ازجمله جریان‌های مهم فکری که دو سه دهه اخیر در فرانسه پایه‌گذاری شد و تأثیر به سزایی به‌ویژه بر مارکسیسن گذاشت، مارکسیسم ساختگرا بود. پایه‌گذار این جریان را لویی آلوستر فرانسوی دانسته‌اند. این جریان می‌کوشید تا با استناد به تحولات زبانشناسی ساختگرا و نیز روانکاوی لاکانی به تبیین جدیدتری از موضوعات و مسائل بنیادین مارکز دست یابد. به همین خاطر آلوستر کوشید تا از جزمیت‌ها یا دگم‌های مارکسیستی مبنی...

برخی عقیده دارند که با کم رنگ و یا حتی ناپدید شدن تضاد میان کار و سرمایه، به پایان تاریخ رسیده ایم و جهانی مسطح پیش روی ماست. در مقابل دیگرانی هستند که باور دارند آزادی و جامعه ی انسانی ناب، همچنان در حال آمدن است و این دقیقه از تاریخ، تنها لحظه ای در این آمدن و رسیدن است. آنتونی نگری و مایکل هارت از این جمله اند. آن ها با بیان این نکته که سرمایه امروزه باید ابژه ی نقد باشد، به نظریه پردازی همت...

ادبیات تطبیقی از شاهکارهای نقدادبی است که به سنجش آثار، عناصر، انواع، سبک ها، دوره ها، جنبش ها و چهره های ادبی و به طورکلی، مقایسه ی ادبیات در مفهوم کلی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف می پردازد. در واقع ادبیات تطبیقی به دنبال یافتن رشته های اتصال دو ملت و درک ریشه های جریان های فکری و تاثیرگذار بر دو یا چند فرهنگ است. از سوی دیگر اگر مبنای ادب تطبیقی مکتب فرانسوی یا آمریکایی باشد، شرط اشترا...

در تاریخ سیاسی معاصر ایران، مجموعه ای از تغییرات سیاسی رخ داده که فهم آنها در صورتی امکان پذیر است که بتوان میان آنها، ارتباط معناداری برقرار کرد. این موضوع برای دانشجویان رشته علوم سیاسی بویژه گرایش مسائل ایران دارای اهمیت فراوانی است. مارکسیسم یکی از جریان های عمده فکری- سیاسی در تاریخ معاصر ایران است و به رغم آنکه هرگز قدرت سیاسی را تصاحب نکرد اما در زمینه تحلیل تغییر سیاسی در ایران تأثیرات ...

با مطرح شدن نظریة نوسازی به­منزلة پارادایم مسلط توسعه در دهة 1950، تمامی رویکردها به توسعه به نوعی ملهم از این پارادایم به شمار می رفتند. در دهة 1960 میلادی، ظهور مکتب وابستگی که واکنشی به دیدگاه های مکتب نوسازی بود، سبب زیر سؤال رفتن اصول این مکتب شد. ریشة مکتب وابستگی در اندیشه های اندیشمندان کشورهای آمریکای لاتین قرار داشت و گرایشی مارکسیستی به توسعه در دورة جنگ سرد مطرح شد. اما با پایان یاف...

امروزه، با نگاهی به سابقة نیم‌‌ قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه‌های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه‌شناختی ویژگیهای تاریخ ایران بودهاند. نظریاتی که دارای اصل و منشأ اروپایی، یا اروپایی ـ روسی و ترویج‌کنندة ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم و ارزشهای سرمایهداری و لیبرالیسم غربی هستند. مهمترین معضلات معرفتی حاکم د...

نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت، روی جنبه های انسانگرایی مارکسیستی با افزودن عوامل روانشناسی اجتماعی تاکید می کند.جغرافیای انتقادی، با تاثیر پذیری از نظریه انتقادی،‌ تخریب محیط طبیعی و زندگی پر درد و رنج انسانی را حاصل سرمایه داری مدرن و گردش مداری سرمایه تمی داند که با سلطه تکنولوژی،‌راه تاراج بی امان طبیعت و منابع طبیعی را در پیش گرفته است. از دیدگاه جغرافیای انتقادی،‌استثمار طبیعت،‌زمینه استثما...