چکیده: آیه «بسم الله الرحمن الرحیم» به عنوان اولین آیه قرآن موضوع ترجمه و تفسیر مترجمان و مفسران فارسی­نویس قرآن بوده است. گوناگونی مشرب فکری و ذوق ادبی مترجمان باعث شده، ترجمه ­های متفاوتی از این آیه ارائه شود. در بخش نخست مقاله با معرفی سیزده اثر کهن در ترجمه فارسی قرآن، به نقد و بررسی ترجمه­ های آنها از این آیه پرداخته و ضمن معرفی کوتاهی از صاحبان این آثار تاریخی، به تبیین امتیازات، نوآوری ...

تفسیر القران العظیم ابن کثیر از تفاسیر روایی قرن هشتم است که متأثر از تفاسیر جامع البیان طبری و همچنین اصول تفسیری ابن تیمیه است. زمینه ها و بسترهای شکل گیری این تفسیر از یک سو و روش های تفسیری مفسر از سوی دیگر به این تفسیر ویژگی های ممتازی بخشیده که آن را شایستة تتبع قرار می دهد. بهویژه زمانی که آن را در ترازوی سنجش با تفسیری چون تفسیر صافی فیض کاشانی قرار دهیم که بر اساس رویکرد حدیثی علمای شی...

چکیده: این پژوهش باارائه تعریفی از اسباب نزول ، تفسیر مأثور و اهمیت تفسیر روایی و جایگاه آن میان محققان ،به بررسی روایات اسباب نزول درتفسیر جامع البیان تألیف محمد بن جریر طبری پرداخته است. روش کار طبری چنین است که در ذیل هر آیه روایت یا روایت های موجود را ذکر کرده و سپس رجال آن را بیان کرده است .ایراد عمده این اثر چون دیگر کتاب طبری یعنی تاریخ طبری این است که تمام روایت ها را بدون در نظر گرفت...

ونزبرو در کتاب مطالعات قرآنی، دو معیار سبک و کارکرد را برای گونه‌شناسی متون کهن تفسیری قبل از طبری ارائه کرد. او با شناسایی دوازده ابزار تفسیری و وام‌گیری اصطلاحاتی از آثار تفسیری یهود، تفاسیر کهن قرآن را به پنج گون? داستانی، فقهی، متنی، بلاغی و تمثیلی تقسیم کرد. وی براساس تحلیل ادبی زمان پیدایش این گونه‌ها، جز گون? ‌اخیر را با همین توالی تاریخی می‌داند. در این مقاله ضمن مروری بر گونه‌شناسی و ت...

ویژگی‌های تاریخ‌نگاری احسان طبری عبارت است از: تاریخ‌نگاری از پایین (بررسی تاریخ خلق یا تودة مردم)؛ ساختاری نگریستن به پدیده‌ها و رویدادها؛ ریشه‌یابی و بررسی زنجیره‌ای حوادث برای درک تحولات زمان حال (طبری دغدغة حال و آینده دارد)؛ توجه به رخ‌دادهای دیگر مناطق جهان و دیگر دوره‌های تاریخی برای فهم بهتر حادثه و رویداد مورد نظر خود؛ استنتاج قاعده و قانون از پدیده‌های تاریخی؛ اعتقاد به پیش‌بینی و تکر...

تاریخ طبرستان از بهاءالدین محمد بن حسن بن اسفندیار معروف به ابن اسفندیار، کاتب آملی، یکی از کتاب های تاریخی محلی معتبر ایران است. نثر این کتاب مصنوع است و در سال ۱۳۲۰، به همت عباس اقبال آشتیانی تصحیح و منتشر شده است. در باب چهارم از مجلّد اول، در شرح حال علما، زهّاد، کُتّاب، اطبّا، شعرا و فلکیون سخن می گوید. شاعرانی مانند دیواره وز (مسته مرد)، باربَد جریری طبری، قاضی هجیم، اصفهبد خورشید مامیطری و... ...

قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب الهی،قوانین آن جهانی است ؛از این رو،همگان باید از محتوای این جاودانه کتاب آسمانی اسلام آگاه گردندو ساده ترین راه دستیابی به چنین هدفی ترجمه دقیق آن است.بحث اصلی جواز ترجمه قرآن در قرن چهارم هجری با ترجمه تفسیر طبری آغاز شد و به نهضتی تبدیل گردید که تا دو قرن بعد، در شکوفایی به سر می برد .نهضت دوم ترجمه قرآن درایران بعد از انقلاب اسلامی شکل گرفت. بدیهی است که استفاد...

چکیده: وحی که در قرآن کریم بارها مورد تبیین واقع شده و ایمان به آن برای هر مسلمانی فراهم کننده زمینه صحیح اعتقادی در سایر أبعاد دین مبین اسلام است یکی از مسائل مهم در حوزه قرآن پژوهی و نگاه عمیق از نظر کلامی و اعتقادی مبحث خطاپذیری یا ناپذیری وحی در مکتب تشیع و تسنن است. طبری از اهل سنت، مستقیم و غیر مستقیم در بیانات تفسیری و روایی خود وحی نبوی در مرحله ابلاغ آن را به خطاپذیری متهم کرده و در ...

تدوین و شکل‌بخشی روایت جدال امین و مامون عباسی پس از تحقق این رویداد توسط مورخین مسلمان در نیمه نخست قرن سوم هجری انجام شد. درک رایج از گزارش‌های این رویداد، بر ماهیت سیاسی آن تاکید دارد. اما از آنجا که یکی از اهداف مهم بازخوانی گذشته توسط مورخین مسلمان، درک عبرت نهفته در این رویدادهاست، می‌توان با نگرش به این رویداد از منظر چگونگی تولید عبرت، از نگرش و روش حاکم بر الگوی تولید روایت در تاریخ‌نگ...