إن التناص کمصطلح حدیث نشأ فی دراسات البنیویین، قد أصبح ذا أبعاد مهمة فی مجال النقد الأدبی الحدیث، ولو اعتمد علی الجذور التراثیة فی مجالیها النقدی والبلاغی، حیث تناوله النقاد الأقدمون فی حدیثهم عن التضمین والاقتباس والاستشهاد والسرقة و... فهو یعد ظاهرة جدیدة فی آثار کثیر من الأدباء وله دور هام فی إنتاجاتهم الأدبیة العظیمة، ومن جملة هؤلاء الأدباء هو الشاعر المصری أمل دنقل الذی یشکل التناص فی شعره...

یکی از مباحث جدال برانگیز و در عین حال اساسی، در قلمرو فلسفة زبان و منطق فلسفی، از هنگام آغاز قرن بیستم، در مورد اسامی خاص و توصیفات معرفه بوده است. فیلسوفانی که به اسامی خاص و توصیفات معرفه بوده است. فیلسوفانی که به اسامی خاص و توصیفات معرفه پرداخته اند، هم زمان با مشکلات بسیاری نیز روبرو بوده اند. در این میان یکی از جدی ترین مشکلات، مشکل اسامی – توصیفات تهی است. این مقاله نخست به معرفی و ارائ...

إنّ الهجاء الکاریکاتیری فن أدبی یتناول التناقضات فی الشخصیة والمجتمع والممارسات السلبیة والأحداث والشخصیات السیاسیة والمشاکل الاجتماعیة وحتی النفسیة والمادیة وغیرها من المواضیع غیر المتناهیة، عبر امتزاج الهجاء والرسم الکاریکاتیری بالألفاظ والمعانی؛ کما یبرز دور الشاعر ومساهمته فی تحصین الروح الإنسانیة وإظهار الذوات علی حقیقتها. وهذا ما یقربه کثیرا إلی الکاریکاتیر ویجعله الفن الذی لا مثیل له. تق...

عالج الجاحظ قضیة الفصاحة بصورة واسعة فی کتابه البیان و التبیین و ربط بینها و بین مختلف المواضیع من الخطابة، و البیان، و البلاغة؛ وعدّ لها أنواعا من: فصاحة المتکلم و فصاحة الحروف و الکلمة و الکلام، کما ذکر معاییر للفصاحة لم یسبقه إلیها أحد والتی تستعمل إلی الیوم مقیاسا لتمییز الفصیح من غیره. یهدف هذا المقال إلی البحث عن مقاییس الفصاحة عند الجاحظ عن طریق استخراج و لمّ الأفکار المبعثرة فی ثنایا الکت...

تعد قضیة الاشتغال و التنازع واحدة من قضایا النحو الأکثر قدرة علی کشف منهج النحاة ، و خصوصاً مسأله المفارقة بین نظریتهم و الواقع اللغوی الذی اعتمدوا علیه و البابان من أکثر الأبواب النحویة اضطراباً و تعقیداً . یتفاوت أسلوب النحاة فی تعریف الاشتغال بین الاختصار و الشرح المطول . هذا وقد أرجعت فکرة العامل فی النحو عند الکثیرین إلی تأثر النحاة بأصول الفقه فقد ذهب الفقهاء إلی القول بالعامل و البحث عن ال...