در داستان­های غنایی شاهنامه بر ویژگی­های مثبت و منفی عشق پریان به پهلوانان تأکید شده است و معمولاً در جامعه شکارگر و در مرز دشمن در کنار بیشه­زار­ها نمودار می­شوند که سعی در اغوای پهلوانان دارند. هدف آنان ربودن تخمه پهلوان همراه با عشق­ورزی، زیبایی و بعضاً خواب و جادو است. در داستان بیژن و منیژه، رستم و سهراب، سیاوش و زال و رودابه، به ترتیب منیژه، تهمینه، مادر سیاوش و کنیزکان رودابه با خویشکار...

بخش مهمی از ادب کلاسیک فارسی را داستان­هایی تشکیل می­دهند که به سبب موضوع عاشقانه آن‌ها داستان­های غنایی خوانده می­شوند. اگرچه این نوع ادبی با نوع ادبی حماسه کاملاً متفاوت است اما در مهم‌ترین متن حماسی فارسی یعنی شاهنامه فردوسی نیز می­توان داستان­هایی یافت که موضوع آن‌ها عاشقانه است و در حیطه داستان­های غنایی طرح می‌شود. در این مقاله به بررسی ساختارها و به عبارتی، ریخت­شناسی داستان­های غنایی شاه...

زن و خویشکاری‌های او، یکی از موضوعات مهم و دقیق مباحث اسطوره‌شناسی و حماسی است، به گونه‌ای که کارل گوستاو یونگ، زن – مادر را یکی از کهن‌الگوهای خود معرّفی کرده است. در اساطیر ایران و جهان، زنان نقش‌‌های مختلف و متعدّدی دارند که بر اساس جوامع و فرهنگ‌های آن‌ها، گاهی این نقش‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. خویشکاری‌های زنان در اساطیر، به شکل خویشکاری‌های الهه‌ها و ایزدبانوان به منصة ظهور در‌می‌آید و در ح...

داستان های حماسی بازتاب عواطف، احساسات و نحوة تفکر انسان ها در دوره ای از تاریخ هستند. اگرچه زبان متون حماسی و غنایی با هم تفاوت دارد، یکی از بن مایه های داستان های حماسی عشق است. در شاهنامة فردوسی و داستان کوراوغلو مضمون های حماسی و غنایی در کنار یکدیگر دیده می شوند و ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند. داستان های «زال و رودابه»، «تهمینه و رستم»، و «بیژن و منیژه» از جمله بهترین داستان های غنایی فارسی...

احمد شوقی (1868–1932م) ملقّب به امیرالشعرا، از برجسته‎ترین شاعران پیشگام در ادبیات معاصر عربی است که آثار شاعرانۀ عظیمی از خود به یادگار گذاشته است. وی در شعر خود توجه و اهتمام زیادی به مسائل ملی، میهنی، اصلاح و تمجید اسلام دارد. شاعر در این‎ زمینه دست به تجدید و نوگرایی زده و قصۀ شعری به زبان جانوران مختلف از جمله پرندگان یا همان فابل را سروده است. او با پرداختن به این فن شعری، تصویری زنده را ا...

زن و خویشکاری های او، یکی از موضوعات مهم و دقیق مباحث اسطوره شناسی و حماسی است، به گونه ای که کارل گوستاو یونگ، زن – مادر را یکی از کهن الگوهای خود معرّفی کرده است. در اساطیر ایران و جهان، زنان نقش های مختلف و متعدّدی دارند که بر اساس جوامع و فرهنگ های آن ها، گاهی این نقش ها با یکدیگر تفاوت دارند. خویشکاری های زنان در اساطیر، به شکل خویشکاری های الهه ها و ایزدبانوان به منصه ظهور در می آید و در حم...

هنر نقالی یکی از شاخه های مهم ادبیات عامه، بازتاب دهنده تجربه های بازسازی شده از حماسه های ملی و پهلوانی است. نقالان می کوشند با ساده ترین تعابیر و باز سازی جذاب ترین وقایع، اجزای مختلف داستان ها را متناسب با ذهنیت مخاطبان به نوعی تغییر دهند یا تکمیل کنند. به این ترتیب بر هسته اصلی داستان، شاخ و برگ های درهم پیچیده ای تنیده می شود. در این تحقیق ضمن مروری کوتاه بر پیشینۀ سنت نقالی، سازوکار روایی...

میرزا تورسون‌زاده، شاعر خلقی تاجیکستان، از زمرۀ ادیبان و سخنورانی است که احوال و آثار او را تعداد زیادی از محققان و سخنوران تاجیک بررسی کرده‌‌اند. در این مقاله، نگارنده پس از بیان شرح‌حالی مختصر از این ادیب توانمند، به ابعاد سیاسی و اجتماعی زندگی او پرداخته است. طبق اسناد و مدارک موجود، تورسون‌زاده همیشه در جوش واقعه‌های سیاسی و اجتماعی قرار داشت و همواره همدم و هم‌نفس خلق عزیزش بود؛ از‌همین‌رو...

مروری بر تعاریف نویسندگان فرنگی و ایرانی دربارۀ طرح (پی‌رنگ)، نشان از اهمیت انکارناپذیر آن در بررسی و تحلیل کیفیت «پرداخت داستانی» انواع روایت (از قصه‌های کهن تا روایات مدرن و پسامدرن دارد. از این منظر، این مقاله می‌کوشد قصۀ «شیر و گاو» را در سه روایت از کتاب‌های کلیله و دمنۀ بهرام‌شاهی، داستان‌های بیدپای و انوار سهیلی بررسی کند و با بیان چارچوب کلی سه روایت مورد بررس...

افسانه‌ها و حکایت‌های قدیمی، روایتگر سرشت فطری و بداهت بشری، با کمترین آغشتگی و دست خوردگی، تصویر واضح و روشنی از روحیات و دغدغه‌های انسانی ارائه می‌دهد. روانکاوان با تعمق فراوان و با ارائه نظریات جامع و عمیق، زمینه را برای شناخت ماورای رفتارهای انسانی فراهم کرده‌اند و در آثارادبی، افسانه‌ها و حکایت‌های فولکلور، بررسی روانکاوی آنها ما را به شناخت دقیق و قابل تعمیم از ماهیت انسان می‌رساند. از جم...