سفال سرتاسر تاریخ ایران را با نقوش خود به عنوان یکی از پویاترین و سیال ترین هنرها منقش ساخته است. اگر هنر گرافیک را فشرده ای از جوهر نقوش و هدف آن را انتقال پیام از طریق خطوط ساده و رنگ بخوانیم، بدون شک نقوش به کار رفته بر روی سفالینه های کهن ایران یکی از مهمترین آثار گرافیکی آن زمان محسوب می شوند. این نقوش دربرگیرنده تصاویر مختلف گیاهی، حیوانی، انسانی، هندسی، تجریدی و یا خط نوشته به صورت مجزا ...

درباره نقوش واق و افسانه درخت ‌سخن‌گو، تحقیق و پژوهش بسیار اندکی انجام شده است. پژوهش در این موضوع، سبب می‌شود این نقش در تاریخ هنر اسلامی و ایرانی بیشتر شناخته شود. این مقاله درپی پاسخ به این سؤالات است: خاستگاه درخت سخن‌گو و نقوش واق چیست؟ انواع نقوش واق کدام‌اند؟ حیطه نمایشی نقوش واق در چه گستره‌ای از هنرهای اسلامی است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها، به افسانه‌های درخت ‌سخن‌گو به‌اختصار پرداخت...

با رونق جاده ی ابریشم در اوایل اسلام، هنر سفالگری مناطق مختلف ایران و بخصوص شمال و شمال شرق تحت تاثیر صادرات سفالینه هایی از چین قرار گرفت. در این زمان رایج ترین شیوه ی تزیین لعاب در آن کشور، شیوه ی "سانسای" بود. لعاب سانسای از طریق این راه بازرگانی به ایران وارد شده و هنرمندان ایرانی به تقلید از این شیوه پرداختند. در این تکنیک که در ایران به نام لعاب پاشیده معروف شد، ابتدا سطح سفالینه ها را با...

به وسیله مطالعه کانی شناسی قطعات سفالین به دست آمده از ناحیه اوچ هاچا واقع در منطقه قره داغ آذربایجان شرقی، به تحلیل نوع تکنولوژی، زنجیره عملیاتی و مشخص نمودن بومی بودن یا نبودن نمونه ها پرداخته شد. نمونه های مورد مطالعه از بررسی های سطحی باستان شناسی که اخیراً انجام گرفته، به دست آمده اند. این منطقه دارای نظام اجتماعی و سیاسی ساده بوده و مطالعات و بررسی های باستان شناسی تا به امروز در آن بسیار ...

دوره سلجوقی از ادوار مهم تمدن اسلامی ایرانی است که در آن هنرهای گوناگون به چنان حد تعالی و پیشرفت رسیدند که در کمتر دوره ای از تاریخ ایران بدان حد رسیده اند. در این مقاله سعی شده تصویرهای نمادین و ارزش های هنری و تصویری این دوره را بررسی قرار داده و در این راستا پرداختن به هنرهایی با فندگی، معماری ، فلزکاری ، قلمزنی روی فلز، گچ بری و سفالگری الزامی است. توسعه احیای فرهنگ و هنر اصیل ایرانی و اس...

در میان هنرهای دوران اسلامی، سفالگری یکی از متنوع­ترین و جذاب­ترین هنرها به شمار می­آید و همواره موردتوجه باستا­ن­شناسان و پژوهشگران هنر اسلامی قرار داشته است. از همین رو کتب تخصصی و کاتالوگ­های زیادی به زبان­های مختلف پیرامون این هنر و معرفی انواع و شیوه­های آن به چاپ رسیده است که بسیاری از آن‌ها بر اساس آثار یک مجموعه­های خصوصی یا یک موزه تهیه و تنظیم شده­اند. نوشتار پیش­رو به بررسی و نقد ترج...

در دوران نوسنگی که همزمان با اهلی کردن جانوران؛ کشاورزی و گله داری بوده است، سفال به عنوان یکی از عوامل انتقال مفاهیم که نتیجه تغییر و تحولات دوران نوسنگی بوده، ظاهر شده و به وسیله اشکال و تزئینات غنی خود، گویاتر از همه دستافریده های آدمی، مفاهیم هنری دوران خود را بیان کرده است. سفالگری بعد از سبدبافی، کهن ترین صنعت بشری بوده است، تزئینات کهن ترین سفال های منقوش تقلید از سبدبافی را آشکارا نشا...

چکیده هنر هر قوم، بازتاب فرهنگ، آداب و رسوم و نوع معیشت آن قوم است و صنایع دستی، اساس تشکیل فرهنگ یک کشور و نقطه ی تلاقی هنر و صنعت است. در این راستا سفالینه ها امین ترین راوی از دیار کهن محسوب شده که طرح و نقش اجرا شده روی آن ها، بازتاب عقاید، فرهنگ و توتم مردم آن منطقه بوده و حکایت از ناگفته ها و اسطوره های مردم آن منطقه دارد. به طبرستان، باوجود برخورداری از پیشینه ی تاریخی غنی از دوران پاری...

در طول زمان، ذوق و علاقۀ سفالگران منجر به ترسیم نقوش و طرح‌های گوناگون روی سفالینه شد. نقوش به عنوان عنصر اصلی تزیین در سفالینه‌ها بیانگر مفاهیمی چون اعتقادات، باورها، اندیشه‌ها، تمایلات و آرزوهاست. توجه به خرد و دانش و اشاره به فرهنگ‌ها و آیین‌ها و اسطوره‌های ملی، از مهم‌ترین موضوعاتی است که علاوه بر نظم و نثر، در دیگر آثار هنری این سرزمین رواج می‌یابد. در سده‌های ششم و هفتم هجری قمری، هنر سفا...

ساخت لعاب زرینفام که از خصوصیات ظاهری آن درخشش و تلألو رنگ طلایی و فلزی است، به منظور پوشش و تزیین ظروف سفالی و کاشیها، یکی از شاهکارهای فناوری در صنعت – هنر سفالگری دورهی اسلامی به ویژه در قرون میانی ( 7 و 8 ه.ق.) محسوب میشود. تاکنون بررسیهای مختلفی توسط محققان هنر سفالگری در زمینههای گوناگون مرتبط با آثار زرینفام مانند فن ساخت و یا ویژگیهای نقش مایههای تزیینی و فرم ظروف انجام شده و هر یک طبقه...