در آثار ادبی و هنری ساختارگرایی در پی آن است که بفهمد چه عامل و فرآیندی ساختار بیانی و گفتاری را به ساختاری هنری و منسجم تبدیل کرده است. در تحلیل آثار به توصیف عناصر آن می پردازد و این عناصر را با توجه به سطح های مختلف آنها چون سطح آوایی، واژگانی، نحوی و معنایی طبقه بندی کرده و رابطه و تناسب بین این عناصر را بیان می کند. در پژوهش حاضر ساختار زبان شمس تبریزی در مجموعه گفتارها و موعظه هایش، که تح...

مقامات حمیدی مجموعه‌ای است از داستان­های کوتاه تمثیلی که در هر کدام از آنها، یک موضوع عرفانی به صورت تمثیلی مورد بحث قرار می‌گیرد. این مقاله حکایت جنون را با توجه به معماری داستان و هندسه ساختاری آن، مأموریت ذاتی اثر و کردار گفتاری- نوشتاری سراینده، به صورت کمّی تشریح می‌نماید و در پایان به این نتیجه می‌رسد که نویسنده در این کتاب تعلیمی با تبحر خاصی انسجام متن را با هنر و مهارت درآمیخته و پند و ...

مقامات حمیدی؛ نوشته قاضی حمیدالدین ابوبکر بن عمر بن محمود، از 24 مقامه و یک خاتمه تشکیل یافته و از جمله نثرهای مصنوع قرن ششم هجری است که صنایع لفظی در « در تصوف » آن در حداکثر سطح به کار رفته است. این نوشته از باب نمونه مقامه عرفانی این کتاب را بر اساس قواعد ساختارگرایی مورد بررسی قرار داده و در پایان به این نتیجه می رسد که درونمایه این اثر ادبی همواره پند و اندرز اخلاقی- عرفانی بوده است. نویسن...

واسازی دریدا در نسبت با جریان‌های فلسفی مختلفی شکل گرفته که اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی و ساختارگرایی از آن جمله است. این پژوهش می کوشد خاستگاه‌های واسازی را در آثار و فلسفه‌ نیچه جستجو کند و نشان دهد که تفکر دریدا تا حد زیادی بسطی از تفکر نیچه است. می‌توان پروژه‌ واسازی را دنباله‌ای از نقد متافیزیک نیچه دانست. مفاهیمِ دریدایی متافیزیکِ حضور، دیفرانس و نقد لوگوس‌محوری، ریشه‌ای نیچه‌ای دارند. وی ...

چکیده ساختارگرایی یکی از جدیدترین رویکردهای نقد ادبی است که بر نظریه های زبان شناسی بنیان نهاده شده است. منتقد ساختارگرا به دنبال کشف رابطه ای منطقی و منسجم میان اجزای کوچک تر یک متن و ارتباط این اجزا با کلیت اثر می کوشد تا انسجام یا عدم انسجام ساختاری یک اثر ادبی را نشان دهد. سوانح العشّاق احمد غزالی نخستین اثر به زبان فارسی است که به طور مستقل درباره ی عشق نوشته شده است. این اثـر مجموعـه...

ساختارگرایی، آیین فکری مهمی است که در نیمه دوم قرن بیستم در قلمرو فلسفه و علوم انسانی پدید آمد و منشاء تاثیرات فراوانی شد این آیین در دهه 1950 میلادی توسط ساختارگرایان فرانسوی بسط و گسترش یافت و نقد ساختارگرایی به وجود آمد. ساختار نظامی است متشکل از اجزایی که رابطه ای همبسته با یکدیگر و یا کل نظام دارند، یعنی اجزا به کل و کل به اجزا سازنده وابسته اند. چنانچه اختلال در عمل یک جزء، موجب اختلال در...

قصه‌ی ماهان گوشیار یکی از چند افسانه‌ای است که نظامی در هفت‌پیکر روایت کرده است. علاوه بر جنبه‌های اسطوره شناختی و روان‌کاوانه، آن‌چه بر اهمیت این افسانه افزوده، نظریاتی زیبایی‌شناختی است که شاعر، در خلال روایت، اظهار کرده است. نقدهایی که به زبان فارسی و دیگر زبان‌ها بر قصه‌ی ماهان نوشته شده، عموماً جنبه‌ی تاریخی و در زمانی داشته‌اند و بیشتر به پیشینه‌ی تاریخی عناصر داستان یا تفسیر رمزشناختی و ک...

مسئله اصلی این نوشتار روش شناسی مکتب مطالعات فرهنگی بیرمنگام است. هدف از انجام این پژوهش بررسی ریشه های بنیادین این مکتب دلالت های معرفتی آن در مطالعات فرهنگی و سپس نقد آن ها با بهره گیری از ظرفیت حکمت اسلامی است. در این نوشتار، زمینه های وجودی و معرفتی، مبانی نظری و روش های کاربردی این مکتب را بررسی کرده ا یم و به این نتیجه رسیده ایم که مکتب بیرمنگام متأثر از جنبش های اجتماعی و جریان های معرفت...

ساختارگرایی و ساختارشکنی به عنوان دو رویکرد تأثیرگذار به دنبال فرمالیسم در نقد ادبی قرن بیستم موفق شدند، از متن ادبی و ادبیات علمی مستقل بسازند. مهمترین اصحاب این دو رویکرد یاکوبسن، اشتروس، فوکو و ژاک دریدا بودند که نظریات آنها در کنار افرادی چون بارت و لاکان تحولی عظیم در نقد ادبی و حتی غیر ادبی ایجاد نمود. علاوه بر شناخت آراء و نظریات ساختارشکنان و ساختارگرایان پیشرو و طلیعه دار در این دو ...