چکیده بدون تردید واقعۀ عاشورا حماسه‌ای بزرگ و بی‌بدیل در تاریخ بشر است؛ و بدین سبب است که همواره شاعرانی از ملّت‌ها و اقوام‌ مختلف به تبیین جنبه‌های گوناگون آن پرداخته و احساسات درونی خود را بیان کرده‌اند؛ از زمرة این شاعران در ادبیات عربی می‌توان شریف رضی را نام برد؛ از بین شاعران فارسی‌زبان نیز می‌توان به ادیب الممالک فراهانی اشاره کرد که با ترجیع‌بند غرّای عاشورایی خود به هنرنمایی پرداخته‌است؛...

مجلس شورای ملی یکی از اصلی ترین مراجع قانون گذار در ایران بود. با به سلطنت رسیدن رضاشاه، وی کشور را به سمت مدرنیته پیش برد. اما مجلس در این میان نقش اصلی خود را کاملا از دست داده و مطیع دستورات دربار بود. با گسترش روزافزون تجارت، شیلات و ... آگاهی مردم نسبت به مسایل مناطق ساحلی دریای مازندران تغییر یافت و تحولات صورت گرفته در این منطقه بازتاب خود را در پایتخت نشان داد، چرا که وجود راه ها و جاده...

طایفه ی کشکولی بزرگ، یکی از طوایف عمده ی تشکیل دهنده ی اتحادیه ی ایل قشقایی است که اگر چه تحولات سیاسی و اجتماعی آن را نمی توان جدای از کل ایل قشقایی بررسی نمود اما نقش خاص این طایفه را نیز به عنوان یک قدرت محلی مستقل و تأثیرگذار بر تحولات منطقه ای نمی توان نادیده گرفت. در دوره های قاجار و پهلوی، شرایط جغرافیایی طایفه کشکولی بزرگ در منطقه ی قشلاق، که از یک سو در مسیر بخش های عمده ای از جاده ی ق...

چکیده غدیر را باید ثمرۀ نبوت و میوۀ رسالت و تعیین کنندۀ خط مشیّ مسلمانان تا قیامت دانست، نه فقط یک واقعۀ تاریخی؛ اگرچه برخی همواره برآنند که از فروغ این حقیقت تابناک، کاسته و با طرح پرسش هایی بی اساس، آن را مخدوش و یا به گونه‏ای مورد پسند خود تفسیر کنند. پژوهش حاضر در راستای نقد آرای عثمان خمیس در کتاب نگرشی نو به تاریخ صدر اسلام و پاسخگویی به اصلی‏ترین پرسش های پیرامون غدیر، همانند‏: موقعیت جغر...

وقایع مهم تاریخی، تأثیری عمیق و ماندگار بر ادبیات می‌گذارند و تأثیر برخی از آن‌ها چنان است که موجب ایجاد نوع ادبی خاص خود می‌شوند. یکی از شاخص‌ترین وقایع از این قبیل، واقعۀ تاریخی و تاریخ‌ساز غدیر خم است که نبوّت انبیا را به ولایت امامان(ع) پیوند زد و فرایند دیرپای نبوّت را به اتمام و اکمال و به غایت خویش رسانید. واقعۀ غدیر خم و ولایت حضرت علی(ع) از نخستین ادوار شکل‌گیری ادبیات فارسی نو که به طور...

در این مقاله واقعۀ اصلاحات ارضی را در حافظۀ جمعیِ افرادی که این برنامه را تجربه کرده اند، بررسی می کنیم. رویکرد نظری مورد استفاده در این مطالعه، نظریۀ کادرهای اجتماعی حافظه و رویکرد حال گرا در مطالعات حافظۀ جمعی است. تعداد بیست نمونه را با روش نمونه گیری نظری انتخاب و با استفاده از روش مصاحبۀ غیرساختمند مطالعه کردیم. منطقۀ مطالعه شهرستان تالش در استان گیلان است. یافته ها نشان می دهند «خاستگاه طب...

دو واقعۀ تاریخی متعلّق به روزگار فرمانروایی داریوش اوّل هخامنشی در تاریخ هردوت بیان شده است که شباهت بسیاری با دو داستان در کلیله و دمنه و مرزبان نامه دارد؛ یکی ماجرای تسخیر بایل توسط داریوش که با حیله و تدبیر زوپیر یکی از مشاوران برجستۀ وی به پیروزی ایرانیان و فتح بابل منجر شد که چندین ماجرا در تاریخ شبیه این واقعه تکرار شده است؛ امّا شبیه ترین داستان ها به واقعۀ مزبور، داستان نمادین «بومان و زاغ...

ادبیات رابطه ای تنگاتنگ با تاریخ دارد و هر کجا که تاریخ از گفتن بازمی ماند؛ادبیات لب به سخن می گشاید تا درون انسان ها،آرزوهاو خیال های دور و نزدیک آنان را باز گوید. کودتای 28 مرداد 1332که منجر به سقوط دولت مصدق گردید نقطه ی عطفی درتاریخ است زیرا با وقوع آن استبداد و خفقان بر جامعه حکمفرما شد. همه امیدهای مردم در دستیابی به آزادی های سیاسی و اجتماعی بر باد رفت. این حادثه تأثیر بسزایی هم در ادب...

در این پژوهش، با روش ساختارگرایی و در چارچوب نظریه های مطالعات فرهنگی نسبت فرهنگ سیاسی با کودتا در دو مقطع سوم اسفند 1299 و 28 مرداد 1332 بررسی شد. با تعریف فرهنگ سیاسی در قالب رابطه ساختاری، ساحت هایی که سوژه ساماندهی می شود و به کنش در می آید، مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس، حوزه هایی از زندگی روزمره ایرانیان، دستگاه های ایدئولوژیک آموزش، مذهب، احزاب و مطبوعات در هر دو دوره مطالعه شد. شوا...

دیالکتیک الفت و بیگانگی توسط نظریه پردازان هرمنوتیک رمانتیک مطرح شد. ایشان کوشیدند تا با تبیین عناصر مقوم این دیالکتیک، روند وقوع فهم را به تصویر کشند. شلایرماخر در گسترۀ تفسیر دستوری الفت و بیگانگی، هر دو را به زبان و کارکردهای آن ارجاع می دهد. اما در تفسیر فنی یا روان شناختی به گونه ای متافیزیک فردیت روی آورده و آن را بنیان بیگانگی قلمداد می کند. او بر این باور است که با رهیافت به ذهنیت مؤلف ...