قبول می انجامد، نمی توان دلایل صرفا نحوی را در آن دخیل دانست و باید در جستجوی دلایل معنایی و کلامی بود. در این پژوهش سعی بر آن است تا در چهارچوب نظریه نقش گرایی هلیدی عواملی را که بر این فرآیند های حرکتی در ساخت ...

واژة «استعلایی» از مفاهیم کلیدی تفکّر کانت است که اساساً نظام فلسفی خویش را با آن می شناساند [ایدئالیسم استعلایی]. با وجود این، واژة مذکور در فلسفة کانت در معنای یکسانی به کار نرفته است. با توجه به اینکه در گفته ها و نوشته های راجع به کانت، عمدتاً یک معنا برای آن ذکر می شود [شرایط تجربة ممکن]، لذا روشن سازی معنای این اصطلاح، جهت جلوگیری از بدفهمی آنْ لازم می نماید. دستاورد این پژوهش ـ که اساساً با ...

پایان نامه حاضر مطالعه ای است بر چگونگی توزیع واحد اطلاعی در زبان فارسی. از آنجا که هلیدی و دیگر محققان پیش از این الگوهای متعددی را برای بررسی نحوه ی قرار گیری اطلاع نو و کهنه در جمله معرفی نموده اند نگارنده سعی بر این داشته است که الگوهای آنها را در زبان فارسی بسنجد و در صورت لزوم به موارد جدیدتری نیز بپردازد.در فصل اول چهارچوب تحقیق مشخص شده است و در فصل دوم به پیشینه مطالعات انجام شده دربار...

ساختار اطلاعی در تمام لایه هایی از نظام دستوری که معنا وجود دارد انعکاس می یابد. جملاتی که ترتیب سازه ای غالب در زبان فارسی ندارند و نشاندار محسوب می شوند از این دسته هستند. ترتیب بی نشان سازه ها از لحاظ وضعیت اطلاعی کهنه-نو است. اما در ساختارهایی با ترتیب سازه ای نشاندار وضعیت اطلاعی نیز می تواند نشاندار باشد. به بیان دیگر تقطیع جمله به مبتدا- خبر ممکن است با تقطیع اطلاعی نو - کهنه منطبق باشد....

کاربرد واژه ها در معانی حقیقی یا مجازی زمان خود از ویژگی هایی است که هر گوینده ای در کلام خویش به آن اهتمام ویژه دارد. بر این اساس، معانی ای که پس از ایراد سخن برای واژگان پدید می آید هرگز نمی تواند مراد گویندة آن سخن باشد و مخاطبان آن سخن نیز نمی توانند مفاد کلام را طبق معانی جدید واژه ها، استنباط کرده و به صاحب سخن نسبت دهند، بلکه باید ذهن را از معناهایی که پس از ایراد سخن برای الفاظ به وجود ...