چکیده یکی از مشخصات هر پارادایم علمی، موضع آن در قبال چیستی پدیده های اجتماعی و به تعبیر دقیق تر، ماهیت شناسی و هستی شناسی امور اجتماعی به مثابة یکی از پیش فرض های بنیادین علوم انسانی است. در این نوشتار، ضمن بازخوانی پاسخ سه پارادایم عمده در علوم انسانی به این پرسش، به پاسخ «پارادایم اجتهادی دانش دینی» (پادّ) پرداخته، آن را تحلیل و تبیین و ویژگی های آن در پرتو پارادایم های رقیب بیان می کنیم. ا...

طرح مسأله: در این مقاله، تئوری سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از رویکردهای جامعه شناختی مورد بررسی قرار می گیرد و سعی می شود تئوری سرمایه اجتماعی از لحاظ واقعیت های مسلط بر جامعه مورد آزمون تجربی قرار گیرد و به این سوال پاسخ داده شود که آیا این رویکرد نظری، تبین کننده واقعیت موجود در زمینه مشارکت اجتماعی در ایران می باشد؟ روش: روش بررسی، تلفیقی از روش کتابخانه ای و میدانی است؛ در بررسی میدانی، جام...

چکیده یکی از مشخصات هر پارادایم علمی، موضع آن در قبال چیستی پدیده‌های اجتماعی و به تعبیر دقیق‌تر، ماهیت‌شناسی و هستی‌شناسی امور اجتماعی به مثابة یکی از پیش‌فرض‌های بنیادین علوم انسانی است. در این نوشتار، ضمن بازخوانی پاسخ سه پارادایم عمده در علوم انسانی به این پرسش، به پاسخ «پارادایم اجتهادی دانش دینی» (پادّ) پرداخته، آن را تحلیل و تبیین و ویژگی‌های آن در پرتو پارادایم‌های رقیب بیان می‌کنیم. ا...

هدف از این پژوهش، بررسی جامعه شناسی ادبیات به عنوان شاخه ای از جامعه شناسی معرفت است. ادبیات به عنوان نوعی شناخت یا آگاهی همواره تحت تأثیر جامعه بوده و به طور متقابل بر جامعه تأثیرگذار است؛ شناختی که حاصل هم فراخوانی پاره عینی و ذهنی است. واقعیت و مسائل اجتماعی ایران همواره در طول تاریخ در اشعار شاعران انعکاس یافته اند و این امر در قالب شعر نو بسیار نمایان است. در همین راستا، این پژوهش به مسائل...

چکیده در فرهنگ تصویری سینمای معاصر، هایبرید کردن واقعیت و خیال به دلیل دسترسی انسان به فنون نوین دیجیتالی، از طریق شبیه سازی کاملاً امکان پذیر شده است. بر اساس تحلیل اقتصاد سیاسی نشان هشناختی فردریک جیمسن، شیوه بیانی نشانه های تصویری برای بازتولید واقعیت در سینما در دوره های مختلف سرمایه داری با دگرگونی مفهوم واقعیت همراه بوده است، همچنین با توجه به اظهارات ژان بودریار، نشانه های حادواقعی هیچ ار...

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة فاصلۀ بین انتظارات افراد از رابطة زناشویی و واقعیت در حال تجربۀ زندگی زناشویی با میزان رضایت زناشویی زوجین انجام شد. بدین منظور 146 نفر متأهل(87 زن و 59 مرد) ساکن شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس تجارب واقعی زندگی زناشویی، مقیاس انتظارات از زندگی زناشویی و مقیاس سنجش ارتباط بود. نتایج نشان داد در تمام مؤلّفه های...

 از موضوعات پیچیده و بحث ­برانگیز شناخت ‌شناسی چه در فلسفه­ اسلامی و چه در فلسفه­ غرب مسئله کیفیت ارتباط ذهن و عین با یکدیگر است. بحث اصلی در شناخت شناسی بحث مطابقت تصورات با آنچه در واقعیت موجود است، یعنی چگونگی انطباق صور ذهنی با صور عینی می­باشد. رئالیستها‌ به‌ مطابقت‌ ذهن‌ و عین‌ قائلند، ولی‌ گروهی‌ از فلاسفه‌ عقیده­ای مخالف این دارند و مفاهیم‌ذهنی‌ را جدای‌ از حقایق‌ خارجی‌ پنداشته‌، و یا ...

چکیده ظاهراً پوانکاره نخستین کسی است که در دورة معاصر، به اهمیت قراردادها در تقوم مبانی دانش اشاره کرده (و با در نظر داشتن تقسیم بندی های کانتی)، به این رأی رسیده است که اصول موضوعه و قضایایی که در مبانی علوم قرار گرفته اند، نه حقایقی پیشینی نه حقایقی تجربی را بیان می کنند، بلکه صرفاً «قرارداد» هستند. این سخن در فلسفة علم معاصر تأثیر بسیار گذاشته و توجه اندیشمندانی چون شلیک، کارنپ و کواین را به ...

به فراخور مناقشاتِ جریانِ عینی سازیِ مفهوم ذهنی علیت، توجه کانت به اصل علیت جلب شد؛ پرسشی که همواره در امتداد تردیدهای فیلسوفان دورۀ مدرن دربارۀ دوگانگیِ نفس و بدن وجود داشته است. فیلسوفانی همچون هیوم، که یکی از تأثیرگذاران بر اندیشۀ کانت بود، مسیر علیت را در ذهن متوقف کردند تا خارج و وقایع بیرونی را از رابطۀ ضروریِ علّی محروم کنند؛ اما کانت تلاش کرد اصل علیت را در واقعیت پدیداری پیاده کند و ضرورت بر...

 تحولات سیاسی مستقیماً زیر تأثیر چارچوب­‌‌های معرفتی کنشگران در روند تجربیات و زندگی واقعی در جامعه و سیاست هستند. رهبری را می­توان مهم‌‌ترین کنشگر در پویش تحولات سیاسی دانست. اهمیت رهبری در صورت تقبل هم‌زمان شأن رهبری سیاست و نظریه­پرداز سیاسی مسجل می­شود. امام خمینی این دو شأن هم‌زمان را داشت. قالب­‌‌های معرفتی و روند رهبری سیاسیِ ایشان این امر را پیش­رو می­گذارد که هم واقعیت برای تطابق با الگو...