رضاقلی خان هدایت شاعر و نویسند? بزرگ دور? قاجار، در سال 1215 در تهران چشم به جهان گشود و به واسط? خدمات دیوانی پدر و بعدها پدرخوانده اش، از همان ابتدا مورد لطف و حمایت دربار قاجار قرار گرفت،سبک هدایت در غزلیات، پی گرفتن سبک بازگشت و تقلید از شاعران سبک عراقی به ویژه سبک حافظ در شعر عرفانی ست و هم قدم با سبک بازگشت می کوشد شعرش را به بهترین وجه در لباس شعر عراقی درآورد که در این میان تا حد بسی...

حکیم سنایی در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم می‌زیست. او از نخستین کسانی است که به شکل گسترده، به نشر و تدوین مفاهیم دینی، اخلاقی و عرفانی در شعر فارسی همت گماشت. سنایی بر بسیاری از شاعران پس از خود نظیر عطار و مولانا تاثیر گذاشت و راه تازه ای را در سرودن منظومه‌های اخلاقی و دینی- عرفانی گشود. یکی از عواملی که به عمق و عظمت آثار او افزوده - به خصوص در منظومه ارجمند حدیقة الحقیقة - استفاده از آی...

عبدالرحمان جامی شاعر و نویسنده ی قرن نهم هجری و خاتم الشعرای زبان فارسی در غزلسرایی پیرو لسان الغیب حافظ شیرازی است. وی با حجم وسیعی از غزلیات در استقبال از شعر حافظ توانسته است به پاره ای از مضامین و اوزان غزل حافظ نزدیک شود. در بررسی تطبیقی غزلیات حافظ و جامی تأثیرپذیری از او در حوزه ی صورت و معنی به نحو چشمگیری دیده می شود. نگارنده ی این پژوهش سعی کرده با مطالعه ی غزلهای این دو شاعر به بررسی...

شعر خمر فنی غنایی است، که درآن شاعر به توصیف شراب و می و مجالس نوشیدن شراب می پردازد. شعر خمر به دو مکتب مادی و معنوی تقسیم می شود. در خمر مادی، مقصود شاعر از خمر وباده عصاره سکرآور و مست کننده انگور است. از جمله شاعران خمر مادی در زبان عربی می توان به اعشی، اخطل وابی نواس اشاره کرد. در زبان فارسی نیز رودکی سمرقندی ،بشار مرغزی و منوچهری دامغــانی به توصیف خمـر مادی در اشعار خود پرداخته اند. و ا...

یادکرد از مرگ یکی از موضوعات رایج در گستره شعر و ادب فارسی است که شاعران هر کدام بر اساس باور و اعتقاد خود به این موضوع توجه کرده اند. یکی از بهترین شکل‌های توجه به پدیده مرگ، برداشت‌های عرفانی از آن است که از نگرش‌های اندوهبار (رودکی) فلسفی (خیام) و ... آن را جدا می سازد و کسانی مانند باباطاهر، سنایی، عطار و مولوی به آن پرداخته اند. باباطاهر به نام شاعری عارف و تارک دنیا، سرودن از مرگ را دست م...

تمثیل قالب و صنعتی است که برای تبیین معنی و در خدمت ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد و تمثیل ابزاری است برای تجسم بخشیدن و به تصویر کشیدن مفاهیم انتزاعی تا هرچه کوبنده‌تر و دلنشین‌تر مضامین تعلیمی در جان خواننده بنشیند و لذا در بیان مفاهیم تعلیمی مذاهب، نقش بسزایی دارد. تمثیل از دیر‌باز با مفاهیم و اقسام و ویژگی‌های گوناگون که برای آن برشمرده‌اند، از زمان رودکی در شعر فارسی حضور داشته است و در قرن شش...

شاعران با روح لطیفی که دارند در آغاز و بین اشعار خود مناجاتهای نغز و دلنشین گنجانده اند. نیایش از جمله آنهاست که در این پژوهش به بررسی شعرهای شاعران بزرگی چون عطار، سنایی و نظامی پرداخته شده است. نظامی شاعری است که نیایش هایش بیشتر جنبه زاهدانه دارد و در مخزن الاسرار بیشتر از مثنوی های دیگر به مناجات پرداخته است در مثنوی های دیگر او نیایش ها بیشتر در آغاز یا پایان مثنوی ها قرار دارد. سنایی شاع...

سنایی غزنوی از پرآوازه ترین شاعران قرن ششم هجری و از پیشگامان شعر عرفانی محسوب می شود. برای نخستین بار در شعر اوست که مفاهیم و اصطلاحات عرفانی،  لطایف و دقایق قرآنی بسیاری به شعر فارسی راه می یابد، که اسماء و صفات حضرت احدیّت، مهم ترینِ آنها به شمار می­آید. در این تحقیق نحوه تجلی اسماء و صفات الهی از منظر زبانی و واژگانی مورد بررسی قرار می­گیرد. سنایی گاه نام و صفت باری تعالی را منطبق با آیات و ر...

در ادبیات کلاسیک فارسی از سنایی به عنوان یکی از نخستین حلقه های نوآوری و گسترش درونمایه شعری در جهات مختلف مدحی، عرفانی و خصوصاً تعلیمی و حکمی نام می برند. او در پرتو بینش عرفانی و اخلاقی، نگرشی نو به مضامین و عناصر مختلف شعر- اعم از غنایی، حماسی و غیره- داشته است. در این جستار برآنیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که سنایی چگونه عناصر حماسی و اساطیری شاهنامه را در حدیقه الحقیقه و دیوانش به کار گرفته ...

وزن شعر به منزله قالبی است ‘ که شاعر خلاق برآن ‘ روح می دمدو با سلیقه خود بر اندامش جامه لفظ می پوشاند. از این جهت چه بسا یک وزن واحد در دیوان دوشاعر- با سبکها و سلیقه های مختلف- به ظاهر متفاوت به نظر آید. با توجه به محدود بودن وزن های عروضی ‘ به توانایی شاعران بزرگی چون حافظ که در حقیقت بحری را در کوزه ای جای داده اند بیشتر می توان پی برد. در این مقاله به چند موضوع در مورد موسیقی شعر حافظ پر...