مسجد به عنوان یکی از شاخص ترین بناهای معماری اسلامی در طول سال های متمادی متأثر از زیرسامانه های ثابت و متغیر زمانی و مکانی روند شکل­گیری و تکامل یا زوال خود را سپری کرده است. با توجه به اینکه معماری مساجد شیراز متفاوت از بسیاری نقاط ایران در همان الگوی اولیه شبستانی مسیر خود را پیش می­گیرد؛ این مقاله تلاش دارد با تمرکز بر اصلی­ترین اندام این معماری یعنی شبستان،­ چگونگی انتظام و ساماندهی آن را ...

در جستجوی مرهشی باستان در منطقه پشتکوه استان ایلام ] 1[ ابراهیم مرادی* خداکرم مظاهری** چکیده هدف این تحقیق مطالعه و بررسی منابع تاریخی در مورد شهر یا منطقه­ی مرهشی است. این مکان یکی از نواحی پرحادثه­ی ایران در هزاره­های دوّم و سوّم ق.م. بوده است. مرهشی در بیشتر دوران حیاتش یکی از متحدان مهم ایلام باستان بوده و در متون و کتیبه­های به جای مانده همواره نام آن در کنار نام ایلام باستان ذکر شده اس...

با مقایسة محتوای نمایشنامة نبرد هرمان اثر کلایست، با منابع تاریخی، تاریخ نگاران بزرگی همچون تاسیتوس و هم چنین مقایسة آن با نمایشنامة تاریخی نبرد هرمان اثر کلوپشتوک این سؤال مطرح می شود که آیا کلایست محتوای وقایع نمایشنامة تاریخی اش را از آثار مورخانی همچون تاسیتوس اقتباس کرده است و یا این اثر تقلیدی از اثر کلوپشتوک است. با بررسی و مقایسه اجمالی روشن می شود که واقعیات تاریخی ترسیم شده در اثر کلا...

از هنگامی که انسان ها درصدد رفع نیازهای خود از طریق همکاری و هماهنگی در بهره گیری از تولیدات و محصولات یکدیرگ برآمدند، تفاهم های اولیه درباره دادو ستد و مبادلات شکل گرفت. به عبارت بهتر مبادله پایه و اساس زندگی اجتماعی است با عملی متقابل که از طریق مبادله صورت می گیرد و هر واحد باید علاوه بر حیات اجتماعی از خدمات و کالاهایی که دیگران توان ارائه آن را دارند، برخوردار شود. افزاش تخصص و مهارت به هم...

چکیده: با نگاهی به تاریخ علم می توان دریافت در گذشته بین انواع علوم ارتباط عمیق تری نسبت به امروز برقرار بوده است. اما در نتیجه ی تفکیکی که بر اساس تخصصی شدن بین شاخه های دانش صورت گرفت? گاه دیده می شود که نتیجه یک علم بدون عنایت به نتیجه علم دیگر مورد توجه قرار می گیرد و موجبات ناکارایی را فراهم می آورد. این فرایند شامل دو رشته تاریخ و جامعه شناسی نیز شده است. پژوهش حاضر بر آنست تا بررسی کند د...

جستجوی تاریخی دربارۀ "پیامبر(ص)" در تحقیقات معاصر غرب، از اواسط قرن نوزدهم میلادی و با نوشته‌های میور، اشپرنگر و گلدتسیهر آغاز شد. این عده بسیاری از روایات اسلامی مربوط به زندگی پیامبر(ص) را ساختگی دانستند. این راه را ونزبرو ادامه داد، او معتقد بود فرایند پیدایش اسلام همچون "تاریخ نجاتِ" اتفاق‌افتاده در یهودیت است و از میانۀ قرن دوم به بعد رخ داده است. کِرونه و کوک نیز در هاجَریسم اظهار کردند که ب...

نفح الطیب در زمرۀ واپسین منابع حکومت مسلمانان در اندلس است که مولّف آن درواپسین سال های زندگی خود، این سرزمین و مردمش را در آن به تصویر کشیده است .اثر نه تاریخ محض است و نه فرهنگنامه ای تاریخی ، بلکه دائر ه المعارف گونه ای است درتاریخ، ادب و جغرافیای اندلس و شرح احوال بزرگان آن از آغاز عصر اسلامی تا سقوطغرناطه. در این مقاله شرح احوال مقَّری و مهم ترین تألیف او نفح الطیب و ارزش واهمیت تاریخی و فرهن...

از آنجا که منابع مهم تاریخی جهان اسلام به صورت قابل ملاحظه ای به روایات هشام کلبی و نقل آنها توجه نشان داده اند، می توان او را یکی از نویسندگان و محققین مهم، متقدم و اثرگذار در پیشرفت تاریخ نگاری اسلامی به شمار آورد. شواهد حاکی از آن است که تنوع و گستردگی آثار هشام حجم بالایی از روایات مختلف را در اختیار پژوهشگران تاریخی نهاده است. معالم و نشانه های به جای مانده از نگاشته های هشام در منابع پس ا...

این مقاله به بررسی عوامل جامعه­شناختی و روندهای تاریخی دخیل در تاثیرگذاری طب ایرانی-اسلامی بر نظام طب چینی اختصاص دارد. مقاله نشان می­دهد که سیاست­های داخلی و خارجی حکومت چین، جنگ­ها، رویه ی باج­ستانی، گسترش زبان فارسی، و تجارت از جمله مهم ترین عوامل موثر بر گسترش و پذیرش نظام طب ایرانی-اسلامی در چین بوده است. از حیث تاریخی نیز تشکیل امپراتوری بزرگ مغول (تاسیس امپراتوری یوآن در چین و حکومت نواد...

کارکرد منابع تاریخی قرون متقدم اسلامی در تعین‌بخشی به تصور مسلمانان دوره‌های مختلف از سنت اسلامی و تعریف راست کیشی اسلامی موجبات اهمیت نقد تاریخی این متون می‌شود. مسئله مقاله حاضر بررسی این وضعیت در البدء و التاریخ به‌عنوان نمونه‌ای از این متون است که نه‌تنها مشمول این شکل از اهمیت قرار می‌گیرد بلکه متأثر از ساختار جدلی آن نقش و اهمیت ثانویه‌ای نیز دارد؛چراکه با تحلیل و بازشناسی ساختار استدلال‌...