نوشتار حاضر در صدد توصیف خودی و ایمان در الهیات اندیشمند معاصر، جان مک‌کواری و بررسی و نقد آن است. دیدگاه او در این عرصه، آمیزه‌ای از تحلیل هایدگریِ وجود انسان و ایمانِ مسیحی است. به‌اجمال به باور او، انسان مدرن عموماً با خودیِ غیراصیل یا آشفتگی وجودی روبه‌روست و ازآنجاکه هیچ‌ چاره‌ای برای برون‌رفت از این وضعیت در درون شرایط انسانی در دست نیست، انسان باید به لطف الهی و خدا توسل کند. از این رهگذ...

چکیده حشر اکبر یکی از مسائل کلامی است که فرق اسلامی بر آن اتفاق دارند و معارف مربوط به آن از حیث سعه مفهومی، گستره، محل و کیفیت وقوع درخور توجّه است. این معارف در مقاله حاضر با رویکردی عقلی‌نقلی از نگاه فریقین و به‌ویژه توجّه به تحلیل و رأی دو اندیشمند عقلگرا صدرالدین شیرازی و فخر رازی بررسی شده است. بدین‌منظور، به موازات صدق تعبیر «حشر اکبر» بر مرحله نخست قیامت کبرا تا تعمیم آن بر کل موقف قیامت...

کیفیت بدن اخروی از مباحث مهم معاد جسمانی است. پرسش این است که آیا بدن محشور در آخرت، عنصری یا مثالی است و یا به‌طور کلی با بدن دنیوی و مثالی تفاوت دارد؟ ملاصدرا بر اساس مبانی عقلی، از جمله اصالت وجود، تشکیک در وجود، تشخص وجود، حرکت جوهری و تجرد خیال، درصدد اثبات عینیت بدن اخروی و دنیوی برآمده است ولی آنچه موفق به اثبات آن شده است بدن اخروی به وجود ملکوتی مثالی است. علامه طباطبایی که خود پیرو حک...

هدف این تحقیق شناخت دیدگاه­ها و احساسات زنان مجرد نسبت به تجرد و تجارب آنان از زندگی مجردی است. بدین منظور 15 زن مجرد به روش نمونه­گیری هدفمند در شهر تهران انتخاب شدند و جمع­آوری اطلاعات با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه‌های عمیق فردی صورت گرفت. پس از ضبط مصاحبه‌ها داده‌ها مکتوب شدند و  به صورت کلمه به کلمه مورد تحلیل قرار گرفتند. تحلیل داده­ها بیانگر آن است که علی رغم تفاوت در علل تجرد (تجرد خ...

انسان در مسیر شناخت خویش در نهایت به شناخت غایت آفرینش یعنی خداوند نائل می شود. اگرچه تفاوتهایی میان فیض کاشانی و صدر المتألهین در برخی مسائل فلسفی و کلامی وجود دارد و به طور کلی نگاه فیض به فلسفه با ملاصدرا تا اندازه ای متفاوت است اما این تفاوتها از تأثیر عمیق این استاد بر فیض نمی کاهد. فیض شارح و محرر حکمت متعالیه و دیدگاههای صدرالمتألهین است این اثر بر آن است تا با بررسی مکتب فلسفی فیض کاشان...

وضع زناشویی یکی از جنبه‌های اساسی ساختِ جمعیت است که تحول شاخص‌های مربوط به آن می‌تواند بر بسیاری از مؤلفه‌های جمعیتی، ازجمله خانواده و کارکردهای آن، اثرگذار باشد. در این‌مطالعه، با تحلیل ثانویة داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور، چگونگی تغییرات وضعیت تجرد مردان و زنان طی سال‌های 1345 تا 1390 به صورت مقطعی و نسلی بررسی و درباب زمینه‌های مرتبط با این‌تغییرات بحث شده‌است. نتایج بررسی مقطعی نش...

عدم تجرد نفس حیوانی و به طریق اولی نفس نباتی در حکمت مشاء مسلم گرفته شد، اما صدرالمتالهین به اثبات تجرد نفس حیوانی موفق شد، ولی برهان روشنی در اثبات تجرد نفس نباتی اقامه نکرده است؛ با این حال می توان از مطاوی کلمات و اصول فلسفه او تجرد نفوس نباتی را دریافت کرد. اوتصریح دارد که نفس نباتی بهره ای از ملکوت دارد. ملارجبعلی تبریزی حکیم مشایی است، و با اقامه برهان حرکت، تجرد نفس نباتی را اثبات ...

با توجه به اهمیت« فلسفه ذهن » در عصر حاضر و تقویت گرایش های  مادی گرایانه - که مهمترین دلیل آن  ناکارآمدی براهین و نارسایی مفاهیم در باب رابطه نفس و بدن است-  نویسندگان در این مقاله کوشیده اند این مساله را ، با توجه به مبانی حکمت متعالیه  ملاصدرا،  بررسی نمایند و نشان دهند که از نگاه حکیم ملاصدرا ، انسان یک حقیقت وجودی است که هر چند منشأ مادی دارد و جسمانیةالحدوث است اما در بستر حرکت جوهری اشتد...

در این مقاله به بررسی این مسئله می‌پردازیم که آیا مفهوم‌سازی از واجب‌الوجود از بعد تاریخی در تفکر نوافلاطونیان (پروکلس)، قبل از فارابی و ابن‌سینا بوده است یا خیر؟ پروکلس با طرح چهاربخشی علت اولی، وجود، عقل و نفس به تبیین مبانی فلسفی خود دربارۀ مباحثی همچون خیر محض، استغنا و فوق تمام بودن علت اولی، فیض، اولین مبتدع یعنی أنیت، عقل، خصوصیات و مراتب آن، نفس، خصوصیات و مراتب آن و تقسیم موجودات بر مب...