هنرمندان اروپایی، در اوایل سده بیستم میلادی (1907) رویکردی متفاوت با سبک‌های قدیمی در پیش گرفتند و توجهشان به دیدگاه‌ها و نگرش‌هایی معطوف شد که هنر نقاشی معاصر را از گذشته آن جدا می‌ساخت و سبب شکل‌گیری هنری چندوجهی [1] با به‌کارگیری زاویه دید جابه‌جاشونده، به‌جای گزینش زاویه دید واحد و ثابت در یک نظام شکلی دوبعدی می‌شد. این خود درعین‌حال می‌توانست به تعدد و تکثر دید به‌صورت هم‌زمان [2]، و از ای...

این پژوهش با توجه به دست­آوردهای «میخاییل بختین» (1975-1895) آهنگ آن دارد که «شعار» در داستان­های «سیمین دانشور» را کندوکاو نماید. پیش پندار آغازین این جستار آن است که دانشور روند داستان­نویسی را به سوی «گزاره­های شعاری» کشانده است. هر چه از نخستین نوشته­های او به پایان آن­ها نزدیک می­شویم، گرایش به شعار چنان گسترده می­شود که داستان، ماهیت خود را از دست داده و بیش­تر نقش و نگاشتی از تک­گویی در ...

نقد بینامتنی به تحلیل و بررسی روابط متون می‌پردازد و با توجه به ویژگی‌های رمان‌های پست مدرن، تحلیل بینامتنی این متون ضروری به نظر می‌رسد. جریان سیال ذهن، بازگشت به گذشته و به نقد کشیدن آن، حضور شخصیت‌های تاریخی، بینامتنیت، درگیر شدن خواننده با متن، تأکید بر بی‌نهایت بودن معنا و عدم قطعیت از ویژگی‌های رمان‌های پست-مدرن است. عباس معروفی از جمله نویسندگانی است که در مجموعه‌ی آثارش مانند پیکر فرهاد...

غزل مقبول‏ترین قالب شعر سنّتی است که پس از انقلاب و بویژه در دهة هشتاد، تحوّلات زیادی را تجربه کرده است. بررسی گونه‏های نوآوری در غزل دهة هشتاد راهی در سبک‏شناسی و معرّفی افق‏های تازة شعر معاصر است و از آنجا که تحوّلات و نوآوری در زبان، از پرتنوّع‏ترین و مهمّترین شگردهای شاعران جوان دهة هشتاد بوده است، در این مقاله، به صورت تحلیلی-توصیفی و با تأکید بر بسامد، گونه‏های مختلف نوآوری زبانی در غزل‏های چاپ...

منطق گفتگویی از جمله نظریه‌هایی است که در آن به زبان و سخن به‌عنوان پدیده‌هایی اجتماعی نگریسته می‌شود. این نظریه که تأثیر چشمگیری بر منتقدان و نظریه‌پردازان بعدی گذاشت، در قالب دو گزارة اصلی چندصدایی و تک‌صدایی، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون گوناگون به‌دست داد. این مقاله درصدد است تا با بازخوانی منطق‌الطیر عطار براساس منطق گفتگویی میخاییل باختین، میزان همخوانی این تئوری را با روایت عطار ا...

داستان­های پست­مدرن از دیدگاه های بسیاری با داستان­های مدرن و کلاسیک متفاوت است و توجه به مؤلفه­های این نوع داستان به خواننده کمک می­کند تا آن­ها را بهتر درک کند و بستر و فضای فرهنگی و اجتماعی را که این آثار در آن­ها شکل گرفته، بهتر بشناسد. این مقاله تلاشی است برای خوانش تطبیقی دو رمان پست­مدرن عربی و فارسی با نام­های فرانکشتاین فی بغداد اثر احمد سعداوی و پستی اثر محمدرضا کاتب. این تحقیق با روش...

به نظر می رسد که بحث دربارة روشن سازی و کوشش در حل پارادوکس اقتدار و آزادی یکی از مهمترین مسئله های فلسفة ادبیات کودک است. هدف این مقاله آن است که شگردهای جلوه‏گری مقوله‏های «اقتدار و آزادی» در داستان‏های فارسی کودک کشف و بررسی شود. این پژوهش با روش تحلیل تأملی به بررسی شش کتاب داستانی تصویری منتخب فارسی «حقیقت و مرد دانا»، «ماهی سیاه کوچولو»، «توکایی در قفس»، «خاله سوسکه با کی ازدواج کرد؟»، «ا...

نظریّة منطق گفتگویی باختین به بررسی زمینه‌های ایجاد گفتگو و چندصدایی در متون می‌پردازد. مطابق دیدگاه باختین، از آنجا که گفتگومندی در ذات یک اثر هنری نهفته است، در این مقاله، فضای گفتگویی حاکم بر مجموعة اشعار قیصر امین‌پور به عنوان یک شاعر برجستة معاصر مورد توجّه قرار گرفته است. حیات شعری قیصر امین‌پور به سال‌های 1386ـ1357 برمی‌گردد و اندیشة حاکم بر اشعار او، سه دورة مختلف آرمانگرایی، سرخوردگی و د...

کتاب هزارویک شب بین سال‌های 1268 تا 1271ق، زیر نظر ابوالحسن غفاری (صنیع الملک) در «مجمع‌الصنایع» ناصری، مصور شده ‌است.متن مورد مطالعه‌ی این نوشتار یکی از چالش برانگیزترین نگاره‌های این مجموعه‌‌‌ی شش جلدی ست. مجلسی که با عنوان  «خلیفه با جعفر صحبت می‌دارد.»، از سایر مجالس کتاب قابل تشخیص است: (مجلس میانی در تصویر«1»). این نوشتار تلاش دارد، با بهره‌گیری از عناصر «درون متنی» از قبیل نشانه‌های تصوی...

یکی از علت‌های د­لنشینیِ غزلیات حافظ چندصدایی بودن آنهاست. غزل­هایی که گرچه عرفانی­اند، اجتماعی نیز هستند. غزل­های اجتماعی‌ حافظ آمیخته با طنز، حدیث نفس و درد جامعه‌اند. در میان این آمیختگیِ نکات عرفانی و طنز، صدایی رسا شنیده می شود؛ صدایی که منتقدانه و زیرکانه به‌نقد جامعه برخاسته است تا در هیاهوی ادعاهای مدعیان و ستم‌های فرادستان، فریاد انسانیت سر دهد. در این نوشتار نگاه منتقدانۀ حافظ را در چها...