پزشکان مسلمان در مسیر شناخت و درمان بیماری‌های چشم همت فراوان گماشتند. آنان در گام اول به مطالعه، بررسی و ترجمه کتب و مقالات چشم‌پزشکی متعلق به تمدن‌های دیگر نظیر یونانی، سریانی، هندی، ایرانی و غیره پرداختند؛ ولی تلاش ایشان به مطالعه و ترجمه کشفیات گذشتگانی چون جالینوس، بقراط و دیگر پزشکان تمدن‌های روزگار خود محدود نشد. آن‌ها در گام بعدی با نگارش مقالات و کتب فراوان، به علم چشم‌پزشکی خدمات شایا...

مقدمه در حال حاضر پیوند کلیه بهترین درمان جایگزینی برای مبتلایان مراحل نهایی بیماری کلیوی است. بیماری‌های قلبی و-عروقی مهمترین عامل مرگ و میر بیماران مزمن   کلیه هستند. حتی سوء کارکرد مزمن کلیه پیوندی را تا حدی می توان تظاهری از آسیب قلبی-عروقی دانست. دیابت قندی، مهمترین عامل هم درافزایش  میزان خطر بیماریهای  قلبی-عروقی و هم در اختلال  کارکرد مزمن کلیه پیوندی است. پیش‌بینی و کشف بهنگام دیابت ب...

از دیوان عنصری، ملک الشعرای دربار محمود غزنوی، تا کنون دو تصحیح منتشر شده است، ولی به سبب آنکه نسخه‌های دیوان او نسخه‌های معتبری نیستند، در این دو تصحیح دیوان او هم ناگزیر اشتباهاتی راه یافته است. در این جستار به بررسی و تصحیح بیت­هایی از دیوان او پرداخته می­شود که در چاپ­های یحیی قریب و محمد دبیرسیاقی به نادرست تصحیح شده­اند. اساس کار استفاده از همان دستنویس­هایی است که این دو مصحح از آنها در ...

در حفاظت و مرمت آثار قدیمی همواره این مسئله مطرح می‌شود که ترکیبات اصلی سازندۀ این آثار کدام‌اند. طیف‌نگاری از شیوه‌ّهای مرسوم برای شناخت رنگیزه‌ها و اجزای سازندۀ آثار هنری است که در این تحقیق برای بررسی شیوۀ کاربرد زعفران در آراستن نسخه‌های خطی استفاده شده است. هدف از انجام تحقیق حاضر مطالعۀ شیوه‌های گوناگون استفاده از رنگ زعفران در هنر کتاب‌آرایی و تشخیص دورۀ زمانی آن است. روش تحقیق در این مطا...

حدود دو سده پس از ظهور اسلام، تولید سفال در سرتاسر سرزمین های اسلامی به تدریج دستخوش تغییراتی شگرف شد. در سرزمین های شرقی اسلام این تحولات هم زمان با آغاز نهضت ها و جنبش های ایرانی و تأسیس سلسله های مستقل مانند طاهریان و سامانیان صورت پذیرفت. مهم ترین سهم هنرمندان سامانی در ساخت سفال های اسلامی ابداع و تکامل سفال های منقوش گلابه ای است. این سفالینه ها با الگوهای تزیینی متنوعی همچون نقوش تجریدی،...

در این مطالعه بررسی تغییرات باکتریولوژی و پروتئینی ماهی سفید (rutilus frisii kutum (kamensky)) در طی زمان نگهداری در دو دمای (18-) و (4+) درجه سانتی گراد صورت پذیرفت. 13 عدد ماهی سفید از ساحل منطقه نوشهر در اردیبهشت 1387 بلافاصله پس از صید نمونه برداری گردید. در گروه اول 7 عدد ماهی در دمای 4 سانتی گراد و در گروه دوم 6 عدد ماهی در دمای 18- سانتی گراد قرار گرفتند. نمونه های گروه اول در روزهای صفر...

حصار در ترکیب دولت تیموریان اواخر سدۀ پانزدهم میلادی از مناطقی بود که امتیازات خاصی داشت. در این مقاله به اختصار دربارۀ اوضاع سیاسی اواخر سدۀ پانزدهم و اوایل سدۀ شانزدهم ماوراءالنهر و نقش حصار در وضعیت سیاسی این سرزمین، ابرازنظر شده است. در ابتدا راجع به اوضاع حاکمیت در ماوراءالنهر ازجمله سمرقند و بخارا بحث شده است و تعدادی از حاکمان حصار که موردحمایت خاندان تیموری بودند، معرفی شده اند. یکی از ...

سهم اهل علم و ادب و فرهنگ سمرقند در تاریخ تشکّل و ترویج علم و فرهنگ جهان بسیار بزرگ است. هدف این مقاله بیان بعضی ملاحظه‌ها دربارۀ مرکز علمی و ادبی سمرقند در سدۀ شانزده میلادی است. طبق معلومات منابع مختلف در سدۀ شانزدهم در ماوراءالنهر و خراسان پنج حوزۀ ادبی عبارت از هرات، مشهد، بلخ، بخارا و سمرقند وجود داشت که در میان آن‌ها دایرۀ ادبی سمرقند بسیار ممتاز بود. در این دایرۀ ادبی از ابتدا تا میانه‌ها...

رنگ ها از جمله نمودهای طبیعت اند که از دیر باز توجه دانشمندان را به خود جلب کرده اند. در این مقاله سرچشمه های دانش رنگ شناسی را در سده های آغازین تمدن اسلامی معرفی می کنیم. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مسلمانان اندیشه های یونانیان را در این باره از طریق متون ترجم? شد? آنها به دست آورده و در بار? آنها تأمل کرده اند. در میان دانشمندان مسلمان تا پایان سد? ششم هجری، نظریه های متفکرانی همچون کِ...