رابطۀ دستور زبان و بلاغت سخن، هنوز به قدر کفایت در زبان فارسی به طور عام و زبان شعری به طور خاص بررسی و تحلیل نشده است. هرچند قاعدتاً رابطۀ ساخت‌های نحوی و بلاغت در زبان شعر، تابعی از همین رابطه در کاربرد عادی زبان است، خودآگاهی و معناداری کاربرد برخی ساخت‌های نحوی در شعر را نمی‌توان نادیده گرفت. هنر شاعران در پرداخت ساخت‌های نحوی متنوّع به‌گونه‌ای که با بافت و بلاغت سخن تناسب یابد، چنان آشکا...

چکیده اسامی مرکب بخش مهمی از دایرة واژگان سخن گویان هر زبان هستند و همواره در حوزه های مختلف زبان شناسی مورد مطالعه قرار گرفته اند. ساخت اسامی مرکب حاصل تعامل حوزه های نحو و صرف است و، در این میان، حوزة معناشناسی اسامی مرکب زبان فارسی کم تر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با رویکردی معنایی ـ شناختی، انواع و چگونگی روابط معنایی اسامی مرکب برون مرکز را بررسی می کنیم. از منظر زبان شناسی ش...

هزار? جدید، هزار? پیشرفت های فن آورانه و رویش و بالش مفاهیم نوین است. مفاهیم و ابزارهای نوین برابرنهاده های واژگانی نوین می خواهند. بنابراین واژه سازی در هر زبانی از جمله زبان فارسی جایگاه بلندی دارد. در این پایان نامه با بررسی واژه سازی در زبان فارسی بر پای? دستور و تئوری های زبان شناختی در بخش زایایی واژگانی، توان های بالقوّه و بالفعل زبان فارسی در واژه سازی را نشان داده ایم. برای این کار نخست...

دکتر شوقی ضیف چهره ی نام آشنای استادان و دانشجویان ادبیات عربی درسطح جهان اسلام در طول نزدیک به یک سده ی عمرخویش پژوهشهای فراوانی را در ادبیات و علوم انسانی انجام داده که حاصل آن بیش از پنجاه مقاله و کتاب است. با توجه به اینکه پیوندهای عمیقی میان زبان و ادبیات فارسی وزبان و ادبیات عربی وجود دارد ترجمه ی آثار دکتر شوقی ضیف به زبان فارسی می تواند برای فارسی زبان هایی که در حوزه ی ادبیات عربی تحقی...

ظرفیت کلیدی ترین مفهوم در دستور وابستگی است. از میان مقوله های واژگانی گوناگون، فعل ها دارای کلیدی ترین نقش در نحو و معنای جمله طبق دستور وابستگی هستند. فعل مرکزیت جمله را در دستور وابستگی بر عهده داشته و معنای اصلی جمله را در درون خود نهان می کند. در این مقاله با بررسی روش های مختلف استخراج بی ناظر ظرفیت فعل در زبان فارسی، مسائلی پیرامون یافتن فعل در متون زبانی و ابهامات موجود در شناخت ظرفیت ف...

در نحو عربی ، مبحثی به نام قید وجود ندارد. خاورشناسانی که از دیدگاه دستور زبان خود به نحو عربی پرداخته اند ، آنچه را با قیدهای زبان خویش مشابه یافته اند ، قید خوانده و بقیه کلماتی را که شاید بتوان در جرگه قیدها نهاد ، در مقوله های مختلف نحوی پراکنده اند . گروهی دیگر ، با توجه به دشواریهای کار ، پنداشته اند که در زبان عربی ، قید به مفهوم هند و اروپائی آن موجود نیست . ما دراین مقاله کوشیده ایم نخ...

در میان حروف الفبای عربی، همزه تنها آوایی است که به چهار شکل مختلف نوشته می‌شود:ء، أ، ؤ، ئ. این اشکال چهارگانة همزه، باعث شده که نویسندگان،‌ به‌ویژه کسانی که به هر دو زبان عربی و فارسی می‌نویسند در هنگام نوشتن برای انتخاب شکل صحیح آن با مشکلات جدّی روبه‌رو شوند. این مقاله به منظور دستیابی به اهداف زیر نگارش یافته است: ?ـ معرفی رسم‌الخط صحیح همزه در عربی و فارسی با استناد به کتاب‌های معتبر صرف ...

زبان اشاره اصلی‏ترین راه ارتباطی افراد ناشنوا با یکدیگر می‏باشد. فراهم‏کردن ابزاری جهت ترجمه‏ی این زبان به متن یا گفتار، سایر افراد را قادر می‎سازد تا بتوانند با ناشنوایان ارتباط برقرار نمایند. علائم موجود در زبان اشاره به دو دسته‏ی ثابت و پویا تقسیم می‏شوند. دسته‏ی اول شامل حروف الفبای هر زبان می‏باشد که توسط حالت دست مشخص می‏شوند. در حالی که هر کدام از علائم موجود در دسته‏ی دوم بیانگر مفهومی ...