در دیدگاه نشانه-معناشناسی گفتمانی که فرآیند تولید معنا با شرایط حسی-ادراکی پیوند می خورد، سیر حضور نشانه از حالت مکانیکی و ثابت خارج شده و تابع فرآیندی پویا، زنده و حسی-ادراکی می گردد. در واقع، نشانه پدیداری شده، از شکل معمولی، رایج و تکراری به نشانه ای نامعمول، نو و نامنتظر تبدیل می شود و بدین صورت، سیالّیت معنا را تضمین می کند. مقاله حاضر در نظر دارد با مطالعه فرآیند گفتمانی شعر "مانلی" در ابع...

حروف اضافه‌ مکانی منبع غنی در فهم و تفسیر قرآن به روش شناختی هستند. در نوشتار حاضر با محوریت حرف «عن»، یکی از پرکاربردترین حروف در قرآن، کوشش شده است که معانی این حرف و نحوه‌ گسترش آنها با تکیه بر اصول و قواعد گسترش‌معنا در رویکرد معناشناسی شناختی، بررسی و تحلیل شود. بدین‌منظور، به روش توصیفی-‌ تحلیلی کاربردهای حرف «عن» در آیات بررسی شده و پس از مروری بر مبانی نظری پژوهش، چون شناسایی مسیرپیما و...

دستاوردهای زبان شناختی معاصر، تفسیر ساختاری قرآن کریم را وارد مرحله جدیدی کرده است. دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی مهم‌ترین نظریّه زبان‌شناسی متن در حال حاضر مورد توجّه بسیاری از زبانشناسان است. هدف این نوشتار، آشنا ساختن مفسران و قرآن‌پژوهان با روش‌های جدید زبان‌شناسی به‌ویژه دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی در حوزه فهم متون دینی است. نگارندگان در این پژوهش، با بهره‌گیری از نظریه زبان‌شناختی هلیدی، ...

یکی از حوزه‌های علمی جدیدی که با ذهن انسان ارتباط مستقیم دارد، حوزه‌ی شناختی است که روزبه‌روز، بر تعداد پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در این حوزه افزوده می‌شود. حوزه‌ی «اخلاق» و» تربیت»، به سبب ماهیت روان‌شناختی و ارتباط مستقیم با ذهن و پیچیدگی‌های آن، از طریق مطالعات این‌چنینی، قابل‌بررسی هستند. علوم شناختی و علوم وابسته به آن نظیر زبان‌شناسی شناختی، به سبب ماهیت ارتباطی، ابزار لازم جهت انجام پژوهشی ...

یکی از شاخصه های دانش جدید زبان شناسی، معناشناسی است که در دهه های اخیر مورد توجه ویژه زبان شناسان قرار گرفته است. در تلقی گروهی از محققان،معناشناسی مطالعه علمی "معناست"و با استفاده از روش های آن می توان واژه های کلیدی دینی را کاوید. یکی از کلیدی ترین واژه های قرآن کریم واژه شرک است. شرک آفت توحید و گناه غیر قابل غفران است، از این رو ضرورت دارد موحدان طالب سعادت به طور جدی از همه انواع آن دوری ...

معناشناسی به­عنوان یکی از شاخه­ های زبان­شناسی، سالیانی است که در مسیر فهم صحیح­ قرآن کریم به ­کار گرفته شده است. قوم زبان­شناسی مهم­ترین مکتب معناشناسی است و ایزوتسو به­ عنوان چهره برجسته آن، در دو اثر خود: خدا و انسان در قرآن و مفاهیم اخلاقی دینی قرآن شاخصی موفق از کاربرد معناشناسی در حوزه قرآن کریم است. این کتاب، تلاش کرده است ضمن مطالعه، نقد و بررسی آثار معناشناسی شرق­شناسان در عرصه قرآن­پژ...

واژه‌ها به‌عنوان عنصر اصلی کتاب قرآن، از جایگاه والایی در آن برخوردارند و گام نخست در فهم متن قرآن را به معناشناسی خودشان اختصاص می‌دهند. این نوشتار با پیش‌فرض امکان، ضرورت و فوریت معناشناسی واژگان قرآن، بر آن است که روشی جامع در معناشناسی واژه‌های قرآن ارائه کند. روش معناشناسی قرآن در این نوشته چنین ترسیم شده است که انواع منابع اعم از منابع نقلی، علمی و عقلی جهت معناشناسی شناسایی می‌شوند و سپس...

در ادیان توحیدی، خدا با اوصافی نظیر «قادر/عالم/خیرخواه مطلق»، توصیف می‏شود. در این بین، اختلافاتی در معناشناسی این اوصاف ظهور کرده است. در این نوشتار سعی خواهد شد تا با توجّه به تصوّر سنّتی «خدا»، شیوه‏ای برای معناشناسی اوصاف مذکور ارائه گردد. در این شیوه از معناشناسی، تصوّر «خدا» به عنوان موجود مطلق، تحلیل می‏شود به «خدا» به عنوان موجود کامل حداکثری. پس از آن، در تبیین مفهوم «مطلقاً برخوردار» از «ق...

دستورنویسی زبان ها ازدیدگاه های مختلفی انجام گرفته است. یکی ازاین دیدگاه ها رده شناسی است که براساس معیارها و ویژگی های خاص، زبان ها را در رده های مختلف قرار می دهد. این طبقه بندی دربخش های مختلف دستور یعنی واج شناسی، صرف، نحو و معناشناسی انجام می گیرد. آنچه در این مقاله به آن پرداخته می شود توصیف رده شناختی ساختمان فعل در گویش جرقویه است که هدف آن فقط تعیین ردة صرفی و نحوی این گویش بر اساس برخ...