زیبایی‌شناسی در سده هجدهم و در نقطه عزیمت خود، مسئله هنرها را از منظر تمتع یا لذت بی‌غرض مطرح ساخت، اما در سدة نوزدهم بدیل‌های فلسفی و جامعه‌شناختی در هنر که به‌ویژه بازتاب خود را در واقع‌گرایی به نمایش می‌گذاشت، وجهی از زیبایی‌شناسی اجتماعی را پدید آورد که به‌شدت وام‌دار شرایط اجتماعی و تاریخی بود. در مقالة پیش رو، این فرضیه به سنجش گذاشته می‌شود که زیبایی‌شناسی می‌تواند بازتاب‌دهندة شرایط سیا...

دیدگاه مابعدالطبیعی «زبان» را کنش اندیشة انسانی در مقام ظهور تلقی می‏کند و آن را رسانة ارتباطی و واسطة «بیانی» می‏پندارد. آن گاه که ذوق و احساس و تخیل آدمی درهم آمیزد و در بیان زیبایی را تجلی بخشد، زبان از رسانة ارتباطی «عام» به رسانة ارتباطی «خاص» تحویل یافته و «هنر» نام گذاری می‏شود. هنر گاه در ترکیبی از بازی حرف و کلمه، گاه در قاب‏نگاری از خط و نقش و رنگ، و گاه در پیکربندی سنگ و آهن و چوب، و...

تعزیه یکی از عناصر کلیدی در نمایش نامه های بهرام بیضایی است، شاید این به خاطر احساس دینی است که او نسبت به این هنر آئینی داشته است. چرا که گشوده شدن دروازه ی تئاتر به روی خود را مدیون تعزیه می داند. در اکثر آثار سینمایی و نمایشی بیضایی رد پای این گونه ی نمایشی مشهود است. در این پژوهش نشانه های تعزیه را در دو نمایش نامه ی ایشان یعنی "آرش" و "ندبه" مورد بررسی قرار داده و به ویژگی های این هنر بومی...

تعزیه، یکی از اشکال مذهبی نمایش ایرانی است که بنابر نظر پژوهشگران این حوزه، در دودمان قاجار، خاصه عهد ناصری، به اوج شکوفایی خود رسیده است. به زعم بسیاری از آنها، علل مهم شکوفایی این گونه نمایشی در عهد قاجار، یکی تدوام قدرت مذهب تشیع از عهد صفوی به بعد و دیگر، ساخت و برپایی تکایای موقت و تکایای ثابتی چون تکیه دولت بوده است. در این میان برخی آرا، تأثیر شرایط اجتماعی- تاریخی ایران را بر این گونه ن...

هنردرمانی به منزلة روشی برای گشودن ناخودآگاه و بازسازی، بازآفرینی یا فرافکنی مسائل و مصائب درون بعد از دستاوردهای فروید، یونگ، آدلر و ... به صورتی مدون و مشخص درآمد. در شاهنامه سام به سبب داشتن فرزندی عیبناک دچار احساس حقارتی دیرسال می شود که تا زادن رستم به درازا می کشد. سام، بعد از دیدن عروسکی پارچه ای شبیه رستم نوزاد، دگرگون می شود. این کار به شکل مراسمی آیینی و باشکوه اجرا می شود که با تعار...

این پژوهش سعی در بررسی ماهیت هنر در سه نمایش نامه از تام استاپارد (1937 - ) دارد، روزنکرنتز و گیلدنسترن مرده اند (1966)، اصل موضوع (1982) و کاراگاه هاوند واقعی (1968). نقش هنر و تعامل آن با زندگی واقعی از زمان افلاطون تاکنون مورد بحث بوده است. از طرفی، در دیدگاه افلاطون هنر به عنوان یکی از آفریده های این جهان در مرتبه ای پایین تر نسبت به زندگی قرار دارد، زیرا از زندگی تقلید می کند و اصالت و حقی...

نور و رنگ از عناصر اصلی هنر نقاشی و فضای تجسمی آثار نگارگران ایرانی به شمار می‌رود. این دو به‌مثابه ظاهر و باطن حقیقتی واحد که تجلی و نمودی از فیض خداوند در عالم است، جلوه‌گر شده‌اند. بر اساس آیاتی از قرآن کریم که خداوند را نور آسمان‌ها و زمین گفته‌اند، جنبه‌های تمثیلی و رمزآمیز نور و رنگ موردتوجه فلاسفه، حکما و عرفای مسلمان نیز قرارگرفته است. تأثیرات حکمت و عرفان اسلامی بر نگاه هنرمندان مسلما...

بر خلاف اوایل قرن بیستم، امروزه در فرایند زیبایی‌شناسانه طراحی صحنه نمایش تکنیک‌ها، ایده‌ها و فضاهای اجرایی با تحولی نوین رو به رو هستیم. با حضور آثار و نمایشنامه‌های مدرن که فضای خاص و دیدگاه متفاوتی عرضه می‌کند بیش از همه عناصر، فضای نمایش (طراحی صحنه) جلب توجه می‌کند به همین سبب طراحان صحنه را بر آن داشته تا از تکنولوژی‌ها و فن‌آوری‌های نوین برای ارائه فضایی متفاوت استفاده کنند. از جمله ا...

پس از هشت سال دفاع مقدسِ ملت ایران در برابر تجاوز کشور عراق، گونه‌ای از هنر به نام هنر دفاع مقدس در ایران پدید آمد که به لحاظ عینی و مفهومی به تجسم رشادت، استقامت، وطن‌پرستی و ایثار مردم در برابر کشور مهاجم می‌پردازد. از نمودهای این حوزه از هنر در حوزه معماری، موزه‌ها و باغ‌موزه‌هایی است که در بسیاری از شهرهای ایران برای به نمایش گذاشتن آثار برجای‌مانده از جنگ و یادگارهای رزمندگان و نیز بازسازی ...