هدف: محقق در این پژوهش، به دنبال آن بود که برای به کارگیری روش داده‌بنیاد در نظریه‌پردازی مبتنی بر متون دینی، ضمن تبیین شاخصه‌ها و وجوه سازگاری و ناسازگاری، شیوۀ بهره‌‌گیری از روش داده‌بنیاد را در متون دینی ارائه کند. روش: مقالۀ حاضر مبتنی بر مطالعات درجه دوم و فلسفۀ علم است. یافته‌ها: برای استفاده از روش داده‌بنیاد در متون دینی، نیازمند ارائۀ برخی مقدمات و مراحل هستیم و چند اقدام مقدماتی از قب...

واژه صحابی در متون دینی زیاد به کار رفته است اما دیدگاه شیعه و اهل سنت در تفسیر صحابه مورد اختلاف است. بیشتر اهل سنت بر این باورند که همه صحابه عادل اند وهیچ نوع نقدی نسبت به عملکرد آنان را روا نمی دارند، اما شیعه چنین دیدگاهی ندارد. هدف این تحقیق ارائه ی تصویری شفاف از صحابه پیامبر (ص) در آئینه قرآن است تا زمینه بیداری و وحدت مسلمانان فراهم شود. ابتدا دو تعریف عمده برای واژه صحابه با توجه به ...

رساله? حاضر با موضوع تصویر امامان شیعه علیهم السلام در متون زهد و تصوفِ نخستین در تلاش است با بررسی متونی که از دوره? زهد و تصوفِ نخستین، یعنی تا حدود سال 400 هجری، باقی مانده است تصویری را که از امامان شیعه علیهم السلام در ذهن و ضمیر زاهدان و صوفیان وجود داشته است استخراج و بازسازی کند. این رساله شامل پنج فصل است. فصل یکم درباره? کتابهای زهد است. در این فصل سیزده «کتاب زهد» معرفی و بررسی شده است...

سلفیه عنوانی است که گروهی از پیروان احمد بن حنبل و إبن تیمیه برای خود برگزیده اند تا نشانگر عقیده آنها در لزوم رجوع به شیوه سلف از أمّت پیامبر باشد. این گروه در برخورد با متون دینی و معنا شناسی آن ها مقید به ظواهر بوده و نقش عقل را در فهم مراد جدی شرع دخالت نمی دهند و همین موضوع موجب به وجود آمدن اعتقاداتی متفاوت از سایر مذاهب اهل سنت در این فرقه شده است. در این پژوهش پس از مروری کوتاه بر تاریخچ...

اظهار ارادت و دلباختگی شاعران و نویسندگان مسیحی به ساحت مقدس پیامبر اعظم (ص)، قرآن کریم و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) امری بس شگفت و قابل بررسی است؛ نمونه هایی چنین در میان مسیحیان شرقی که از نزدیک با مسلمانان مرتبط بوده اند و در کشورهایی چون لبنان، عراق، ایران و سوریه فراوان دیده می شود؛ ازجمله ی این شاعران می توان به "جورج شکور" شاعر معاصر لبنانی اشاره کرد؛ که با توجه به مسیحی بودنش در آثار خود ...

لغویون به دو دسته تقسیم می شوند و معاجم اولیه و ثانویه را پدید آورده اند غریب نگاران نیز به دو دسته تقسم می شوند غریب نگاران لغوی و غیر لغوی تاریخ لغت نگاری آنچنان شفاف است که به یقین حجیت قول لغوی را به ما ثابت می نماید

منطقه «بلخ» از جمله مناطقی است که حدیث شیعه مدتی از حیات خویش را در آن سپری کرده است، ولی پژوهشی مستقل در بازخوانی تلاش محدثان شیعه در این منطقه شکل نگرفته است.  این منطقه بخشی از خراسان بزرگ در قدیم بوده و اکنون شامل استان­هایی در ازبکستان و افغانستان شود. حضور محدثان بلخی در این منطقه و بلخیان مهاجر به دیگر حوزه های حدیثی شیعه از یک سو و اقبال دانشیان شیعی به حضور در این مناطق سبب شد که حوزه ...

در این مقاله سعی شده است تأثیر حماسه های دینی فارسی بر اشعار کردی غلام رضاخان ارکوازی ـ شاعر بزرگ کردی سرای شیعی ایلامی ـ از نظر تطبیقی بررسی موارد مقتبس و ملهم از حماسه های دینی در شعر او نشان داده شده است. از آنجا که کردهای شیعه مذهب، بخش اعظمی از جمعیت ایران را تشکیل می دهند و در روند شکل گیری مذهب تشیع نقش داشته اند، بررسی تطبیقی این نوع ادبی در زبان فارسی و زبان کردی جنوبی (زبان کردهای شیع...

رویارویی جامعه ایرانی با جهان جدید، واکنش های فکری و سیاسی مختلفی را در سده اخیر تاریخ ایران برانگیخته و زمینه ساز دو انقلاب بزرگ مشروطیت و انقلاب اسلامی بوده است. این واکنش ها را به مثابه یک زمینه کلی به سه دسته واکنش های حکومت، روشنفکران غیردینی و علمای دینی می توان تقسیم بندی کرد که نظریه سیاسی جدید علمای شیعه در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی در تقابل یا تعامل با آنها شکل می گیرد. بر این اسا...

«الشاب الظریف» از شاعران غزل ­سرای عصر انحطاط, یکّه ­تاز عرصة وامگیری دینی در چارچوپ غزل مادّی به شمار می­رود، که غزل­های او بافتی تأثیر پذیرفته از قرآن، متون دینی و تصوّف پدرش    «عفیف الدین تلمسانی» است. این پژوهش با بررسی اشعار این شاعر غزل سرا, روابط بینامتنی فوق را مورد کنکاش و واکاوی قرار می­دهد و چگونگی قدرت شاعر را در امتزاج متون دینی با غزل صریح که به ظاهر متناقض می­نماید، آشکار می­سازد و...