پیشاسقراطیان در سدۀ ششم پیش از میلاد، شیوه‌های پژوهش دو قلمرو علم و فلسفه را پایه ریختند؛ نخستین رسالات علمی را نگاشتند و مفاهیمِ پایه در فرآیند استنتاج را معرفی کردند. با وجود این، هیچ اثر مستقلی از ایشان به دست ما نرسیده و هرچه داریم پاره‌هایی است منقول از سخنان ایشان در آثار پسینیان که هریک، پاره‌نوشته را در سیاقی متفاوت آورده‌اند. ولی این شیوه همیشه در فهم سخن و ارزیابی پیشاسقراطیان کارایی ن...

یکی از مباحث مهم در فلسفه­های معاصر بحث از معنای زندگی است. فیلسوفان گذشته با پذیرش معنا برای زندگی از فلسفه و هدف آفرینش انسان سخن می‎گفتند؛ اما در دوران اخیر که برای بسیاری از انسان‏ها زندگی ارزش خود را از دست داد، این پرسش مطرح شد که معنای زندگی چیست. هرچند در آغاز این پرسش برای فیلسوفان قاره‏ای مطرح شد، امروزه فیلسوفان تحلیلی به آن پرداخته‏اند. آنچه در تحلیل پرسش از مع...

غالب فیلسوفان اسلامی ضمن پذیرش تعریف ارسطویی از فضیلت به توسط میان دو حد افراط و تفریط، خود را با اشکالات جدی در باب تعمیم و کلیت این قاعده نسبت به مصادیق مختلف فضیلت مواجه دیده و درصدد رفع آن اشکالات از طرق گوناگون برآمده‌اند. این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال اساسی است که فیلسوفان اسلامی چه راه‌حل‌هایی را برای رفع معضل تعمیم و کلیت در قاعده حد وسط ارسطو ارائه کرده‌اند؟ در این مقاله با روش توصی...

در رویکرد پدیدارشناسانه، بدن فارغ از قواعد و استدلالات عقلی، پدیداری تلقی می‌شود که سوژه را  در معرض تجربه قرار می‌دهد. در این رویکرد بحث بر سر نسبت سوژه با بدن و جهان، نه بر بنیاد هستی شناسی سوژه و نه بر اساس شناخت او از جهان، بلکه بر اساس تجربه و مجاورت او با جهان است. این مقاله ضمن پرداختن به پدیدارشناسی هوسرل، مرلوپونتی و لویناس، با تمرکز بر بدن و مفهوم بدنمندی، نقاط اشتراک و نیز تفاوت رویک...

پنج فیلسوف و حکیم شاخص در جهان اسلام، ابواسحاق کندی، فارابی، ابن­سینا، ابن رشد و صدرالدین شیرازی که جریان فلسفی عقل­گرا را از ابتدای نهضت ترجمه تا تکوین حکمت متعالیه نمایندگی می­کنند، با وجود توغل در حکمت و فلسفه، تعلّق خاطر عمیقی به شریعت و آموزه­های دین و مقام شامخ پیامبر اکرم(ص)داشته و در آثار خود به قدر معتنابهی به آن تصریح کرده­اند.آنان بین حکمت و شریعت، اندیشه­ورزی و عبودیت، آزاداندیشی و م...

در این مجال، به دنبال کشف مبانی و ویژگی های اصلی «فلسفۀ تحلیلی دین» هستیم؛ رویکردی که می کوشیم آن را به عنوان واکنش متفکران تحلیلی دین باور، نسبت به فضای الحادی و لاادری گرایانه نیمۀ دوم قرن بیستم معرفی کنیم. جهت گیری اصلی این مقاله، به سمت اثبات سه ویژگی عمده برای این رویکرد است: 1. تلاش برای وضوح حداکثری کلمات و در نظر گرفتن ارزش معرفتی برای فهم عرفی به جای اتمیسم منطقی؛ 2. توجه به دستاوردهای...

پژوهش پیش رو در پی تأمین این هدف بوده که ضمن بررسی دلالت آراء فیلسوفان اسلامی بر تربیت هنری و زیبایی-شناختی و نیز شبکه مفهومی زیبایی در قرآن کریم و شیوه‌های هنری و زیبایی‌شناسانه قرآنی، نگاهی نو به تربیت هنری و زیبایی‌شناختی بنابر دیدگاه اسلامی ارائه کند. برای رسیدن به هدف مذکور، در این پژوهش به بررسی تعاریف رایج تربیت هنری و زیبایی‌شناختی، دلالت آراء فیلسوفان اسلامی بر تربیت هنری و زیبایی‌شناخ...

دستگاه فلسفی فلاسفه اسلامی بحث از اعتدال در قلمرو جامعه و سیاست و دولت را نه تنها یکی از قلمروهای اعتدال دانسته، بلکه تحصیل آن را دغدغه اساسی آنان می داند. آنان در نظم دنیوی و زندگی مدنی و سیاسی، با توجه به مبانی نظری خود، به رشد و توسعه همگون و همه جانبه می اندیشند و آن را برای برقراری اعتدال در زندگی مدنی و حیات سیاسی با انعکاس اعتدالِ عالم تکوین در حیات سیاسی دنبال می کنند. از نظر آنان هرگاه ...