در این مقاله ضمن اینکه مؤلفه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به عنوان متغیرهای مستقل یا منابع بیرونی سیاست خارجی عربستان بررسی شده‌اند، به چهار ویژگی پادشاهی، وهابی، رانتیر و شبه‌جزیره‌ای بودن دولت به عنوان متغیرهای میانجی یا منابع داخلی سیاست خارجی این کشور پرداخته شده است. همچنین، پنج محور به عنوان اصول و اهداف کلان سیاست خارجی عربستان مورد تأکید قرار گرفته‏اند که عبارتند از: برتری‌جویی پیرامونی، م...

در کشورهای حاشیه خلیج فارس، دولت بیشترین نقش را در اقتصاد دارد. درآمدهای ناشی ازنفت، تأثیرات مهمی بر روی ساختارهای سیاسی و اقتصادی کشورهای حاشیه خلیج فارس گذاشته است. دولت های این منطقه وابسته به درآمد نفت می باشند و دولت رانتیر محسوب می شوند. این کشورها حجم عمد? نفت خود را صادر می نمایند. در فرایند جهانی شدن اقتصاد، اصلاحاتی در ساختار اقتصادی این کشورها باید صورت پذیرد. از منظر دولت های حامی آ...

صاحب نظران مسایل نفت و سیاست بر این باورند که در هر کشوری که جنگی رخ دهد و ذخایر نفتی در آنجا وجود داشته باشد، جنگ مذکور را نم یتوان با نفت مرتبط ندانست. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران میان دو کشور عمد هی صادرکنند هی نفت در منطقه خلیج فارس که به مخزن انرژی جهان شهرت دارد، رخ داد. با این حساب می توان از پیوند این جنگ با ثروت و درآمدهای نفت هر دو کشور و حتی نفت منطقه خلیج فارس سخن گفت. مقاله ی حاضر ک...

سقوط حکومت پهلوی دوم از زوایای مختلف و در چارچوب نظریه‌‌های گوناگون بررسی شده است.  از جمله رویکردها در این زمینه، رابطه میان فرایند توسعه در این دوره و سقوط این حکومت است.  نوسازی و مدرنیزاسیون متاثر از الگوهای غربی و متکی به سیاست‌های آمرانه محمدرضا شاه پهلوی از دهه 40 شمسی به بعد، نگرانی فزاینده گروه‌ها و اقشار مدافع فرهنگ و سنت اسلامی را برانگیخت.  ایران به عنوان کشوری در حال توسعه و با اقت...

یکی از موضوعات اساسی در جامعه شناسی سیاسی هر جامعه ای، ماهیت دولت در آن جامعه است. دولت‌ها ماهیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گوناگون دارند. در این نوشتار ماهیت سیاسی دولت در ایران دوره پهلوی از نظر میزان گذار به دموکراسی بررسی می شود. هدف از بررسی ماهیت سیاسی دولت آن است که چگونگی اعمال حاکمیت مردم و تعامل میان شهروندان و حاکمیت روشن شود. با این رهیافت، پرسش اساسی این است که ماهیت دولت در ...

احیاء نظریه دولت در دو شاخه علوم سیاسی (جامعه شناسی سیاسی وروابط بین الملل) طی پانزده سال گذشته موضوع اصلی این مقاله است . درپاسخ به این سوال اساسی که چه عواملی باعث توجه مجدد محققان علوم سیاسی به نظریه دولت شده است‘ نویسنده استدلال می کند که نادیده گرفته شدن نقش مستقل دولت در جامعه شناسی سیاسی و روابط بین الملل و تمایل محققان علوم سیاسی به کاهش گری در خصوص ماهیت دولت باعث عکس العمل دانشمندان و...

رابطه توسعه اقتصادی و دموکراسی و ارتباط نفت و دموکراسی تاکنون از جهات گوناگون مورد کنکاش قرار گرفته است. این مقاله در پی آن است با توجه به نظریات مختلف مطرح شده، ممکن بودن توسعه اقتصادی و همین طور دموکراسی را در کشورهایی صادرکننده نفت بررسی کند. فرض بر این است که ایجاد نهادهای مدنی در جهت دموکراسی در کشورهایی که دچار اقتصاد رانتیر هستند؛ به شفافیت و پاسخگویی دولت کمک خواهد کرد و توسعه اقتصادی و...

چکیده نفت مهمترین و در عین حال سیاسی ترین کالای اقتصادی جهان امروز به شمار می رود. نفت به عنوان اصلی ترین منبع قدرت اقتصادی و سیاسی همواره در تحولات سیاسی و اجتماعی دولت های نفتی نقش بسیار قابل توجهی را ایفا کرده و از ارکان اصلی قدرت بوده است. اما تجربه تاریخی نشان داده، داشتن منابع عظیم نفتی و درآمدهای دوران سرخوشی نفت به هیچ وجه با داشتن امکانات رفاهی و دولت رفاهی هم معنی نبوده و باعث توسعه س...

سال‌هاست که پژوهشگران، مشکلات توسعه‌ای کشورهای برخوردار از منابع طبیعی همچون نفت را به همین برخورداریِ آن‌ها نسبت می‌دهند. پژوهش‌های پرشمار این حوزه، بیشتر بر نظریه دولت‌رانتیر و بلای‌منابع متکی بوده‌اند. امروزه با پیشرفت پژوهش‌های تجربی و انتقادات نظری، در کاستی‌های نظریاتِ کلاسیکِ این حوزه، کمتر تردیدی وجود دارد و پژوهش‌های متأخر نیز تلاش‌هایی برای تعدیل افراط‌وتفریط‌های نظریات کلاسیک رانتیریسم ...

فرهنگ سیاسی دولت‌گرا نوعی از فرهنگ سیاسی است که بر اساس آن مردم با دوری از عرصه‌ی فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی وظایف و اختیارات خود را در عرصه‌ی عمومی به دولت واگذار می‌کنند و نخبگان سیاسی نیز با پذیرش این وظایف و اختیارات انتظارت و توقعات فزاینده‌ای را از دولت‌ها به وجود می‌آورند.. با توجه به این که فرهنگ سیاسی نحوه نگرش و بینش هر فرد نسبت به نظام و شخصیت‌های سیاسی و کارکردها و وظایف آن‌ها و همچ...