صورت‌گرایی یا فرمالیسم (Formalism) یکی از جدیدترین مکاتب نقد ادبی است که در قرن بیستم ظهور کرد. پیروان این مکتب نوخاسته بر این باورند که زیبایی یک اثر هنری در درجۀ نخست به فرم و اجزای سازندۀ آن وابسته است. در مکتب صورت‌گرایی فرم سخن به خودیِ خود- و نه همچون وسیله‌ای برای رساندن مضمون- بررسی می‌شود؛ زیرا صورت‌گرایان معتقدند که محتوا از چیزی جز کیفیت ساختار جملات و چیدمان واژگان زاده نمی‌شود. در ا...

بنا بر مشهور کوفه در دهه دوم پس از هجرت تأسیس شد که در لا به لای نوشتار به اجمال به بیان تاریخ آن خواهیم پرداخت، ولی روایات متعدد و قابل توجهی وجود دارد که نشان می دهد کوفه و مناطق خاصی از آنکه امروز به طور مشخص به عنوان مسجد کوفه و مسجد سهله در برابر دیدگان ما قرار دارد، از سابقه ای به قدمت عمر بشریت برخوردار است و از زمان حضرت آدم(علی نبینا و آله و علیه السلام) به این مناطق توجه خاصی مبذول دا...

کوفه در تاریخ کلام امامیه، به راستی جایگاه ممتاز و اهمیت ویژه‌ای دارد. این برجستگی از آن روست که بازخوانیِ فکری و اندیشه‌ورزیِ این دوره از تاریخ امامیه، سهم عمده‌ای در به تصویر کشیدن اصالت و استقلال تفکر امامیان خواهد داشت. برخی تصویر‌گری‌های تاریخی از این دوران، نشان از تعبد محض و غیر عقلانی این گروه در اعتقاد ‌ورزی دارد. پاره‌ای از مطالعات، تلاش‌های عقلانی اصحاب امامیه در فهم معارف دینی را محدو...

تاریخ اسلام سرشار از رخدادها و تحولات گوناگونی است که بررسی زوایای خاصی از آن مثل جنبه های اجتماعی ، می تواند به درک و تحلیل بهتر سیر دگرگونی های این مقطع از تاریخ کمک نماید. از این روست که بررسی و تبیین اوضاع اجتماعی یکی از کانون های حادثه خیز تاریخ سیاسی و اجتماعی اسلام یعنی شهر کوفه ضرورت تام می یابد. شهر کوفه به عنوان خاستگاه منازعات فرقه ای و چالش های اجتماعی ، از زمان تاسیس در سال 17 ه. ق...

پروردگار دانا و توانا را سپاس که نگارنده را توفیق عطا فرمود تا این مقالت را نیز چون سه مقاله گذشته به شرح و تبیین اسم الله بیاراید و با عباراتی زیبا از تفسیر شیوا و دلربای کشف الاسرار و عدة الابرار سخن را آغاز و با راز نیوشان نوای راز ساز کند و درّهای معانی را از دریای اسرار‘ با غواصی نظم پارسی و تازی به جلوه گاه معرفت ریزد به عقد ثمین انگیزد و بر گردن عروس سخن آویزد. سپس عقاید نحویان بصره و کو...

بنوعبدالقیس، از قبایل عربی شمال شبه جزیره هستند که از قرن‏ها پیش از اسلام، در بحرین قدیم (شامل: کویت، احساء، قطر و مجمع الجزایر بحرین کنونی) ساکن بوده‏اند. پس از تأسیس شهر کوفه، جمعی از افراد قبیله یادشده، به این شهر مهاجرت کردند و منشأ برخی فعالیت ها و تغییرها در مسائل فرهنگی و اجتماعی شهر کوفه در عصر حضور امامان شیعه(ع) شدند. این نوشتار، پس از اشاره به پیشینه اسلام آوردن و تشیع گروی بنو عبدال...

ابوحیان در نحو بیشتر به مکتب بصره تمایل دارد و روش سیبویه را الگوی خویش قرار می دهد اما به شکل تعبدی از علمای بصره پیروی نمی کند . او در اصول نحوی برخلاف کوفیان عمل می کند و از هیچ قبیله ای شاهد نمی آورد مگر اینکه لهجه آنها خالص بوده و با عجمه و لکنت نیامیخته باشد. ابوحیان همیشه موضع مخالف در برابر کوفیان ندارد بلکه در مواردی که آنان را بر حق می بیند با آن ها موافقت می نماید . نظر نحوی ابوحیان ...

در سال هفده هجری مسلمانان مجموعه وسیعی از فتوحات را تحت سیطره خود داشتند که قسمت قابل توجهی از آن در منطقه عراق و مرزهای ایران یا امپراطوری ساسانی بود. برای محافظت از این فتوحات و ادامه آن ها به صورت هدفمند نیاز به پادگانی نظامی احساس می شد که این پادگان در زمان خلافت عمر ساخته شد. پادگانی که مراحل رشد و تکوین خود را پله پله و مرحله به مرحله طی کرد تا تبدیل شد به شهر کوفه. شهر هزار قبیله هزار ر...

سید یحیی فدائی یزدی از جمله شخصیتهای علمی و ادبی قرن سیزدهم می باشد. او در شهر یزد زندگیش در اشتغال به تعلیم و تعلم سپری نموده است . ودر سال 1280 یا 1282 هجری قمری رو در نقاب خاک کشید ، و مجموعه ای از آثار علمی و ادبی از خود بجای گذاشت . از جمله آثار قلمی او کتاب ((منظومه فی علم النحو)) به زبان عربی است که مشتمل بر بیشترین مطالب نحوی می باشد و تاکنون بصورت نسخه خطی باقی مانده. مؤلف آراء و نظریه...

زبان از عناصر بنیادی در سبک‏شناسی است و از جمله مباحث مهم در بررسی زبان، توجه به جنسیت و ارتباط و تناسب آن با زبانِ متن ادبی است. برخی از پژوهش‏گران معتقد به وجود تمایز بین زبان مردانه و زنانه هستند. رابین لیکاف به عنوان نخستین نظریه‏پرداز حوزه زبان‏شناسیِ جنسیت دیدگاه‏‏های خود را درباره الگوی گفتار زنانه در گفتمان مطرح کرده است. از منظر وی تمایز بین زبان زنانه و مردانه بیشتر در گفتار نمود می‏‏یا...