واکاوی مفهوم ماند به عنوان قانون اول حرکت در فیزیک کلاسیک که تبیین حرکت بر اساس آن استوارشده و هم چنین دو بستر فیزیک ارسطویی و فیزیک کلاسیک به عنوان دو جریان فکری مهم که صدها سال نظریات غالب بوده اند، اهمیت ویژه ای به عنوان این مقاله می دهد. در این مقاله امکان طرح و بررسی مفهوم ماند در فیزیک ارسطویی مورد پرسش و تحلیل قرار گرفته است. نویسندگان پس از تعریف مفهوم ماند در فیزیک کلاسیک و استخراج کلی...

هدف این مقاله بررسی مسئله صدق در علم اقتصاد است. موضوع صدق با موضوع معرفت‌شناسی و روش‌شناسی پیوند می‌خورد. به همین جهت تحولات روش‌شناختی در علم اقتصاد با نگاهی معرفت شناسانه دنبال خواهد شد. پیشرفتی که در فلسفه علم در قرن بیستم اتفاق افتاد این امید را در دل اقتصاددانان برانگیخت تا با استفاده از این روش‌شناسی‌ها که عمدتا مبتنی بر مدل فرضیه‏ای-قیاسی است، رشته اقتصاد را به معیارهای علمی نزدیک‌تر کن...

در سال های اخیر فیزیک از یک علم محض به یک علم کاربردی روزمره تبدیل شده است و دیگر در کمتر جایی فیزیک صرفاً به صورت یک رشته کارشناسی و یا مقاطع بالاتر بدون کاربرد مشخص تدریس می شود. این امر به دلیل راه کارهایی است که فیزیک برای پژوهش­گران رشته­های مختلف به ارمغان آورده است، که علت آن هم به واسطه مهارت­های تحلیلی فیزیک پیشگان است. از اولین معادله دیفرانسیل ارائه شده برای پتانسیل عمل نورون­های مغز ...

علوم مختلف (از جمله فیزیک، زیست‌شناختی و فلسفه) از زوایای گوناگون در راستای توصیف چیستی آگاهی، کوشیده‌اند و همه دست‌کم در یک نتیجه هم‌داستانند: آگاهی موضوع پیچیده‌ای است. پارادایم غالب در کنکاش پیرامون آگاهی، حوزه علوم عصبی و شناختی است. مقاله حاضر، پس از مروری بر جایگاه آگاهی در گستره علوم مرتبط با آن، دریچه‌ای نوین از منظر نظریه پیچیدگی و آشوب در باب این مبحث می‌گشاید. برای این منظور با یاری ...

چکیده بهره‌گیری از مدل مکانیکی و آشوب در فیزیک، دو رویکرد نظم‌گرا و ضدنظم‌گرا در مطالعات سازمانی را به همراه داشته است. سازمان نظم‌گرا، نظم را واقعیتی اصیل دانسته و درصدد است تا تئوری‌هایی برای ایجاد یا تقویت آن در سازمان خلق کند. در مقابل سازمان ضدنظم‌گرا، بی‌نظمی را واقعی قلمداد کرده و به دنبال آن است که تا تئوری‌های خود را بر این اصل بنا نماید. این مقاله تبیینی فلسفی از به‌کارگیری دو رویکر...

چکیده «الکساندرکالدر» مجسّمه ساز برجسته ی قرن بیستم است که موفق به القا ی بُعدچهارم درآثارخود شد. بعدچهارم مقوله ی پیچیده ای است که از زاویه ی دید علوم مختلف به گونه هایی متفاوت شناسایی وتوصیف شده است. ملموس ترین توصیف از این بعد را علم فیزیک بانمود زمان_حرکت ارائه داده است. ازاهداف اساسی تحقیق پاسخ به این سوال است که «کالدر»تا چه اندازه توانایی القا ی بعدچهارم رادرآثارخودداشته است.شناخت واقعی ...

ارسطو که رساله‌های مختلفی دربارة فیزیک، مابعدالطبیعه و مانند آن نگاشته است، ضمن اذعان به واقعی ‌بودن حرکت و تغییر، استدلال کرده است که چون هر متحرکی نیازمند محرک است پس باید یک محرک اوّلی و آغازین وجود داشته باشد، اما چنان محرکی چگونه می‌تواند همه عالم را به حرکت درآورد. ارسطو برای توضیح مسأله به تمثیل رابطه عاشق و معشوق متوسل می‌شود. برطبق فلسفه سنّتی محرک اول، عالم را از راه علیّت غایی و نه علی...

فیزیک جدید اولین بار در قرن 13ق (19م) به ایران وارد شد. کتاب جرالثقیل و علم حکمت طبیعی از آگوست کریشیش اولین کتاب درسی فیزیک در ایران بود. این کتاب ترجمه‌ای از تدریس‌های شفاهی کریشیش در مدرسۀ دارالفنون است که توسط دستیار ایرانی وی میرزا زکی مازندرانی در سال 1274ق گردآوری شد. پس از این قبیل ترجمه‌ها تحصیل کردگان ایرانی در غرب پس از بازگشت به ایران مشغول به تدریس در دارالفنون شدند و کتاب‌های درسی...

هستی‌شناسی و جهان‌شناسی از جمله مباحث مهم و دیرینه فلسفی است که همواره ذهن فلاسفه را به خود مشغول داشته است. در دوره جدید، به ویژه پس از رواج فلسفه انتقادی کانت، تدریجا مسائل جهان‌شناسی کنار نهاده شد و توجه عمده متفکران به مسئله معرفت‌شناسی جلب شد.وایتهد از جمله فیلسوفان و اندیشمندان نادر قرن بیستم است که دوباره به احیای پرسش‌های مهم مابعدالطبیعه می‌پردازد. او هر چند مسائل سنتی مابعدالطبیعه، مث...

عین الله خادمی*      از سقراط و حتی در نزد افلاطون به صورت یک مسأله جدی و واضح فلسفی مطرح نبوده است، گرچه می‌توان در آثار آ‌ن‌ها، برای این نظریه مؤیداتی یافت. ارسطو به صورت واضح و جدی نظریه غایت انگاری را مطرح کرده و نظریه او تقریباً بلامنازع تا پایان قرون وسطی به حیات خویش ادامه داده و از سوی فیلسوفان مدرسی به ویژه سن...