«شعر حرکت» از جریان‌های مهم شعری دو دهۀ اخیر ایران است که در نیمۀ نخست دهۀ هفتاد با انتشار مقالۀ «حرکت و شعر» توسط «ابوالفضل پاشا» به جامعۀ ادبی ایران معرفی شد و سال‌ها بعد با انتشار کتابی با همین عنوان، موردتوجه اهالی ادبیات قرار گرفت. این جریان، به‌عنوان زیرمجموعۀ شعر دهۀ هفتاد، علاوه بر ویژگی‌های عمومی جریان‌های این دهه، دارای دو ویژگی «عدم استقلال معنایی هر یک از بندهای شعر – به‌تنهایی -» و...

در این مقاله، «لیکو»، شعر شفاهی و محلی بلوچی و «هایکو»، شعر کوتاه ژاپنی را ازلحاظ ساختاری و محتوایی مقایسه کرده ایم. لیکو شعر تک بیتی بلوچی با وزن هجایی است، مصرع های آن هم قافیه هستند، فی البداهه سروده می شود و موضوع آن ملموس و درمورد اتفاقات روزمره است. هایکو قطعة آغازین شعر بلندی به نام «های کای نو رِِنگا»بوده است. این قطعة آغازین که «هوکّو» نام دارد، تا اوایل قرن بیستم باعنوان هایکو شناخته نمی...

یکی از ویژگی­های اصلی شعر فارسی، تخلّص شعری است. این موضوع دست­کم تا پایان عصر مشروطه، دغدغۀ ذهنی بخش گسترده­ای از شاعران محیط­های فارسی­زبان در مشرق ‎زمین بوده و از طریق شعر فارسی در میان دیگر ملل مسلمان نیز رواج یافته است. تخلّص، بدان گونه که در میان ایرانیان گسترش داشته، در میان عرب شهرت نیافته است و با نام لقب ­شعری در نزد آنان شناخته شده و از این راه بر میراث شعری شاعران عربی تأثیر گذاشته اس...

در این نوشتار، پس از بررسی و تعریفِ نام آوا و بحثی دربارۀ طبیعت ساخت و ساختارِ آن ها و همچنین حدود و ثغور قراردادی شان، به منظورِ به دست دادنِ مصداق های عینی، برای نخستین بار نام آواهای پرکاربرد کُردی جمع آوری شده و در جدول هایی تنظیم و ارائه گردیده است. ابتدا نام آواهای مربوط به انسان، سپس نام آواهای مربوط به حیوانات و سرانجام، نام آواهای دیگر مورد بررسی و ملاحظه قرار گرفته. همچنین، مصدرهای برخی از...

یکی از جذّاب ترین آرایه های ادبی «توجیه المحال» است. این آرایه زیبای بدیعی، با سخنان عارفان بزرگی چون بایزید بسطامی و حسین بن منصور حلّاج پدید آمد و آنگاه در شعر سرایندگانی همچون سنایی غزنوی، عطّار نیشابوری و حافظ، جایگاهی استوار یافت. سپس دامنه آن به شعر سبک هندی اصفهانی نیز کشیده شد. برای این آرایه ادبی شاخه هایی مانند: شطح، خلاف آمد عادت، وفاق الضّدین و... می توان نام برد که در دانش منطق از آن ب...

از آنجا که اثر بزرگ ملی میهنمان با نام خداوند جان و خرد آغاز شده است، این آغاز زیباارزش و منزلت خرد را از جنبه های مختلف بیان می دارد. حکیم توانا و چیره دست با بینشو اندیشه ای ژرف، زندگی راستین را در صحنه های رزم می جوید و با معرفی و نشان دادنمحاسن اخلاقی، و با برحذرداشتن انسان ها از رذایل اخلاقی، هدف والای شادزیستن راجست وجو می کند: جهان چون گذاری همیب گذرد         خردمند مردم چرا غم خورد(20/...

مطالعة سیر تحول شعر عاشقانه از گذشته تا امروز، ما را با شاعرانی آشنا می­کند، که عشق جوهر وجود آنان و هم ذات شعرشان بوده است. بر این اساس تاکنون آثار و اندیشة تعدادی از شاعران نام آشنای معاصر چون احمد شاملو، فروغ فرخزاد، هوشنگ ابتهاج، حمید مصدق، حسین منزوی و ... مورد نقد و بررسی قرار گرفتة است؛ اما راز و رمز شعر گروهی دیگر همچنان در پردة ابهام باقی مانده و کمتر کسی به سراغشان رفته است. این جستار...

زیبایی­های محتوایی و ساختاری شعر جاهلی از دیرباز مورد توجه برخی پارسی سرایان بوده­است، تا آنجا که این شعرها، قرن­ها، مورد تقلید و اقتباس شاعران ایرانی قرار گرفته است. شاعران ایرانی در آغاز به همان سبک و شیوه­ شاعران جاهلی به سرودن مضمون های آن می­پرداختند تا این که با گسترش تصوف و عرفان اسلامی، توانستند معانی مادی و زمینی این اشعار را به معانی معنوی و عرفانی ارتقا دهند و آنها را به صورت تعبیرها...