الف: بنیاد ایده و عقیده انسانِ سنتّی وحدت است و مبنای اندیشه انسان مدرن تجزیه. در این وحدت تمامی اجزا و ابعاد عالم با هم و به ویژه با انسان مرتبط اند و یا به روایت افلاطون در رساله تیمایوس، عالم و انسان خویش یکدیگرند. از جمله مصادیق این وحدت، بالاخص در تاریخ معماری سنتّی، نسبت میان انسان، جهان، و معبد به عنوان خانه خدا است. ب: در جهان بینی سنتّ محوری که اصل تناظر یا همانندی عالم و آدم (جهان و انسان...

“حرم” در فرهنگ اسلامی مکان یا زمانی مقدس است و بسیاری از امور مباح در شرایط دیگر در آن (حرم) ممنوع و حرام است. مفهوم و حکمت این محدودیت ها که در آداب و احکام مربوط به حرم  وضع  شده ، در چهارچوب انسان شناسی و هستی شناسی دینی قابل درک است. حرم ارائه دهنده الگویی از جامعه آرمانی است که در آن انسان مُحرم با تمرین در این شرایط و محیط امن به عنوان بارزترین مختصه حرم ، زندگانی خود را به سبک زندگی مطلوب...

زمینۀ خاص هر تمدن کهن، از جنبه های کالبدی تا فرهنگ و تاریخش، آن را از تمدن های دیگر متمایز می سازد. زمینه و مکان مخصوص به سرزمین هند، پایۀ این تمدن متفاوت است و آثار آن در ابنیۀ تاریخی اش دیده می شود. به طور قطع مهم ترین بناهایی که در هند باقی مانده مانند دیگر تمدن های بزرگ، بناهای مذهبی است. اقلیم غالب گرم و مرطوب کشور هند، به عنوان یک وجه از زمینه، امکانات نسبتاً فراوانی را در اختیار مردمان ای...

اسم و نام پدیدۀ مهم فرهنگی و اجتماعی است که پیش از تولد تا پس از مرگ با انسان همراه است. این عنصر در باورهای دینی، ملی، ادبی، فکری و تاریخی افراد جامعه ریشه دارد. مردم به نام نیک خود مباهات می کنند و برای فرزندانشان نام مناسب برمی گزینند. یکی از الگوهای پرطرف دار و پربسامد ایرانیان از گذشته های دور تا به امروز، استفاده از نام های مقدس مذهبی بوده است؛ نام هایی که به صورت ساده، مرکب و مشتق، ساخته...

“حرم” در فرهنگ اسلامی مکان یا زمانی مقدس است و بسیاری از امور مباح در شرایط دیگر در آن (حرم) ممنوع و حرام است. مفهوم و حکمت این محدودیت ها که در آداب و احکام مربوط به حرم  وضع  شده ، در چهارچوب انسان شناسی و هستی شناسی دینی قابل درک است. حرم ارائه دهنده الگویی از جامعه آرمانی است که در آن انسان مُحرم با تمرین در این شرایط و محیط امن به عنوان بارزترین مختصه حرم ، زندگانی خود را به سبک زندگی مطلوب...

ورود آشپزخانة مدرن به ایران و عمومی شدن آن در دهة 1330 مفهوم نوین «آشپزخانه به ‌منزلة قلب خانه» را وارد زندگی روزمرة زن ایرانی کرد. در این مقاله، از طریق پیمایش کیفی و تحلیل تطبیقی پاسخ‌ها، جنبه‌های گوناگون مفاهیم فرهنگی آشپزخانه در زندگی معاصر در قیاس با سبک پیشین زندگی مطالعه شده است. تمرکز این مطالعه بر خانواده‌های مذهبی در شهر قم بوده است. طی این بررسی مشخص شد که سه گسترة معنایی باید برای ت...

چکیده بینش دووجهی/ تفکر دوسویه­گی یکی از بنیادی­ترین بن­مایه­های اسطوره­ای است که در ادبیات و روایت­های داستانی بازآفرینی و بازتولید می­شود. در آگاهی اسطوره­ای فاصله­ی زمانی و مکانی امور، اشیاء و پدیدار ازبین­می­رود، عناصر ناهمگون و متضاد و همه­ی تمایزات و تقابل­ها به­گونه­ای درون فضا- مکان و زمان اسطوره­ای و مقدس توزیع، مفصل­بندی و معنا می­شوند. جستار حاضر با تکیه بر بین...

        خوانش نام مکان در متن شهر به ­مثابه یکی از ریشه­ های هویتی آن قادر است به شناخت طبع و طعم فضا و مکان از خلال بازاندیشی ارتباط آن با تمناها و نیازهای زمینه ­ای و زمانه­ ای بپردازد. به­ محض شنیدن این نام است که تصویری از کلیت و پیکره مکان در ذهن شکل می­ گیرد. ارتباط بین نام یک مکان با محیط طبیعی و مصنوع می تواند همان ارتباط اجزای فرمی و محتوایی آن مکان مفروض شود. وقتی که نام‏‏ های نخستین ...

گیلان در طول تاریخ مکان امنی برای حضور امام‌زادگان بوده و امروزه بقاع متبرکه آنان در سراسر این منطقه برجا مانده است. بررسی معماری مذهبی در ایران، به خصوص معماری بقاع متبرکه و تزئینات این اماکن در شناخت هنرهای بومی-مذهبی بسیار مهم و ضروری است. با توجه به پژوهش انجام شده، بقعه متبرکه آقامیرشمس‌الدین بن امام موسی الکاظم(ع) در لاهیجان، از جمله بقاع مورد توجه و احترام مردم این منطقه است. این بنا متع...