غزل در عهد مشروطه مانند سایر قالب­های شعری دست­مایة بیان تغزلِ آمیخته با آرمان­های ملی و میهنی شد. برخی از شاعران که مبارزان راه آزادی و مشروطه­خواه بودند، این قالب را با شعارهای ادبیات کارگری و مسائل اجتماعی درآمیختند تا بدین وسیله تغییراتی در «وحدت موضوعی» غزل به وجود آمد؛ برای نمونه غزل فرخی یزدی به همین دلیل، گاه ساختی گسیخته دارد. غزل پس از «افسانه»­ نیمایوشیج، در جریان­های «غزل میانه» و «غ...

در اشعار نیمایوشیج، شاهد ظهور مضامین نازیباشناسانه زخم، بیماری، خون، رنج و احتضار هستیم. مقاله حاضر با تأمل دراین اشعار به نحوه چگونگی بازنمایی این مضامین میپردازد و معناهای مستتر دراین تصاویر را واکاوی میکند. روش پژوهش، تحلیلی است که سعی دارد تا از تفسیرهای زیباشناسانه صرفاً صوری عبور کرده و بر اساس درونمایه های ادبیات موجود در این زمینه، نخست با تـأکید بر گفتمان مشروطه و تحلیل اشعار نیما در ای...

پیام­های بسیاری در ادبیات، وجود دارد که قواعدصرفی و نحوی را در زبان مخدوش می­سازد. شکستن یا گذر از این قواعد، مخاطب را متوجه­ پیام جدیدی می­سازد. زبان ادبی معمولاً به طور آگاهانه و عمدی­، از هر قاعده­ای فراتر می­رود و به این اعتبار، شاید بتوان ادبیات را به معنای گریز از اقتدار زبان و انقلاب مداوم زبان خواند و شعر را گذر از یک معنا به معناهای بی­شمار. از طریق هنجارگریزی درمی­یابیم، شاعر با استفاد...

مکتب رمانتیسیسم در اواخر قرن هجدهم در اروپا و در برابر مکتب عقل‌‌گرای کلاسیسیم به‌وجود آمد. این مکتب زمینه‌‌های گوناگونی مانند ادبیات، فلسفه، علوم‌‌اجتماعی، سیاسی، هنر و... را دربرمی‌‌گیرد. اوج رمانتیسم، در اروپای قرن نوزدهم بود؛ اما بعد‌‌ها به سرتاسر جهان رسید و کشورهای دیگری را تحت‌تأثیر قرار داد. ایران نیز مانند سایر کشورها تحت‌تأثیر این مکتب قرار گرفت. محققان برآنند که رمانتیسم در ادبیات مع...

نیما، شاعرِ جریان ساز شعر معاصر فارسی با تأثیرپذیری از شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زمانه اش و با بینش و نگرش خاصّ خود، توانست زمینه های عاطفی و اندیشگی و نیز شیوه ی روایت شعرفارسی را دگرگون کند و چون دیگر شاعران در شعر خویش تبلور یابد. از این رو در این پژوهش کوشش شده تا با استناد به اشعار نیما، یعنی به شیوه ی درون متنی، ابعاد شخصیّتی او از دیدگاه روان شناسی انسان گرای ابراهام مزلو، تحلیل و بررس...

قرن بیستم را میتوان عصر نو زایی و تحول دگرگونی عمیق در تمام شئون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مشرق زمین نامید. یکی از پدیدههای فرهنگی متأثر از این جریان نوزایی، ادبیات این کشورهاست. همزمان با گرایش به رمان نویسی و داستانکوتاه در نثر فارسی، در حوزة شعر نیز تحول لقب یافت. « نو » ، عظیمی رخ داد و نوعی شعر متولد شد که به جهت تازگی و لطافت عمیق با گذشته زبان فارسی و اردو نزدیکترین زبانهای امروزی جهان نسب...

مبحث روایت‌شناسی دارای چنان قدمتی است که پیشینۀ آن را می‌‌توان در آرای افلاطون و ارسطو یافت. در زمانۀ ما، ژرار ژنت (1930-2018) یکی از منسجم‌ترین نظریه‌های روایت‌‌شناسی را عرضه کرده است. این نوشتار جنبه‌های عرفانی قلعۀ سقریم نیما را با کاربست عناصر روایی نظریۀ ژنت بررسی می‌کند. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است، نخست نظریة روایی ژنت معرفی می‌گردد، سپس، به تأثیر کار...

شعر نیمایی تفاوت‌های آشکاری از نظر ساختار و شیوه بیان با اشعار سنتی دارد تا جایی که حتی مضامین مشترک نیز به گونه‌های مختلفی در این دو نوع شعر بیان می‌شود. هدف این مقاله مقایسه چگونگی بیان ادبیات تعلیمی در شعر نو و سنتی است و از آنجا که نیما در هر دو حوزه نو و سنتی شعر سروده، به بررسی شعر او پرداخته شده است تا برخورد شاعر نسبت به یک نوع ادبیات در دو حوزه متفاوت بهتر مشخص شود. در اشعار سنتی نیما،...

جوزف کمپبل با توجه به شباهت‌های ساختاری اسطوره‌ها و قصه‌های کهن، الگویی واحد برای تمامی داستان‌ها ترسیم کرد. او در برایند نظریات خویش از نظریة کهن‌الگوی یونگ بهره جست و به تبیین الگوی پیشنهادی خود با عنوان «سفر قهرمان» پرداخت. این الگو، اگرچه به لحاظ تفاوت فرهنگ‌ها و زمان‌ها دچار تغییر و تحوّل می‌شود اما اساس و بنیاد آن همواره ثابت است و شامل مراحلی همچون: دعوت به سفر، گذر از آستانه، آزمون، پادا...

طرحی که «نیمایوشیج» از «شاعری» ارائه می­داد، یک طرح انتزاعی، آکادمیک و گسسته از زندگی و زمانه­ی او نبود، بلکه طرح زندگی و گزارش احساسات، آرزوها، و آرمان­های مردم معاصرخود بود و از این چشم انداز با سنت­های شاعرانه­ی سرزمین او هیچ‏گونه همانندی نداشت! پیش از نیما، شیوه­های سنتی شعر فارسی «شاعری کردن» را از پیوند با زندگی و واقعیت­های دردناک آن دور کرده بود و آن را در قرنطینه و قُرق «قدرت های سیاسی»...