شعر نظامی، زنده و رنگارنگ است؛ ترکیبی از رنگ های لطیف و زیبا. نظامی، از توصیف نقش و نگارهای زیبا و تصاویر پر زرق و برق لذّت می برد و مانند نقّاشی چیره دست که با روح رنگ آشناست، با دقّت و صحّت، طرح خام ذهن را با قلم موی بیان رنگ آمیزی می کند و از این ترکیب هنرمندانه، نقشی روح نواز و ماندگار رقم می زند. رنگ ها، در شرایط متفاوت با القای حالات روانی خاص مانند آرامش یا اضطراب، تأثیر ویژه ای بر روی رفتار...

چکیده: هفت‌‌پیکر، آرمان‌شهری است که حکیم نظامی گنجه‌ای با کارکردها و رفتار شخصیّت منحصر به فرد بهرام گور در پی توصیف آن است. در این منظومه، نوزده شخصیّت حضور دارند که جز شخصیّت‌های حکایات هفت­گانه، همة آنها برای معرّفی بهرام گور در قصّه ظهور و افول می‌کنند. نظامی، متأثّر از ساختار منفعل جامعة سنّتی برای پردازش شخصیّت­ها غالباً از شیوة توصیف بهره می‌برد. این مقاله می‌کوشد ضمن بحث اجمالی راجع به هفت‌پیکر...

نظامی از معروفترین شاعران زبان فارسی است که در منظومه هایش بویژه در منظومه ی خسرو و شیرین بصورت گسترده از تمثیل استفاده می نماید و این شیوه ی سخن سرایی را آگاهانه و هدفمند بر می گزیند . او به خوبی می دانسته که طی طریق با سمند تمثیل بسی سریع تر از مرکب های دیگر سخن است و واقف بوده که گاهی یک تمثیل برای تفهیم یک مطلب با یک کتاب برابری می کند به علت همین آگاهی از فواید تمثیل ، و توانمندی فوق العاد...

چکیده اسکندر مقدونی به عنوان برجسته ترین دشمن ایران زمین سهم مهمی در ادبیات حماسی فارسی دارد. پرداخت جامع و مفصل فردوسی، داراب نامه ی طرسوسی، داراب نامه ی بیغمی و ده ها متن دیگر به زندگی و کارهای او، بخشی از این سهم را شامل می شود. اما این شخصیت تاریخی که درکشورگشایی و نظامی گری به اسطوره ای درادبیات ملل بدل شده، در ادبیات فارسی جایگاهی دوگانه دارد؛ رویه ی نخست آن مربوط به متونی است که عمدتا پی...

رنگ در هنرهایی مانند نقّاشی و معماری ماده اصلی به حساب می آید. در ادبیات و شعر فارسی نیز مقوله رنگ از جایگاه ویژه ای برخوردار است. شاعر به کمک ذخایر واژگانی بنابه قریحه شاعرانه اش، تابلوهایی خیالی و نگارین ترسیم می کند و بر اساس عناصر رنگین طبیعت به رنگ آمیزی این تابلو می پردازد. از جمله مضامینی که اکثر شعرا عموماً و نظامی خصوصاً به آن پرداخته اند، مبحث پیری و جوانی است. توصیفات و تصاویری که از جو...

«باهم آیی» در کلام ادبی، حاصل تداعی ذهنی و ابداع ارتباطات هنری و زبانی میان اجزای کلام در دو محور هم نشینی و جانشینی است. در زبان عادی و رسمی، باهم آیی، یکی از شروط لازم برای انسجام و معنی دار بودن کلام است، امّا در زبان ادبی، انواع خلّاقیّت ها و ابتکارات زیبایی شناختی است که منجر به ظهور انواع باهم آیی ها در سخن می شود. بدین جهت، انواع و دایرۀ باهم آیی ها در زبان ادبی بسیار گسترده تر و متنوّع تر ا...

نوشتار حاضر عهده دار بررسی شخصیت و کنش های شخصیت در یکی از مهمترین آثار منظوم ادب فارسی است. شخصیت محوری و حادثه آفرینی دو ویژگی مهم داستان های کهن اند. تقریباً در همه جای جهان این دو نکته در کنار حماسه های ملی و اندیشه های عرفانی و آرمان گرا قرار می گیرد. داستان های نظامی و به ویژه اثر ارجمند او «هفت پیکر» نیز این گونه است و عمدتاً با تکیه بر شخصیت و ابعاد قهرمانی او و تأثیری که بر محیط و دیگران...

چکیده اسکندر مقدونی به عنوان برجسته ترین دشمن ایران زمین سهم مهمی در ادبیات حماسی فارسی دارد. پرداخت جامع و مفصل فردوسی، داراب نامه ی طرسوسی، داراب نامه ی بیغمی و ده ها متن دیگر به زندگی و کارهای او، بخشی از این سهم را شامل می شود. اما این شخصیت تاریخی که درکشورگشایی و نظامی گری به اسطوره ای درادبیات ملل بدل شده، در ادبیات فارسی جایگاهی دوگانه دارد؛ رویه ی نخست آن مربوط به متونی است که عمدتا پی...