اسطوره از جهات گوناگون در زندگی انسان پس از عصر اساطیری، تجلی یافته و در آن اثر نهاده است. در این مقاله تلاش شده است تا علاوه بر شناخت مختصر اسطوره و آیین های اساطیری و عرفانی، به یافتن تجلّی و تأثیر و ردّپاهای محسوس و نامحسوس یکی از این آیین ها یعنی پوشاک، در البسة عرفانی مندرج در برگزیدهء نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری پرداخته شود. در این پژوهش، پوشاک به عنوان یکی از تجلّی های آیینی بررس...

یکی از گرایش های تفسیری مهم و پرسابقۀ قرآن کریم، تفاسیر عرفانی و اشاری است. این رویکردهای تفسیری حداقل از قرن سوم آغاز شده و تا دوران معاصر نیز شیفتگان خود را حفظ کرده است. بنابراین، در عصر اخیر نیز می توان با آثاری رو به رو شد که در برداشت از آیات نورانی قرآن کریم، گرایش های عرفانی و اشاری داشته اند. ویژگی ها و مختصات تفسیری آثار دورۀ جدید، تفاوت هایی با نوع پیشین خود دارد که می توان تفسیر عرف...

this study gives a rough notional method to find their textual placing and valuating in the text, narrows the board of vision to mystic items and finally lists the strategies used by the translators of mathnawi to present solutions for preserving the additional values. at last, as the sum-up, strategies in comparison would be presented. it should be noted that by extending the translations from...

فیلسوفان دین در اواخر قرن هجدهم، توجّه خود را بر روی این مسأله ی مهم، تجربه های عرفانی، متمرکز ساختند و به بحث درباره ی آن پرداختند. این مسأله ی جدید، راهی نو را بر روی آن ها گشود تا بتوانند اعتقادات و باورهای دینی را از ورای استدلال های عقلی بنگرند و با دیدی جدید به مسأله ی ایمان به خدا و شناخت او نگاه کنند؛ این در حالی است که این بحث نو، ریشه هایی کهن در عرفان اسلامی دارد؛ زیرا که یکی از مهم ت...

اسپینوزا از فیلسوفان قرن 17 اروپاست. به جهت آن که وی کل هستی را جوهری واحد می داند، برخی او را عارف وحدت وجودی انگاشته اند، اما با توجه عمیق تر به فلسفه وی معلوم می شود که او را نه تنها نمی توان عارف دانست بلکه وی از زمره فیلسوفان متجدد و پیرو دکارت (کارتزین)است و همان طور که فلسفه جدید مبتنی بر محوریت بشر و اندیشه اومانیستی است، فلسفه اسپینوزا نیز از این امر مستثنا نیست و لذا اندیشه او را نمی ...

ذات گرایان، که به وجود هسته ی مشترک میان تجارب عرفانی پایبندند، به سه گروه عمده تقسیم می شوند: احساس گرایان،قایلان به تناظر تجربۀ حسی و عرفانی و طرفداران نظریۀ یافت اتحادی. در این میان، استیس و فورمن طرفدار اندیشه یافت اتحادی اند. مهم ترین مبحثی که استیس در ضمن آن به ماهیت تجربه عرفانی پرداخته است. مسئله هستۀ مشترک است که در آن به رصد ویژگی های مشترک تجارب عرفانی در سراسر جهان می پردازد. رویکرد...

شیخ بدرالدین احمد فاروقی سرهندی، (1034 – 971 ق / 1625 – 1564 م) فرزند عبدالاحد، معروف به «مجدّد الف ثانی» و «امام ربانی»؛ عارف و متکلم نقشبندی سده ی 11ق بود، که در سرهند از توابع پنجاب شرقی به دنیا آمد. او در ابتدای جوانی با فضای دینی، سیاسی هند تماس یافت و در تقابل با آن قرار گرفت چرا که شرایط حاکم، سنن و شریعت اسلام را در معرض تضعیف و تلفیق با عناصر غیر اسلامی قرار داده بود. این فضای دینی، سیا...

چکیده شیخ احمد جام نامقی ملقّب به ژنده پیل (440- 536) یکی از مشایخ بزرگ و در عین حال بحث انگیز تاریخ عرفان و تصوّف است. از دوران کودکی و نوجوانی او اطّلاعی در دست نیست، بجز اینکه وی دوران جوانی خود را به باده نوشی و عشرت طلبی گذراند؛ امّا در بیست و دو سالگی بر اثر بارقه ای الهی توبه کرد و پس از توبه نصوح خویش، هجده سال در کوههای اطراف جام به زهد و ریاضت پرداخت. او پس از این دوره طولانیِ عزلت و ریاض...

شعر فارسی دو سده پس از پیدایش، از مضامین و عناصر مختلف عرفانی سرشار شد و امروزه بخش عظیمی از ادبیات منظوم کشورمان را همین اشعار عرفانی تشکیل می دهد و البته شعر واقعی شعری است که با کلماتی که محصول تجربه های حسی هستند، به بیان معانی و تجاربی بپردازد که از راه حس و عقل، قابل ادراک و تجربه نیستند. پیداست که چنین شعری ناگزیر نمی تواند از جنبه ی بیان رمزی عاری باشد؛ زیرا که بینش شاعر و محتوای شعر، چ...

عشق، عمیق­ترین و محوری­ترین مفهوم در اندیشه و سلوک صوفیانه است. از منظر هستی­شناسیِ صوفیانه، هستی قائم به عشق است و از منظر سلوک و اخلاق، عشق حبل­المتین صوفی برای تعالی سعه وجودی تا مرتبه فناست. مشهور است که عشق هیچ نظم و آداب و ترتیبی ندارد؛ اما با این­حال دارای مراحل، مراتب و شرایطی است که فهم دقایق ­آن برای اهل­ حقیقت و نیز برای اهل تحقیق اجتناب­ناپذیر است. در این مقاله به نکته­ای اساسی دربار...