ولدنامه اثری است در قالب مثنوی که در بحر خفیف سروده شده است. این کتاب در تفسیر دقایق و معانی عرفانی و اخلاقی و شرح اخبار و احادیث و تفسیر آیات قرآن همراه با ذکر امثال و بیّنات، حکم و کنایات، نوادر لغات و ترکیبات و اعلام احوال مولانا جلال الدین، برهان الدین محقق، شمس تبریزی، صلاح الدین زرکوب و دیگران است که تصویری درست از زندگی جسمانی و روحانی مولانا و حالات و مقامات مریدان و مصاحبان او را منعکس ...

شخصیت­سازی و شخصیت­پردازی یکی از عناصر مهم در آثار داستانی کودک و نوجوان است و به دلیل اهمیت فراوان آن، نویسندگان همواره در گزینش و عملکرد شخصیت­های داستانی آثار خود دقت کرده­اند. در آثار ادبی اقتباسی از متون کهن نیز شخصیت­پردازی از جایگاه مهمی برخوردار است؛ به گونه­ای که شخصیت­ها ابزار بیان اندیشه­ و پیام نویسنده قرارگرفته­اند. شخصیت­های آثار اقتباسی از مثنوی بهترین نمونه برای اثبات این ادعا ه...

صوفی شخصیّت و نقشی کلیدی در عرصه ی عرفان و تصوّف دارد و رفتار و منش او تأثیر بسزایی در شکل گیری مبانی عرفان به دنبال داشته است؛ بررسی چهره هایی که از صوفیان در آثار عرفانی ارائه شده است، می تواند کمک شایانی در شناخت چهره ی اصیل این شخصیّت داشته باشد. مثنوی به عنوان یکی از آثار بزرگ عرفان و تصوّف ابعاد شخصیّتی گوناگونی از صوفی را ارائه کرده است. این پژوهش سعی دارد با بررسی چهره ی صوفیان در برخی قصّه ه...

مثنوی بزرگترین و مشهورترین کتاب منظوم عرفانی از زمان خود مولانا مورد توجه علما و عرفا قرار گرفته است. از دیر زمان شرحهایی به زبانهای مختلف برآن نوشته اند و در اثنای شرح پاره یی از لغات آن را توضیح داده اند. درباره لغات مثنوی هم کتابهایی مستقل از قرن نهم هجری به بعد تدوین شده که از میان آنها به فرهنگ مثنوی از عبداللطیف بن عبدالله کبیر و مظهر الاشکال از محمد شعبان زاده که به ترکی و احتمالاً از سده...

موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت های مثنوی است که از منظر جامعه شناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تأثیر مثنوی و تفکر مولوی در جایگاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تأثیرگذارِ شامل ساختار اجتماعی، سنت ِفرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل گیری حکایت های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: ۱. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است یا م...

زبان مولانا، زبان مردم است که بیشتر با اصطلاحات عوامّ سر و کار داشته است و عقاید و افکار عامّه نیز در آثارش فراوان دیده می شود. از عوامل مهمّی که به مثنوی ارزش ویژه ای بخشیده است و از لوازم ارتباط بین طرز بیان مثنوی با شیوه بلاغت منبری او می باشد؛ فرهنگ و لغت عامیانه از یک طرف و معانی عالمانه از طرف دیگر است. بیان قصّه ها و تمثیلات و درج مثلها و خطابه ها که مثنوی مجموعه ای از این مواد است، ذخیره فر...

در این پژوهش سخن از غربتی است که دل آگاهان و آزادگان را در همه ی اعصار و قرون آزرده است و این نه دور افتادن از باب و مام است ونه فراق از زادبوم. غربتی است که در هر زمان ودر هر دیار با آنهاست، رهایی از آن نه در سفر است ونه در حضر . درمانش نه در خاموشی است و نه در فریاد. غربت جانی است که روشن است و می داند و می بیند. در این تحقیق سعی شده با مطالعه شش دفتر مثنوی ، دیدگاههای مولوی در باره ی روح و...

توجه به زیباشناسی سخن در آثار همه شاعران ــ کم یا زیاد ــ دیده می شود. البته شاعران در غزل و گاهی هم در قصیده به آرایه های ادبی عنایت بیشتری نشان داده اند و در سایر انواع ادب به ویژه در مثنوی کمتر نثاری تونی ــ شاعر عصر صفوی ــ در مثنوی «سَرو و تَذَرو» زیبایی های ادبی را با بلاغت و شیوا سخنی در هم آمیخته و پیکره مثنوی بزمی «سَرو و تَذَرو» را زیبا و با شکوه و هنرمندانه ساخته است. در این گفتار مواردی ا...

مثنوی جدایی نامه اثر ماندگار میرصوبدارخان تالپور که مفصّل ترین مثنوی او نیز به شمار می روددر این پایان نامه علاوه بر تصحیح نسخه خطّی منحصر به فرد این مثنوی به روش قیاسی سعی شده است مهم ترین مضامین شعری و ویژگی های سبکی این مثنوی برشمرده شده و از منظر اختصاصات زبانی ، ادبی و سبکی نقد و تحلیل شود. علاوه بر این نسخه ی خطی مثنوی مذکور از منظر نحوه ی رسم الخط و اشتباهات رایج نگارشی و وزنی بررسی شده اس...

موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت‌‌های مثنوی است که از منظر جامعه‌‌شناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تأثیر مثنوی و تفکر مولوی در جایگاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تأثیرگذارِ شامل ساختار اجتماعی، سنت ِفرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل‌‌گیری حکایت‌‌های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: ۱. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است ...