ارسطو در نقد افلاطون مثل را از آسمان به زمین فرود آورد و در «تک چیزها» جای داد وانها را با جوهر در معنی نخستین یکی گرفت. از نظر او جوهر در معنای نخستین، موجود نخستین است و بنابراین موجودیت وچیستی یا ماهیت یکی و همانند هستند. سپس وی جوهر را در تعاریفی منطقی تبیین می کند تا ساخت منطقی جهان را بازنمایی کند. اما نقد ارسطو علیه افلاطون او را مجبور کرد که نظریه ی صورت و ماده را چون دو جوهر بنیادی که ...

هدف: بعد ازسقوط حکومت محلی (امارت) اردلان­ها، که از زمان زمان ناصر­الدین­شاه، حکومت کردستان را در دست داشتند، دوره­ای از هرج­ومرج و بی­نظمی آغاز شد. عباس­خان،معروف به سرداررشیداردلان، از شاخة اردلان­های روانسر و جوانرود و قرین جاف­ها، خواست در رأس حکومت کردستان قرار گیرد و حکومت اردلان­ها را احیا کند.این پژوهش اقدامات و تلاش­های عباس­خان، معروف به سرداررشید­، آخرین بازماندة خاندان اردلان، را بر...

در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد نظری روش شناسی بنیادین، روش تحقیق اسنادی و با نگرشی تفسیری و اکتشافی، محدوده و برخی از شاخصه های رئالیسم علمی مندرج در معرفت اجتماعی سید جمال الدین اسدآبادی شناسایی شده است. سید جمال الدین با استفاده از بینش هرمنوتیکی و بر اساس مفاهیم قرآنی از جمله عقل، علم و جهاد تلاش کرده است ظرفیت معرفت دینی را در جهان مدرن آشکار کند. قرین بودن علم و دین یکی از اصول معرفت ش...

فرهنگ و تاریخ: فرهنگ، هویتی انسانی دارد و قوام آن به آگاهی، اراده، معرفت، عزم و جزم انسان­هاست، و چون معرفت و عزم آدمیان در معرض تغییر و تبدیل است فرهنگ، چهره­ای تاریخی دارد. هر دورۀ تاریخی با حضور سطح و نوع جدیدی از معرفت رقم می­خورد و به اقتضای آن شکل می­گیرد و گسترش می­یابد و با لوازم و پی­آمدهای خود مواجه می­شود و آدمیان پس از مواجهه با پی­آمدهای فرهنگ، به افق­های جدیدی از معرفت راه یافته و...

حیرت در عرفان اسلامی، یکی از مطلوبات مهم و از مقامات عالیه عارف است. حیرت در بادی امر با ضلالت و سرگردانی هم معنا ست. اما در عرفان به عنوان بدیهه ای است که بر قلب عارف وارد می شود و نهایت معرفت عارف به باری تعالی را می رساند. چون ذات او حقیقتی لا یتناهی است و در ادراک محدود عقل جای نمی گیرد، بنابراین درک عقل از حقیقت او و همچنین آنچه که مربوط به عالم غیب و ماوراءطبیعت است قرین باعجز و حیرانی اس...

واکاوی رویکرد ابن سینا در باب حرکت نشان می دهد وی در اثبات برخی اقسام حرکات عرضی و انکار فرایند حرکت جوهری دچار تردید است. این تردید به مبانی فلسفی شیخ در مسئلة اعتباریت ماهیت و اصالت وجود بازمی گردد. بدین بیان که در تفکر سینوی به دلیل نفی تشکیک در ماهیت و اعتقاد به اعتباریت آن، برخی اقسام حرکات عرضی از جمله حرکت در کمیت و حرکت در کیفیت موجودات با نوعی شک و تردید در اثبات قرین می شود. با این وج...

«زوج» و «زوجیت» از مفاهیم مهم قرآنی اند که فهم دقیق و صحیح آن ها در جهان بینی و نوع نگرش انسان به هستی و درک جایگاه خویش در طرح هوشمندانه خلقت بسیار مؤثر است.شناخت عوامل تأثیرگذار در نظام آفرینش، درک فلسفه ازدواج، داشتن دیدگاهی جنسیتی یا غیرجنسیتی درباره آغاز خلقت (آدم و زوجش) و سنجش میزان ضرورت وجود عنصر جنسیت در سرای واپسین (بهشتیان و دوزخیان) به چگونگی فهم این مفهوم بستگی تام دارد. واژه «ز...

تبیین ملاک و معیار کردار پسندیده و ناپسند از مسائلی است که پیش از حکمای اسلامی در فلسفه یونان باستان مطرح بوده است. آنان یگانه محک برای شناخت کردارها را داوری عقل و خرد می دانستند و آن را پشتوانه ای برای اصول اخلاقی جاوید قرار داده بودند. در دوره اسلامی ملاک، شناخت افعال خدا و شناخت و سنجش کارهای انسانی بر اساس آن است. در این مقاله با اشاره ای به آرای اهل کلام، دیدگاه مولانا در این باب تبیین می...

آثار تعلیمی خواه به صورت نثر و خواه به صورت نظم آثاری هستندکه هدف نویسنده یا شاعر را در آن آموزش اخلاق و تعلیم اندیشه‌های پسندیدة مذهبی و عرفانی است. می دانیم که از قرن ششم، اشعار حکیمانه وتعلیمی با اشعار عرفانی چنان آمیخته می‌شود، که جدا کردن این دو محال به نظر می‌رسد. یکی از گونه‌های شعر عرفانی که هدف آن تعلیم آموزه‌های عرفانی است شعر تمثیلی است، که عطّار بیش از عارفان قبل از خود در آثارش به ک...

    بار به معنی اجازۀ ورود و اذن دخول دادن است و آن، آیین بر تخت نشستن پادشاه وپذیرفتن اشخاص است. بار، یکی از مهم­ترین آیین­های کشوری در ایران و یکی از آشکارترین مثال­های پیوستگی و استمرار فرهنگ این کشور و نفوذ آن درفرهنگ­های دیگر کشورهاست­. جشن­ها و مراسم رسمی و به حضور پذیرفتن سفیران و نمایندگان دیگر کشورها از ویژگی­های مهمّ فرهنگ سازمانی هستند­. فرهنگ سازمانی عبارت‌است­از مجموعه­ای از باورهای...