یکی از نظریات مطرح در حوزه زبان قرآن در بین قرآن‌پژوهان، دیدگاه زبان عرف خاص دانستن قرآن است. در یک نگاه کلی این نظریه دو تلقی دارد که عمدتاً در بین مفسران باطنی و اخباریان است. بر اساس این باور، تنها عده‌‌ای خاص مخاطب قرآنند و فقط ایشان به فهم قرآن نائل می‌شوند. هر دو جریان فکری مورد نظر با بهره‌گیری از آیات و روایات در پی تثبیت اندیشه و فهم خود، به عنوان تنها تفکر غالب و صحیح در فرایند فهم قرآ...

قرآن کریم معتبرترین سند موجود جهت استنباط احکام فقهی است، با این وجود آیات فقهی چون دیگر آیات به تفسیرها و برداشت‌ها ناسازوار با یکدیگر دچار شده‌اند. عَزیزه هِبری از اندیشمندان مسلمان و مطرح آمریکائی و مبتکران نظریه فمینسیم اسلامی- قرآنی است. وی دیدگاه اندیشمندان اسلامی را درباره «ضرب» زن در آیه 34 سوره نساء، به چالش کشیده و نظریاتی کاملاً متفاوت ارائه کرده است، لذا این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی ...

مفسران در تفاسیر خود علاوه بر مطالب تفسیری به مباحث علوم قرآنی نیز پرداخته اند، یکی از این مفسران، فخررازی است که در این پایان نامه آرای او راجع به چهار بحث علوم قرآنی اعجاز، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و حروف مقطعه در تفسیر کبیر او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.به دست آوردن آرای این مفسر راجع به این چهار بحث مذکور در تفسیر کبیر او از آن جهت حائز اهمیت است که اولاً از بزرگترین مفسران است و تفس...

محدودیت منابع آب، لزوم تغییر نگرش و رفتار نسبت به آب و بکارگیری روش های ذخیره نزولات آسمانی را می طلبد تا از آنها استفاده بهینه شود. برای تحقق این مهم، چگونگی ارائه اطلاعات به تولیدکنندگان، اهمیت زیادی دارد و باید مسیرهای مناسب، شناسایی گردد. در این میان، ترویج نقشی اساسی دارد و برنامه های آن باید به گونه ای طراحی شود که سازوکارهای مناسب آموزش را فراهم آورد تا به تغییر نگرش و رفتار مخاطبان منجر...

این نوشتار، تحقیقی در زمینه مشروعیت قرائت های مختلف از نَصّ دینی و ادله امکان فهم نَصّ است، که در آن برخی نوآوری ها درباره فهم نصوص دینی مطرح شده و صحّت یا عدم صحّت روش های جدید فهم این نصوص و نیز شیوه های اجتهاد در متون دینی برای استخراج حکم از آن ها بررسی می شود. نویسنده در سه فصل به تبیین روش های اجتهاد در دین می پردازد. در فصل اول از این نوشتار ادلّه اجتهاد و انواع آن بیان شده و مفهوم لغوی و اصطلا...

جایگاه ویژه امامت و خلافت به لحاظ اهمیت آن در راهبری اجتماعی، هدایت گری معنوی و وحدت جامعه و نیز نقش محوری آن- به لحاظ تئوریک- در مسایل تفسیری و روایی، کلامی و تحلیلی، فقهی، عرفانی، تاریخی و سیاسی بر کسی پوشیده نیست. این آموزه از دیرباز مورد توجه دانشمندان با مشرب های گوناگون همراه با نقد و نظر بوده است. هدف از این تحقیق، اولا کشف رابطه معنایی امامت و خلافت در نهج البلاغه، ثانیا ارائه جایگاه ا...

اختلاف بر سر جانشینی حضرت محمد(ص) سرآغاز تفرقی شد که با قتل عثمان و جنگ های داخلی ایام حکومت علی(ع) به اوج خود رسید. بر این اساس، مسئلۀ پژوهش عبارت است از: شناسایی جریان های فکری سیاسی نزد مسلمانان و در طول تاریخ اسلام که دربارۀ حاکم نظریه پردازی کرده اند. سؤال های پژوهش از این قرارند: 1. ازلحاظ متنی، اندیشۀ مسلمانان درمورد خلافت چه جریان های را شامل شد؟ 2. با توجه به شرایط سیاسی- اجتماعی (زمین...

شیخ حرّ عاملی از جمله عالمان اخباری است که می توان آگاهی های مفیدی در باب معرفت شناسی و منابع شناخت از میان آثار وی به دست آورد. بحث از منابع شناخت آن گونه که بتواند جهت گیری ها و منطق عملی افراد را در مواجهه با مسائل کلامی بنمایاند، شامل سه مسئله خواهد بود: اول حیطه کارکرد هر یک از منابع و ترسیم حدود قابلیت آنها برای استخراج معارف دینی؛ دوم رابطه آنها با یکدیگر و پاسخ به این پرسش که امکان رسیدن...

: تمسک به دانسته‌های عرفی بشر در توسعه و فهم عناوین فقهی یکی از راه‌های راه گشا در فقه و پویایی آن است توجه به دانسته‌های عقلایی عرف و فهم اجتماعی از نصوص، یکی از راهکارهای بسیار ضروری است که فقیهان و حقوقدانان برای استنباط، قانونگذاری و تفسیر خطابه‌های شرعی، باید عرف را به عنوان یک داور قلمداد کنند. داوری عرف، تنها به تحقق مصداق خارجی مربوط نمی‌شود بلکه به نوعی به وضع احکام نظر دارد و به پ...

شبه قاره هند سرزمینی است که با پشت سر گذاردن فرازها و فرودهای بسیار - بویژه پس از استعمار انگلیس- زمینه ساز پیدایش جنبش های گوناگون مذهبی و سیاسی بود. این نهضت ها (اسلامی) گرچه با اهداف نوگرایانه و به قصد اصلاح و مبارزه با تفکرات وارداتی استعمار پایه ریزی شد، اما به لحاظ نظری برداشتهای خاصی- به ویژه پیرامون قرآن- به همراه داشت، به طوری که در آغاز قرن بیستم برون داد آن تشکیل جماعتی بنیادگرا به ن...