محمد شهیر (1948-2015 م.)، معمار منظر هندی، مرمت و بازسازی باغ‌های تاریخی مختلف در هند و افغانستان را بر عهده داشته است. این مقاله به رویکردها و روش‌های‌ وی در سه پروژۀ بازسازی منظر می‌پردازد : باغ مقبرۀ همایون و محور مرکزی ساندر نرسری* در دهلی، و باغ بابر در کابل. شهیر درک عمیقی از باغ ایرانی داشت و اندیشۀ نهفته در باغسازی گورکانی را به‌خوبی می‌شناخت. حفظ اصالت باغ‌های تاریخی نتیجۀ ا...

تأمل در ساختار بلاغی و هندسه­ی تصویرهای منوچهری، تمایز آشکار و میزان تفاوت دیدِ زیباشناسانه­ی او نسبت به دیگر شاعران سبک خراسانی را پدیدار می­سازد و گستره­ی این اختلاف، او را تا مرز یک نبوغِ ادبی و تا سرحد شاعری یگانه و بی­تکرار- خاصه در توصیف تصویرهای طبیعت- برمی­کشاند. بررسی و سنجش ابزارهای ادبی و عنصرهای بلاغی موجود در زبان شاعران، یکی از شیوه­های دقیق برای شناخت و ترسیم سیر تطوّر تصویرهای شعری...

منظر شهری، ترکیب نسبتاً جدیدی است که پیش از آنکه دست اندرکاران علم و نظر به تبیین آن بپردازند، در میان مردم و حرفه مندان مورد استفاده واقع شد. نخستین بار مرحوم دکتر «مزینی» در دهه 50 ، که کتاب «کوین لینچ » به نام «تصویر شهر» (یا تصور شهروندان از شهر) را «سیمای شهر» ترجمه کرد، این مفهوم را در ادبیات حرفه ای و علمی ایران مطرح ساخت. از آن پس تا سال های بسیار، سیمای شهر تنها واژه برای صحبت کردن دربا...

از جمله رایج ترین مباحث نقد ادبی معاصر، نقد بینامتنیّت (intertextuality) است که در آن به بررسی کیفیّت و کمّیّت تأثّر و اقتباس شعرا و سخنوران متأخّر از متقدّم پرداخته می شود. پژوهش بینامتنیّتی یکی از شیوه-های مدرن تحقیق در آثار و بویژه متون ادبی به شمار می آید که به مخـالفت با «یکـتایی آثار هـنری» برمـی خیزد و اعلام می دارد که هیچ اثری مستقل از اثر دیگر نیست. تعیین میزان کمیّت و کیفیّت تأثیر و تأثّرات شاعر...

جریان ادبی ایران تا اواخر عصر صفوی (نیمه اول قرن دوازدهم ه.ق.) متکی بر سبک هندی (یا اصفهانی ) بود. دیدگاههای مختلف و گاه متناقضی نسبت به این سبک از اواسط قرن دوازدهم(اواخرعصرصفویه) تا عصر حاضر وجود دارد. گروهی آن دوره را عصر انحطاط ادبی دانسته­اند و در مقابل، نظرات متقن دیگری مبنی بر اعتلا و غنای این سبک نسبت به سبک­های ادبی دیگر ایران وجود دارد. در این مقاله از منظر تاریخی و ادبی به بررسی و تح...

اگر نگاهی گذرا به تذکره‏های نوشته شده در عهد صفوی داشته باشیم، این نکته به خوبی آشکار می‏شود که شاعران این دوره، در نقد شعر دستی توانا داشته و هر کدام به گونه‏ای، سعی در نقد اشعار دیگری داشته‏اند، این نقدها باعث ایجاد یک ویژگی سبکی مهم در شعر این دوره شده است، ویژگی مورد نظر؛ معارضه شعراء با یکدیگر و به عبارتی نقد شعر با شعر است که به صورت‏های مختلفی در شعر این دوره دیده می‏شود. شاعران سبک هندی...

حوزة‌ هنر و زیبایی در حقیقت یکی از میدان‌های جنجال برانگیز معارف بشری و در این میان از جان مایه‌های ادبیات و امری جدایی‌ناپذیر از شعر است. زندگی و سرنوشت پیامبران و امامان به عنوان انسان‌هایی کامل‌، یکی از غنی‌ترین منابع الهام در شکل‌گیری آثار هنری و ادبی، همواره سرچشمه مضمون آفرینی و تصویرسازی شاعران و نویسندگان در ادب فارسی بوده است. آنچه در این مقاله به آن پرداخته می‌شود، بررسی سرگذشت پیامبر...

شهر اصفهان در ادوار گوناگون، بویژه در چند مقطع تاریخی که به عنوان پایتخت حکومتهای مختلف قرار گرفته، منشأ تأثیرها و تحولات عمیقی در عرصه های علم، فرهنگ، هنر، معماری و ادب ایرانی بوده است که اوج آن را در عصر صفوی می بینیم . در این مقاله از منظر سبک شناسی به بررسی نقش اصفهان در پیدایش و تکوین سبکهای شعری پرداخته و نشان داده ایم که نقش محوری و کلیدی این شهر و پیشاهنگان آن در قلمرو شعر و ادبیات در ت...

عموماً پذیرفته شده است که مفهوم صفر، بدین صورت که ما امروز تصور می کنیم، از دو تمدن مایا و هندی که از نظر جغرافیایی متمایزند، نشأت گرفته است. اما صفر به عنوان نمایانگر یک کمیت یا جداکننده جهت به مصر چهار هزار سال پیش برمی گردد. صفر به عنوان نشان دهنده مکان خالی از ارزش در نظام عددنویسی ارزش مکانی بابل و پیش از نخستین مورد ثبت شده صفر هندی ظاهر شد. همچنین صفر به صورت یک فاصله خالی در نظام عددنویس...