میرزا هادی سمرقندی (1246- 1309ق/1830- 1891م) از شاعران صاحب دیوان قرن سیزدهم و نیمه نخست قرن چهاردهم قمری/ قرن نوزدهم میلادی در ماوراء‌النّهر است. دوران زندگی این شاعر عزلت‌پیشه، مصادف با فرمانروایی خانهای قُنقُرات در خوارزم، مَنغیت در بخارا، مینگ در خوقند و پادشاهان قاجار در ایران است. درباره زندگی و شعر این شاعر نازک‌خیال اقوال متناقض، بل نادرستی در منابع مؤلّف در آسیای میانه قرن بیست نوشته شده و ...

تلاش فلسفی ملاصدرا انطباق حکمت متعالیه با حاق دین است با این حال به‌شدت از نظر میرزا مهدی اصفهانی و شاگردانش مورد نقد قرار گرفته است. میرزا مهدی و شاگردانش معقتدند ملاصدرا در حکمت متعالیه در جمع میان برهان، عرفان و قرآن به بیراهه رفته است, چراکه به هیچ روی این سه نه به‌لحاظ روش و نه به‌لحاظ غایت و کارکرد سرانجام واحدی ندارند. این در حالی است که به نظر می‌رسد هم در ارزیابی مدعیات حکمت متعالیه و ...

در اندیشه های فلسفی، کلامی، اسلامی، مسیحی و یهودی همواره پی جویی از پیوند عقل و ایمان جزء دل مشغولی های اساسی آنان بوده است، آیا ایمان امری خردپذیر است، یا مسأله ای خردگریز و برخاسته از اراده فردی. پژوهش حاضر در پی بررسی این موضوع در اندیشه دو دانشمند بزرگ اسلامی، صدرالمتألهین، بنیانگذار حکمت متعالیه و میرزا مهدی اصفهانی، موسس مکتب تفکیک است. اندیشه ی فلسفی صدرایی با تفکر تفکیکی میرزا در مورد ع...

میرزا جواد خان سعد الدوله،از رجال مؤثر در حوادث دوران مشروطه است.دربارهء وی،گفته‌های متفاوت و گاه‌ متناقضی مطرح شده که از او چهره‌های مبهم در حوادث آن ایام ساخته است.نحوهء رفتار او با طرفداران مشروطه و مخالفان آن و موضع خود وی در این میان،موضوع مورد بحث بسیاری از منابع دورهء قاجاریه است.و با آشکار شدن اسناد و مدارک نو،گوشه‌های جدیدی از زندگی سیاسی این فرد مؤثر در تاریخ معاصر ایران،روشن خواهد شد...

نهضت جنگل به رهبری کوچک خان جنگلی در سال های 1914 م/ 1333 ق تا 1921 م/ 1340 ق در گیلان شکل گرفت. نهضت جنگل از نظر سیاسی ادامه دهنده نهضت مشروطیت و طولانی ترین نهضت تاریخ معاصر ایران است. هدف نهضت جنگل مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی بخصوص اخراج نیروهای روس و انگلیس بود که از دیرباز سایه شوم خود را بر کشور گسترده بودند. در این میان با روسیه به علت همجواری روابطی، هر چند متضاد گاه در جنگ ...

the author offers nasereddin shah’s hand-written diaries on his journey to qom city from wednesday 28/1/1868 to monday 16/2/1868. along the way, he spent his time in hunting games, promenading with his attendants, horse-riding, etc. and was informed of the state affairs through letters. qn his arrival to qom, he was welcomed by the princes, the governor and some local clergy. after pilgrimage t...

میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی (۱۱۹۳ - ۱۲۵۱ هـ . ق ) ادیبی توانا، منشی و دبیری با تدبیر و سیاستمداری با فراست در دوره اول عصر قاجار است. او اصلاحات زیادی در تشکیلات دیوانی انجام داد. او نثر فارسی را از پیچ و خم عبارت پردازی های متداول روزگار خویش رهایی بخشید. از آنجا که مقام والایی در محافل سیاسی و ادبی داشت، سبک او به زودی سرمشق بعضی نویسندگان معاصرش و پس از او شد. او با اینکه نثر فارسی را ...

انقلاب مشروطیت یکی از حوادث مهم و تأثیر گذار در تاریخ ایران است که در به ثمر رسیدن این انقلاب، افراد، گروه ها و طیف های مختلفی نقش داشتند؛ اما بعد از پیروزی انقلاب و پیش آمدن استبداد صغیر و به دنبال آن فتح تهران و بازگشت مشروطیت در24 جمادی الاخر 1327 بعضی از این گروه ها و افراد دچار تندروی ها و تکروی هایی شدند، چرا که انقلاب را در رسیدن به اهدافش ناکام می دانستند. به همین دلیل به زعم خودشان دست...

مقالهء حاضر،به معرفی و بازخوانی اولین وقفنامه از مجموعهء وقفنامه‌های فرزندان قائم مقام بزرگ در تبریز می‌ پردازد.این مجموعه،شامل هفت وقفنامه می‌باشد که اولین‌ آنها،وقفنامهء یک باب حمام در تبریز است که واقف آن، میرزا موسی خان فرزند قائم مقام بزرگ و برادر کهتر قائم‌ مقام ثانی می‌باشد و واقف بقیهء موقوفات،خواهر میرزا موسی‌ به نام تاجماه بیگم بوده است که در فرصتهای آتی،به معرفی‌ آنها نیز خواهیم پردا...