یکی از مباحث مهم تفسیر، بررسی لغوی واژگان قرآن کریم می¬باشد.فهم صحیح قرآن به فهم واژگان آن وابسته است.بدیهی است بخشی از الفاظ قرآن بصورت مزید استعمال شده¬اند به طوری که تنها در سوره های اخلاص،فلق و کافرون واژه ای از ابواب مزید، موجود نیست بنابراین بررسی معانی ابواب مزید برای پی بردن به مراد خداوند متعال،ضروری است وغفلت از آن می¬تواند مفسر را به زحمت بیندازد. از طرفی همه¬ی واژه های مزید،دارای م...

فعل مجهول ساختاری است که در زبان عربی از اهمیت خاصی برخوردار است. این امر به دلیل اهتمام خاصی است که در این زبان به بیان وشیوه تعبیر داده شده است و نمود این ظرافت را در متن إعجاز گونه‌ی قرآن کریم به روشنی می‌توان مشاهده کرد. وجود صحنه‌های غیبی در قرآن به کمک فعل مجهول، این‌گونه صحنه‌های نامحسوس را در حدّ توان فهم وقوای دنیوی قابل درک می‌کند. از ویژگی‌های قرآن کریم می‌توان به تصویر‌سازی و مفهوم‌س...

برخی دو واژه «تَحَسُّس» و «تَجَسُّس» را مترادف دانسته‌ و به یک معنا ترجمه نموده‌اند. واژه «تَحَسُّس» در قرآن کریم به‌صورت امر «یَا بَنِیَّ اذهَبُوا فَتَحَسَّسُوا» (یوسف/87) و کلمه «تَجَسُّس» به‌صورت نهی «وَلَا تجَسَّسُوا» (حجرات/11) به کار رفته است. وجود ترادف در قرآن کریم موضوعی است که بر سر آن اختلاف نظر هست و همین مسئله پژوهش پیرامون این دو واژه را موجه می‌نماید. بررسی معناشناختی این دو کلمه، کارکرد «تَحَسُّس» و «تَجَسُّس» را ترسیم م...

در این مقاله با گذر از مسئلة «ما أدری» بودن لیلة القدر و در مواجهه با مسئلة «پیچیدگی» حاکم بر این شب و با تکیه بر توان ادراکی محدود بشری، از بین ابعاد بیکران این لیلة بعد معنوی ـ ارزشی آن با استفاده از تحلیل معناشناختی مفرده «مبارک» ـ که در متن قرآن دارای «روابط جانشینی» با «القدر» است ـ و تحلیل درون متنی مفرده «نزول» در قرآن و ترسیم فرآیند «نزول» ملائکه ـ به عنوان مهمترین اتفاق در این شب و کلی...

 بازخوانى دیدگاه‌هاى گوناگون درباره معنى حسن و قبح و شرح و توضیح نگاه قرآن است.  نویسنده معنى‌شناسى حسن و قبح را در هفت محور با عناوین: کمال و نقص، سازگارى و ناسازگارى با هدف، هماهنگى و ناهماهنگى با طبع، تفسیر حسن و قبح به مدح و ذم و معنایى جامع و در برگیرنده همه نظریه‌ها، مطابقت و عدم مطابقت فعل با قانون و استحقاق مدح و ذم برخاسته از امر و نهى شرعى، به بحث و بررسى مى‌نشیند و تمامى تعاریف را ب...

با تأمّل در آیات قرآن کریم، از ساختار و معانی برخی از الفاظ و عبارات قرآن چنین بر می‌آید که یک لفظ، در عبارتی واحد، دو معنا را با خود به همراه دارد که این شیوه کاربرد در علوم قرآن و تفسیر «تضمین» نام دارد. مفسران اسلامی در تفسیر آیات الهی برای نشان دادن برجستگی‌های ادبی ـ بلاغی قرآن به‌صورت گسترده از این صنعت ادبی استفاده نموده‌اند. ابن عاشور نویسنده تفسیر «التّحریر و التّنویر» به‌طور چشمگیر از ای...

انواع تأکید در قرآن به همراه نمونه قرآنی، آن به تفصیل آمده است. »تأکید« و کاربرد آن در قرآن، از جمله مباحث علوم قرآنی است که مفسّران و بلاغت شناسان بدان پرداخته اند. در این زمینه دو دیدگاه عمده مطرح شده است، گروهی بر این باورند که تأکید در قرآن و روایات وجود ندارد، زیرا بازگشت تأکید به تکرار است و تکرار، لغو است. برخی دیگر معتقدند از آنجا که قرآن به زبان قوم خود نازل شده و خارج از سبک و روش عرب ...