موعودباوری و انتظار برای آمدن منجی تقریبا در همه ادیان و مذاهب به نوعی وجود داشته و باورمندان به این اعتقاد در مذاهب مختلف متاثر از این تفکر کنش هایی را انجام می دهند. این اعتقاد به عنوان یکی از اصلی ترین مبناهای اعتقادی در تفکر شیعه اثنی-عشری شمرده شده و پیوند محکمی با کنش های فردی و اجتماعی شیعیان دارد. بنابراین به عنوان یک پدیده ی فراگیر اجتماعی ظرفیت مطالعه جامعه شناختی دارد. این پژوهش که ...

در این پژوهش ، مجالس مذهبی زنانه را در محله جنت آباد جنوبی تهران معرفی و توصیف کرده ایم و نتایج به دست آمده بیانگر آن است که این مجالس با رفتار زنان و آیین ها و مناسکی که در طی این مجالس انجام می شود چه رابطه ایی دارد و آیا ریشه در اعتقادات ، باورها ، آداب و رسوم زنان شرکت کننده دارد . یکی از ویژگی های مجالس مذهبی زنان به عنوان مهمترین کانون برای مناسک عزاداری و شادی ، آمیختگی آن با حیات اجتماع...

یکی از واجبات حج از نظر فقه شیعه، طواف نساء است که باعث حلیت همسر برای حاجی می شود. تعدادی از فقیهان شیعه برای اثبات وجوب آن، به آیه کریمه «وَ لْیَطَّوَّفُوا بالْبَیْتِ الْعَتِیقِ» استناد کرده اند. از نظر بیشتر مفسران شیعه، مقصود از طواف در این آیه، منحصراً طواف نساء است. اما فقهای اهل سنت دیدگاه های دیگری دارند. در این نوشتار نخست مستندات تفسیر آیه به طواف نساء نقد شده است و سپس به ترتیب اولویت، از تفسیر آیه ب...

شمایل‎پردازی (نگاری) چهرة پیامبر و ائمة معصومین از رایج‌ترین شمایل‎پردازی‌‎ها در جهان اسلام و کشورهای شیعه‌نشین به شمار‌‎ می‎رود. این هنر مردمی که گاه آن را هنر فطری‌‎ می‎نامند، با بهره‌گرفتن از روایات تاریخی و نیز زمینه‌‎‎های ‎تاریخی خاص شمایل‌پردازان به تصویرگری چهرة این بزرگان دین پرداخته‌‎‌‎اند. ‎بررسی نقشمایه‌‎ها (موتیف‌ها) در این گونه نقاشی مردمی حاکی از آن است که نه‌تنها نوعی تبادل نقشما...

یکی از ویژگی های هنر اسلامی و نگارگری ایرانی، ترسیم موضوعاتی است که مربوط به زندگی پیامبر(ص) و ائمه(ع) - به خصوص حضرت علی(ع)- است. در کتاب هایی چون خاوران نامه، احسن الکبار، حبیب السیر و ... صحنه های زیبایی از زندگی و شجاعت حضرت علی(ع) تصویر و تجسم یافته است. از آنجا که وقوف بر عناصر و اجزای یک اثر هنری، ارتباطی تنگاتنگ با مسائل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دارد، ضروری است که پیش از تجزیه و تحلیل...

سیدجواد میری « پیامدهای کرونایی تعلیق مناسک جمعی»؛

پرستش و تقدس از دیرباز در میان اقوام مختلف وجود داشته و مناسک، جایگاه ویژه‌ای در بین ادیان و مذاهب، به خود اختصاص داده است. دین اسلام نیز در این خصوص مستثنی نیست و به‌جا آوردنِ مناسک، زیارت قبور، توسّل جستن و شفاعت خواستن از خداوند و ائمه و پیامبران، از مهمترین امور دینی قلمداد می‌گردند. از مهم‌ترینِ این مناسک می‌توان به حج اشاره کرد. حج، آمیزه‌ای از کنش‌های فیزیکی انسان‌ها در جغرافیای کعبه است که...

هدف اساسی نوشتار حاضر این است که نشان دهد؛ سفرهای زیارتی، ارتباطات میان­فرهنگی اجتماعات شیعی را تقویت می­کند. بررسی انجام شده بر تجارب ارتباطی یک نمونه تصادفی 598 نفره از زائرین خارجی از چهار ملیت عراقی، عربستانی، کویتی و بحرینی در مشهد نشان می­دهد که؛ سفر زیارتی با دو ویژگی طول و تعداد سفر، تأثیر کاملا معنادار و مثبت بر ارتباطات میان­فرهنگی (روابط اجتماعی و فرهنگی مهمان- میزبان) دارد. اگرچه، ن...

فعالیت نهضت‌ها و جنبش هایی با گرایش‌های شیعی و متصوفه اهمیت بسیاری در تاریخ دارد. از عرصه­های حضور اجتماعی عرفا، توجه آنها به مناسک حج است؛ زیرا این مراسم، عرصه­ای را فراهم می­کند تا عرفا و صوفیان علاوه بر تعقیب امیال معنوی خویش، مناسبات خود با حاکمان و توده­های مردم را به  نمایش بگذارند. سفر حج جامی، به عنوان نمونه­ای از سفر حج عرفا و صوفیان و همچنین به عنوان تنها سفرنامه­ حج موجود از دورة­ تی...

چکیده موضوع این تحقیق عبارت است از «بررسی شعر شیعی از قرن هفتم تاپایان قرن هشتم هجری»؛ یعنی دورانی که تسنن مذهب رایج و مورد حمایت حاکمان وقت در ایران بوده است. برای فراهم نمودن مجموعه ای منسجم از سیر شعر شیعی در این سرزمین، نگاهی به جامع? ایران در قرن های هفتم و هشتم شده و ابعاد گوناگون آن بررسی گردیده است. در بعد سیاسی، مشخص گشته که برخی از حاکمان مانند خوارزمشاهیان و ایلخانان مغول، برعکس غز...