شاعران عرب اشعار خود را به هنگام ظهور اسلام به سبک شاعران جاهلی می سرودند تا اینکه به اسلام گرویدند. پس از بعثت پیامبر گرامی (ص)، دو دسته از شاعران پیدا شدند، قریش در مقام تحدی با پروردگار و رسول خدا بر آمد و همین امر موجب شدکه مهاجرت از مکه به مدینه پیش آید تا جایی که قریش و یاوران آنها در سویی صف آرایی کردند و پیغمبر (ص) وکسانی که با آن حضرت (ص) به مدینه مهاجرت نموده بودند در سویی دیگر قرارگر...

حکومت‌ها برای راضی نگاه داشتن مردم در پی آن بوده‌اند تا دست حداقل‌هایی را برای آن‌ها یا برای برخی از آن‌ها فراهم کنند، اگر چه میزان دخالت حکومت‌ها در این امر تفاوت می‌کرده است. این مطالعه به بررسی دیدگاه‌های رفاهی علی بن ابی طالب به عنوان کسی که حکومت داری‌اش سرمشق و الهام بخش ایرانیان است می‌پردازد. برای این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده گردیده است. تحلیل محتوای مضمونی کل نهج‌البلاغه با مقو...

نقد و بررسی «تفسیر قمی» اثر علی بن ابراهیم قمی است. این تفسیر، در اواخر نیمه اول یا اوایل نیمه دوم قرن چهارم هجری قمری، نگارش یافته است. شواهد نشان می دهد که تفسیر مورد بحث، تفسیر معروف علی بن ابراهیم قمی نیست، بلکه تفسیری تلفیق شده از کتاب یاد شده و دیگر روایتهای تفسیری است. نویسنده پس از ذکر آراء رجالیان درباره سه راوی اصلی این تفسیر - »علی بن ابراهیم قمی«، »عباس بن محمد« و »ابی الجارود« و من...

عبداله بن سعد بن ابی سرح قرشی اسلام می آورد و اندک زمانی کتابت وحی می کند، سپس از دین باز می گردد و مرتد می شود. بررسی های تاریخی نشان می دهد که ارتداد او ارتباطی با نگارش قرآن ندارد، ولی قصه نویسان، که اغلب فاقد قوة تحلیل اند، شاید مغرضانه، شاید ساده لوحانه، روی گردانی وی را به تحریر آیات الهی ربط می دهند. این قصه های بی اساس به تفاسیر و تواریخ هم راه می یابد، حتی از دریاها می گذرد تا در سدة ب...

شیعه در لغت به معنی فرقه ، حزب ، گروه ، امت ، پیروان ، یاران ، هواداران ، همراهان ، همکاران و دوستان آمده است . در اصطلاح ، شیعه به آن دسته از مسلمانان گفته شده که حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام را خلیفه ی شرعی بلافصل رسول خدا صلی الله علیه و آله می دانند . تعیین علی بن ابیطالب (ع) به جانشینی، از جانب رسول خدا (ص) و با وحی الهی انجام شده و نامگذاری شیعه بر پیروان علی (ع) نیز نخستین بار توسط پ...

طنز عبید زاکانی از نظر اشارات اجتماعی و نکات تاریخی یکی از منابع ممتاز شناخت جامعه، ذوق و فرهنگ ایرانی در قرن هشتم است. در طنزهای عبید زاکانی به ظریف‌ترین مسائل فردی و جمعی در بستری از نگرش فلسفی و سیاسی پرداخته شده ‌است. نکتۀ قابل تأمل در طنز عبید این که غالباٌ لطایف او زیرساختی پارادوکسی دارند و عبید از طریق ایجاد فضایی متناقض‌گونه، خواننده را به خنده و تفکر وامی‌دارد. در این تحقیق به عمده‌تری...

اصبغ بن نباته به عنوان کسی که روایات زیادی از وی در منابع شیعی وسنی نقل شده، یکی از افرادی است که سید حسین مدرسی به نقل ازبرخی نویسندگان متأخر، احتمال صاحب کتاب بودن او را مطرح و فهرستی از روایات وی را ارائه می دهد. این پژوهش که بر پایه‎ی این احتمال شکل گرفته است، در آغاز بعد از مقدمه‎ای در مورد بازسازی کتاب به شرح حال اصبغ بن نباته - به عنوان یکی از یاران و اصحاب خاص امام علی – علیه السلام- که...

دیدگاه های ابن ابی الحدید دربار? عمر در دو حوز? تاریخی و کلامی تقسیم بندی می شود. وی در خلال برخی مباحث تاریخی تلاش دارد به طرق مختلف همچون ذکر روایات تاریخی در فضیلت عمر و هم چنین منقولات و استنادات تاریخی، شخصیتی صالح، سالم و مصون از هر گونه طعن و اشتباهی از وی به تصویر بکشد. هم چنین شارح وقتی از جنب? کلامی به شخصیت و نوع عملکردهای عمر می پردازد به روش های گوناگون مانند آوردن احادیث در فضل عم...

در سال شصت هجری با روی کار آمدن یزید، جامعه اسلامی دچار دگرگونی هایی در ارزش ها و سنّت نبوی شد. همین امر سبب گردید تا امام حسین (ع) با هدف امر به معروف و نهی از منکر و احیای سیره جدشان، پیامبر (ص)، علیه حاکم جور زمانه قیام کند. واقعه کربلا به طرق مختلف در کتاب های مورّخان شامی و عراقی بازتاب یافته است .مورّخان هر یک از این مکاتب براساس عقاید سیاسی و مذهبی خویش، و سلایق و سیاست حکومتِ وقت، گزارش های...