بارزترین تجلی‌گاه معنویت و هویت متعالی انسانی را می‌توان در لایه‌های پنهانی هنر قدسی[1] و اوج شکوفایی هنر معماری مقدس اسلامی را می‌توان در ساخت مساجد جست‌وجو کرد. در این بین، به نظر می‌رسد مساجدی که در دوران طلایی قدرت معنوی‌، مالی و سیاسی شیعیان در این سرزمین شکل گرفته‌اند، واجد هویت معنوی ویژه‌ای هستند. با تشکیل دولت صفوی در اوایل قرن دهم هجری و اعلام تشیع اثنا‌عشری به عنوان مذهب رسمی‌، ایران...

چکیده در طول تاریخ معماری و شهرسازی ایران، معماری مساجد یکی از بارزترین مظاهر هنر استادکاران این مرز و بوم و نمونه‏ای کامل از عینیت یافتن اندیشه در کالبدی به اندام بوده است. اما روند تکامل و پویایی این بناها در قرن اخیر دچار رکود و اغتشاش شده است. متاسفانه مساجد امروز با حداقل پاسخ به نیازهای عملکردی، به روشی معمارمحور بنا می‏شوند تا آنجا که غالب مردم قادر به خوانش و قرائت زبان معماری آن نیستن...

هنرهای سنتی نظیر گچ بری، کاشی کاری و آجرکاری در معماری ایرانی خصوصاً در مساجد جایگاه ویژه ای دارند. از سویی از زمان پیدایش اسلام در ایران شاهد دگرگونی گسترده در شکل، محتوا، شیوه و محل اجرای آنها می توان بود. به جهت یافتن روند این تحولات، مسجد جامع نایین ـ به عنوان نمونه ای از مساجد نخستین دورۀ اسلامی ـ  با آرایه های باشکوه گچ بری و مسجد جامع ورامین ـ از یادگارهای برجامانده پس از حملۀ مغولان ـ  ا...

در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش های علمی و دقیق تحلیل آثار معماری ، میزان یادمانی بودن مساجد معاصر ایران مورد بررسی قرار گیرد و همچنین عواملی که در افزایش میزان یادمانی بودن مساجد نقش دارن ، شناسایی و معرفی شوند . با توجه به رویکرد علمی_پژوهشی تحقیق حاضر ، از روش تحلیل کالبدی_محتوایی بهره گرفته شد . جهت بررسی میزان "یادمانی بودن" مساجد ، مجموعه ای از واژگان کلیدی و تحلیل کالبدی بر مب...

آنچه در این مجموعه ارائه می شود نگاهی است اجمالی به بخشی از وجوه معماری مساجد ایران به عنوان یکی از مهمترین ابنیه دوران اسلامی این سرزمین ، و دلیل این توجه احساس نیازی است که معماری امروز نسبت به بخشهای مطالعاتی دارد و جامعه معماری ما همواره به دلیل خلا ناشی از وجود آن راههای متفاوتی را تجربه می کند.

گنبد به عنوان پوشش یکی از مهم ترین فضاها در مساجد ایرانی از جایگاه مهمی در نظام معنایی مسجد برخوردار است. این موضوع در پژوهش های پیشین با استفاده از روش های «عرفانی-تفسیری» و «اثباتی-استنادی» بررسی شده و دو گروه از فرضیه ها را شکل داده است. اندیشمندان سنت گرا در گروه نخست، معانی کلی چون وحدت، آسمان، بهشت یا عرش را به همه گنبدهای معماری دوران اسلامی اختصاص داده اند. از سوی دیگر اثبات گرایان و تا...

از زمان بنیانگذاری مساجد اسلامی توسط نبی اکرم)ص(، نه تنها به صورت شکلی مساجد متحول شده اند، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز در جریان دگرگونی قرار گرفته و هویتی جدید برای آنها پدید آمده است. برای آن که مسجد بتواند جایگاه حقیقی خود را در جامعه محقق سازد، لازم است دو دسته کارکرد را به صورت همزمان تأمین نمایند: -1 کارکردهای آیینی 2- کارکردهای فرهنگی– اجتماعی؛ بسیاری از فعالیت ها به صورت همزمان هر ...

معماری خراسان در اوایل دوران اسلامی، به تبعیت از ویژگی‌های کلی مساجد اسلامی، از سادگی در ساخت پیروی می-کرد. در دوران‌های بعدی، به خصوص در دوره‌ی سلجوقی، کاربرد تزیینات معماری گسترش یافت و سپس در دوران کوتاه خوارزمشاهیان در خراسان، مساجد دو ایوانی ساخته شدند که تزیینات معماری از ویژگی‌های برجسته‌ی آنها بود. این پژوهش به بررسی روش‌های ترسیم نقوش هندسی در سه مسجد دو ایوانی گناباد، ملک زوزن و فریوم...

چکیده: مسجد نماد کامل معماری اسلامی و یکی از مهمترین بناهای عمومی است .مسجد خانه خداست و تجلی گاه توحید و مکانی برای نیل به وحدت درون و برون در جامعه مسلمین می باشد و از این حیث همواره نقشی اساسی در تمدن اسلامی داشته است . از طرفی در طراحی اغلب مساجد جدید ، نوعی آشفتگی و پریشانی را در مقیاس کل و جز شاهدیم . در چنین بنایی که علی الاصول قرار است محملی باشد برای تمرکز حواس و جمعیت خاطر ، ویژگی ...