نزدیک به دو دهه از رواج جدی نظریه ادبی در ایران می گذرد. در این مدت چندین بار این پرسش مطرح شده است که آیا نظریه ادبی برای ادبیات فارسی مفید بوده است؟ آیا کاربران این نظریات توانسته اند آن ها را بومی کنند و به صورتی طبیعی با ادبیات ما پیوند دهند؟ این پرسش ها همچنان مطرح هستند. این امر نشان از آن دارد که نظریه ادبی نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. پیش از هر چیز باید میان طرح نظریه ادبی در غرب...

پیروزی انقلاب اسلامی در ایران خون تازه ای در پیکرة امت اسلامی به جریان انداخته و حیات جدیدی به جهان اسلام بخشیده است. امروزه‘ تجدید حیات اسلام به بحث انگیزترین و قابل توجه ترین موضوع در عرصة سیاست جهانی تبدیل شده و بخش قابل ملاحظه ای از ادبیات سیاسی جهان‘ به ویژه غرب‘ را به خود اختصاص داده است. متفکرین و پژوهشگران حوزة سیاست جهانی هر یک از منظری به این تحول نگریسته و نظریه های متعدد و متعارضی ر...

اوج آشتی دو فرهنگ و زبان را در دلبستگی گوته آلمانی به حافظ ایرانی می‌توان یافت. گوته در دوران پختگی روح، چنان سرسپرده اندیشه قوام‌یافته حافظ شد که توانست رویکردی تعامل گرایانه را در پیش بگیرد و بارها با افتخار از این سرسپردگی دم زند؛ مناسبات ادبی ایران و آلمان به حافظ و گوته ختم نمی‌شود؛ اما شکوه این گفت‌وگوی منطقی را در ارتباط این دو اندیشم...

نظریه های توسعه سیاسی با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و رهایی کشورهای جهان سوم از استعمار (تحت عنوان نوسازی) به طور گسترده در مطالعات سیاسی مطرح شد. پس از سیر تحول طولانی، در دوره ی جدید، ادبیات و مفهوم توسعه سیاسی به "دموکراسی" فرو کاسته شد. چنین تحولی با روند رو به رشد دموکراسی و پیدایش مباحث مربوط به آن در کشورهای در حال توسعه همراه بوده است.در ایران نیز در صد سال اخیر، جنبش‌های فکری متعدد در ز...

پیروزی انقلاب اسلامی در ایران خون تازه ای در پیکرة امت اسلامی به جریان انداخته و حیات جدیدی به جهان اسلام بخشیده است. امروزه‘ تجدید حیات اسلام به بحث انگیزترین و قابل توجه ترین موضوع در عرصة سیاست جهانی تبدیل شده و بخش قابل ملاحظه ای از ادبیات سیاسی جهان‘ به ویژه غرب‘ را به خود اختصاص داده است. متفکرین و پژوهشگران حوزة سیاست جهانی هر یک از منظری به این تحول نگریسته و نظریه های متعدد و متعارضی ر...

پست مدرنیسم طغیانیست علیه باورهای تک بعدی و تک صدا. این فکر هیچ ذهن و مرز خاصی را شامل نمی شود و هر لحظه و در هر مکانی سر بر می آورد و در قاب یک اثر هنری متجسم می شود. گرچه اصطلاح پست مدرن در این مقاله از ادبیات و نظریه های غربی وام گرفته شده و حاکی از تفکر و زبان فرهنگ دیگری است ولی هدف این مکتب و کارکردهایش جهان شمول است. در این مقاله کوشیده ایم تا مطابقت های فلسفی مکتب پست مدرن را در غزلیات ...

شعرشناسی شناختی قادر است به سوالات اساسی درباره ی ابزار شناختی هنر، زبان و ادبیات پاسخ گوید. این امر همان نقطه ی قوت این رویکرد نسبت به دیگر رویکردها و بالاخص نظریه ی نقد ادبی است که محدودیت هایی را همچون عدم توانایی در اصول و یا مراحل چگونگی پیدایش تولید معانی مختلف و تفاسیر متعدد از متون ادبی دارد. در این پژوهش، نگارنده به بررسی چگونگی اتصال «جهان متن» به جهان خواننده و بسط فضاهای ذهنی خوانند...

نگاه نظریۀ جهان متن به تحلیل متون، برگرفته از رویکرد شعرشناسی شناختی، دریچۀ تازه‌ای به روی انسان برای کشف چگونگی عملکرد ذهن و چگونگی ساخت یک بازنمایی ذهنی می‌گشاید. مطالعۀ آثار ادبی از این منظر به منزلۀ گامی مؤثر در ساخت جهان فکری نویسنده و مخاطب و نیز چگونگی انتقال تأثیر متن از طریق نشانه‌های متنی است. مقالۀ حاضر روایت‌های تاریخ بیهقی را در بستر این رویکرد بررسی می‌کند. سه لایۀ «جهان ...

احیای دوباره موضوع آیکونوگرافی(iconograph)و آیکونولوژی(iconology) در نظام­مطالعاتی اندیشه و فرهنگ­غرب حضور پر اهمیتی یافته است. در این مقاله سعی شده، به دلایل انتخاب موضوع نقش لیلی و مجنون و جهان بینی شرایط خلق این آثار توسط غیاث الدین نقش بند تاحدود قابل استنادی، دست یافت. به همین منظور با تکیه بر نظریه آیکونوگرافی وآیکونولوژی، درونمایه­های تصویر لیلی و مجنون در ادبیات و تفکر غالب بر فرهنگ و ز...

دنیا و فلسفه ی وجودی آن یکی از مهم ترین دغدغه های عرفا از همان ابتدائی ترین زمان تشکیل این نهضت بوده است. به همین علت مباحث مربوط به دنیا حجم انبوهی از دیدگاه های صوفیانه را به خود اختصاص داده است. این پژوهش برای بررسی سیمای دنیا در دو قرن پنج و شش در پنج فصل تنظیم شده است. در بخش اول، کلیات این پژوهش از جمله مقدمه ، اهداف تحقیق و پیشینه آن ذکر گردیده است. در بخش دوم سیمای منفی دنیا از دید عرفا...